Ο θρυλικός Τζον Γουότερς, εμβληματικός εκπρόσωπος του κινηματογραφικού cult και επίτιμος προσκεκλημένος του 60ού Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, παρέδωσε masterclass την Πέμπτη 7 Νοεμβρίου, στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης, στο οποίο μίλησε για τις ταινίες του, τη Βαλτιμόρη και για το κοινό που πάντα τον στηρίζει, χαρίζοντας απολαυστικές στιγμές σε όλους τους παρευρισκόμενους.
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης, καλωσόρισε τον διάσημο δημιουργό στην επετειακή διοργάνωση με τα εξής λόγια: «είναι ο πιο κουλ άνθρωπος στην ιστορία του σινεμά».
Στη συνέχεια, ο συντονιστής της συζήτησης και υπεύθυνος του διεθνούς προγράμματος του Φεστιβάλ, Γιώργος Κρασσακόπουλος, απευθύνοντας τον λόγο στον Τζον Γουότερς, είπε χαρακτηριστικά: «σας έχουν δώσει πολλούς χαρακτηρισμούς, αλλά είστε με διαφορά ο καλύτερος άνθρωπος του κόσμου». «Και πώς να μην είμαι; Όλοι με αγαπούν εδώ», ήταν η απάντηση του σκηνοθέτη, που έχει κλέψει την καρδιά όλων στη Θεσσαλονίκη με το χιούμορ και την έμφυτη ευγένειά του.
Ο «Πάπας του trash», όπως τον χαρακτήρισε ο Ουίλιαμ Μπάροουζ, έλαβε carte blanche από το 60ό ΦΚΘ για να επιλέξει 10 αγαπημένες του ταινίες, μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, που αντικατοπτρίζουν την αγάπη του για το ακραίο στην τέχνη και ειδικότερα για τις ταινίες exploitation. Αναφερόμενος μάλιστα στον Μπάροουζ, ο Τζον Γουότερς σχολίασε χιουμοριστικά: «Ντυνόταν σαν γέρος ήδη από τα νιάτα του».
«Όταν δίνω συνεντεύξεις είναι σαν να πηγαίνω στον ψυχίατρο»
Ανατρέχοντας στο παρελθόν και στην προ social media εποχή, ο Γουότερς εξήγησε με ποιο τρόπο δημιούργησε, χωρίς εξωτερική βοήθεια, ένα brand name για τον εαυτό του. «Κανένας δεν ήξερε ποιος ήμουν και φυσικά δεν είχα καθόλου λεφτά για διαφήμιση. Μου αρέσουν πολύ οι εφημερίδες, διαβάζω επτά από αυτές κάθε μέρα. Όταν έκανα τα σόου μου στη Βαλτιμόρη, επέλεγα πάντα να δίνω πολλές συνεντεύξεις. Όταν δίνω συνεντεύξεις είναι σαν να πηγαίνω στον ψυχίατρο. Αυτός ήταν ένας τρόπος ώστε να διαφημιστεί η δουλειά μου, γιατί θέλω το κοινό να βλέπει τις ταινίες μου, όχι μόνο η μαμά μου. Για το Pink Flamingos, που χρειάστηκε τρία χρόνια για να ολοκληρωθεί, είχαμε φτιάξει με την Divine τα δικά μας διαφημιστικά φυλλάδια, τα οποία μοιράζαμε παντού, στους δρόμους, στα εστιατόρια... Μετά άρχισαν να βγαίνουν οι κριτικές για την ταινία και μπορώ να πω πως έλαβα τις καλύτερες… χειρότερες κριτικές, που εκτείνονταν από φράσεις όπως “Τι αηδιαστικές ταινίες είναι αυτές!” μέχρι το προσωπικό μου αγαπημένο “Πού πηγαίνουν αυτοί οι άνθρωποι όταν νυχτώνει; Δεν υπάρχουν νόμοι;”. Κατέληξα λοιπόν να νοικιάζω αίθουσες και να προωθώ μόνος μου τις ταινίες που γύριζα. Οι ταινίες μου ήταν αηδιαστικές, και το ήξερα, διέθεταν όμως καλό χιούμορ. Δεν έχω ασχοληθεί ποτέ με ρομαντικές ταινίες ή ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Δεν ξέρω τίποτα γι’αυτά τα είδη», κατέληξε σχετικά.
Η Divine, το μπούλινγκ και η αποβολή του από το πανεπιστήμιο
Ακολούθως, ο Τζον Γουότερς μίλησε για τη μούσα του, την Divine, την «καλύτερη ηθοποιό του κόσμου» όπως ανέφερε χαρακτηριστικά. «Μέναμε στην ίδια περιοχή. Στο σχολείο δέχτηκε πολύ μπούλινγκ από τους συμμαθητές της. Το ίδιο σχολείο που χρόνια αργότερα οργάνωσε καμπάνια κατά του μπούλινγκ, την οποία και αφιέρωσε στην Divine. Είναι δύσκολη εποχή για όλους το λύκειο. Μόλις τελειώσει η σχολική περίοδος, η ζωή των νταήδων παίρνει την κατιούσα, ενώ όλων των υπολοίπων έχει ανοδική πορεία. Η Divine εξωτερίκευσε τον θυμό της από εκείνα τα χρόνια στις ταινίες. Πλέον τα πράγματα έχουν εξελιχθεί. Τα περισσότερα γκέι μπαρ στην Αμερική κλείνουν και αυτό αποτελεί πρόοδο κατά τη γνώμη μου», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, και τα δικά του σχολικά και πανεπιστημιακά χρόνια ήταν ταραχώδη, καθώς αποβλήθηκε από το σχολείο και διώχτηκε από το πανεπιστήμιο «για το πρώτο σκάνδαλο μαριχουάνας σε πανεπιστημιακό campus», όπως παραδέχεται με καμάρι. «Εκείνη την εποχή, καμιά σχολή δεν σου επέτρεπε να γυρίσεις ταινίες που ξέφευγαν από την πεπατημένη και σήμερα, να φανταστείτε, γυρίζονται snuff films. Έμαθα να κάνω ταινίες απλώς με το να τις… κάνω. Οι επιρροές μου ήταν τα art films του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν -ήταν εξάλλου ο πρώτος που έδειξε εμετό στις ταινίες του- αλλά και οι underground ταινίες. Η αλήθεια είναι πως είχα κοινό από το ξεκίνημα της πορείας μου. Δανειζόμουν λεφτά από τον μπαμπά μου για να γυρίσω τις ταινίες μου και πάντα του τα επέστρεφα, παρότι ο ίδιος δεν το περίμενε. Με την Divine έχουμε πάει και φυλακή, ήμασταν ατίθασα νιάτα, αλλά ακόμη και αυτό ήταν τεράστια διαφήμιση».
«Μετά το Hairspray, όλοι ήθελαν να δουλέψουν μαζί μου»
Στην ερώτηση αν θεωρεί διασκεδαστικό να ασχολείται με τον κινηματογράφο τόνισε τα εξής: «Είκοσι δύο σερί ώρες γυρισμάτων, μέσα στο κρύο και με μια κάμερα στο χέρι, δεν είναι διασκέδαση. Διασκέδαση είναι να πας για ένα ποτό με τους φίλους σου. Άλλα έτσι έμαθα την δουλειά. Δεν θα μπορούσα να κάνω κάτι άλλο στη ζωή μου, εκτός ίσως από το να γίνω ψυχίατρος ή δικηγόρος ποινικών υποθέσεων».
Ο σκηνοθέτης δεν παρέλειψε να μιλήσει και για το Χόλιγουντ. «Αν δεν θέλουν την επόμενη ταινία σου, δεν σε πληρώνουν. Από την άλλη, όσο πιο πολλά σου δίνουν, τόσο πιο πολλά ζητούν και από σένα. Μετά το Hairspray, όλοι ήθελαν να δουλέψουν μαζί μου. Μου έστελναν συνεχώς δώρα. Ωστόσο, πάντα κάνω την ταινία όπως ακριβώς την έχω φανταστεί, γιατί περιμένουν από μένα και να την προωθήσω. Κατάφερα να κάνω αξιοσέβαστο το κακό γούστο. Γι’αυτό και κανένας άλλος σκηνοθέτης δεν με μιμείται».
«Γιατί άραγε οι περισσότεροι πολιτικοί σήμερα έχουν περίεργα μαλλιά;»
Ο Τζον Γουότερς δεν άφησε ασχολίαστο και τον Ντόναλντ Τραμπ. «Γιατί άραγε οι περισσότεροι πολιτικοί σήμερα έχουν περίεργα μαλλιά; Ο Τραμπ δεν νοιάζεται για τις τέχνες. Στους αμερικάνικους κινηματογράφους που παίζουν καλλιτεχνικές ταινίες, θα δεις μόνο ηλικιωμένους. Οι νέοι πηγαίνουν σε σινεμά στα μούλτιπλεξ και στα εμπορικά κέντρα για να δουν ταινίες με σούπερ ήρωες. Μισώ τα εμπορικά κέντρα. Δεν θέλω να βλέπω ταινία και ο άλλος να τρώει δίπλα μου αστακό».
Η αποτυχία ήταν πάντα αναπόσπαστο κομμάτι της καριέρας του. «Πολλές ταινίες μου απέτυχαν στο box office. Είναι πολύ δυσάρεστη εμπειρία να παλεύεις οκτώ μήνες για να γυρίσεις μια ταινία και μετά να την βλέπεις να αποτυγχάνει. Φυσικά, είναι πολύ χειρότερο να μην έχεις δουλειά για οκτώ μήνες. Από μικρός ήμουν φιλόδοξος, ωστόσο είναι αδύνατον να είσαι συνεχώς επιτυχημένος. Βέβαια, αν κάνεις κάτι για 50 χρόνια, καταλήγεις να αρέσεις στον κόσμο. Για να εντυπωσιάσεις τους άλλους πρέπει να ξεχωρίσεις. Η αποτυχία σε βοηθά να ανασυγκροτηθείς και να έχεις νέες ιδέες. Έχω πάντα νέες ιδέες. Δεν μπορώ να καταλάβω πώς μπορεί κάποιος να βαρεθεί. Προσωπικά, δεν βαριέμαι ποτέ», εξήγησε σχετικά.
Ποιο είναι όμως για τον ίδιο το σημαντικότερο στοιχείο μιας καλής ταινίας; «Η πλοκή», απαντά με αφοπλιστική σαφήνεια. «Μισώ τα μακροσκελή αστεία. Για μένα, μια κωμωδία δεν πρέπει να ξεπερνά τα ενενήντα λεπτά. Αγαπώ τις feel… bad ευρωπαϊκές ταινίες. Δεν καταλαβαίνω γιατί όλοι θέλουν να βλέπουν feel good ταινίες. Δεν χρειάζομαι τις ταινίες για να αισθανθώ καλά. Είμαι καλά από μόνος μου. Λατρεύω τις ταινίες του Λαρς Φον Τρίερ αλλά και του Ταραντίνο. Μου άρεσε και το Τζόκερ. Όσο αφορά τις δικές μου ταινίες ελπίζω να τις παρακολουθήσετε από το κινητό σας. Έτσι δεν θα εντοπίσετε τα λάθη μου», ανέφερε με το γνωστό του χιούμορ.
Οι νέοι δημιουργοί, το ελληνικό σινεμά και τα «περίεργα» βιβλία
Όσον αφορά το ποια συμβουλή θα έδινε στους νέους δημιουργούς, ο Τζον Γουότερς απάντησε ως εξής: «Να κατοχυρώνουν τα πνευματικά δικαιώματα της μουσικής που χρησιμοποιούν, πριν αρχίσουν να προωθούν τις ταινίες τους». Όσο για το αν θα γύριζε ποτέ μια ταινία στην Ελλάδα, ανέφερε ότι δεν γνωρίζει τόσο καλά τη χώρα μας ώστε να γυρίσει μια ταινία εδώ.
Μιλώντας για το ελληνικό σινεμά, είπε ότι γνωρίζει το ελληνικό σινεμά που ταξιδεύει τα τελευταία χρόνια στα Φεστιβάλ, όπως αυτό του Γιώργου Λάνθιμου, αλλά και παλιές ταινίες, εντούτοις η αγαπημένη του «ελληνική» ταινία είναι το Summer Lovers του Ράνταλ Κλάιζερ, που έχει γυριστεί στη Σαντορίνη.
Όπως εξήγησε ο σκηνοθέτης αυτή την στιγμή δεν ετοιμάζει κάποια νέα ταινία. «Έκανα 17 ταινίες, έχω δείξει το έργο μου. Έτσι όπως είναι τώρα το τοπίο του ανεξάρτητου σινεμά δεν μπορώ να κάνω ταινίες. Θα μπορούσα να κάνω βέβαια τηλεόραση. Μου αρέσει πολύ. Γράφω όμως τα βιβλία μου, που πηγαίνουν καλύτερα από τις ταινίες μου αυτή τη στιγμή. Άλλωστε μου αρέσει να λέω ιστορίες με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο. Έχω μια τεράστια συλλογή από περίεργα βιβλία, τα οποία δεν διαβάζω ποτέ απλώς απολαμβάνω τα εξώφυλλα τους και τους παράξενους τίτλους τους, όπως λχ Extreme ironing -αλήθεια, πόσοι τρόποι υπάρχουν άραγε για να σιδερώσεις κάτι;- ή Dads in Jail, για μπαμπάδες που έχουν μπει στην φυλακή», ανέφερε ο Τζον Γουότερς, ολοκληρώνοντας ένα απολαυστικό masterclass.