Το κίνημα εναντίον των αεροπορικών ταξιδιών, με το επιχείρημα ότι βλάπτουν το κλίμα, κερδίζει όλο και μεγαλύτερο έδαφος παγκοσμίως κι έχει οδηγήσει σε διαδηλώσεις που δημιούργησαν προβλήματα στο αεροδρόμιο Χίθροου του Λονδίνου, καμπάνιες εναντίον διασημοτήτων και σωρεία αρνητικών σχολίων στα κοινωνικά δίκτυα.
Ενόψη των Γιορτών, αρκετοί απο μας είναι πολύ πιθανό να αναρωτιόμαστε αν το αεροπορικό ταξίδι που σχεδιάζουμε είναι ηθικά μεμπτό. Την δική του απάντηση στο ερώτημα επιχειρεί να δώσει ο Κόστας Κράιστ, ιδρυτής του Beyond Green Travel, με άρθρο του στους New York Times. Και αρχίζει με το αντίστροφο ερώτημα:
Αν σταματούσαμε τις αεροπορικές πτήσεις, θα σώζαμε τον πλανήτη;
«Το πιθανότερο είναι ότι θα πετυχαίναμε ακριβώς το αντίθετο» υποστηρίζει ο κ. Κράιστ. «Η τουριστική βιομηχανία εξαρτάται από τις αεροπορικές πτήσεις και η διάσωση της φύσης συνδέεται όλο και περισσότερο με την οικονομική δύναμη του τουρισμού. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού, ένας στους δέκα συνανθρώπους μας εργάζεται είτε στην ταξιδιωτική, είτε στην τουριστική βιομηχανία και εκπροσωπεί πάνω από το 10% της παγκόσμιας οικονομίας. Σε πολλές χώρες του κόσμου, ο τουρισμός που βασίζεται στην φύση είναι η κυριότερη πηγή ξένου συναλλάγματος.
«Παράλληλα, οι αεροπορικές πτήσεις ευθύνονται για το 2,5% της συνολικής εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα που οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Αντιθέτως, η αποψίλωση των δασών ευθύνεται για το 20% - ποσοστό ανάλογο με το σύνολο των εκπομπών όλων μαζί των μορφών μεταφοράς.
«Αν, λοιπόν, θέλουμε να μειώσουμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου, πρέπει να σταματήσουμε την αποψίλωση των δασών του πλανήτη.»
Ο κ. Κράιστ, ο οποίος άρχισε την καριέρα του ως οικολόγος άγριας φύσης, τονίζει ότι είναι υπέρ της υπεύθυνης προσέγγισης του τουρισμού και η δουλειά του σήμερα επικεντρώνεται στην προσπάθεια για ταξίδια φιλικά προς το περιβάλλον.
Σώστε τους ελέφαντες; Ξεχάστε το
«Αναγνωρίζω μεν ότι οι αεροπορικές πτήσεις είναι βλαβερές για τον πλανήτη, γνωρίζω δε τι θα συμβεί αν οι τουρίστες σταματήσουν να πηγαίνουν σε σαφάρι στην Αφρική ή αποφασίσουν να ακυρώσουν τις διακοπές τους στη Ν. Αμερική. Τόσο η διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, όσο και η προσπάθεια εξάλειψης της φτώχειας θα υποστούν σημαντικό πλήγμα» γράφει στο άρθρο του.
«Μέχρι το 2030 εκτιμάται ότι τα έσοδα του τουρισμού στην Αφρική θα ξεπεράσουν τα 260 δισ. τον χρόνο. Αν αφαιρέσουμε αυτό το ποσό από την αφρικανική οικονομία, όχι απλώς θα βυθίσουμε ολόκληρη την ήπειρο σε ακόμα μεγαλύτερη φτώχεια, αλλά θα υπνομεύσουμε τις σκληρές προσπάθειες προστασίας πολλών ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση. Σώστε τους ελέφαντες; Ξεχάστε το. Τους ρινόκερους; Καμμία ελπίδα.
«Ορισμένοι τουριστικοί πράκτορες προστατεύουν ενεργά εκατομμύρια στρέμματα γης στην οποία ζουν απειλούμενα είδη - τα τελευταία καταφύγια για ρινόκερους και ελέφαντες. Αλλοι βοηθούν στη χρηματοδότηση της διάσωσης ζώων όπως τα λιοντάρια, οι λεοπαρδάλεις και τα τσίτα. Κι ένας από τους λόγους για τους οποίους ο γορίλας του βουνού δεν απειλείται με εξαφάνιση, είναι το γεγονός ότι οι τουρίστες θέλουν να πετάξουν μέχρι την Αφρική και να πληρώσουν αδρά για μία ευκαιρία να δουν έναν από αυτούς στο φυσικό περιβάλλον του, αποδεικνύοντας σε κυβερνήσεις και τοπικές κοινότητες τη σημασία της προστασίας του.
«Αν δεν υπήρχε ο τουρισμός, θα είχαμε αποχαιρετίσει τη μετανάστευση των γκνού - μία απο τις τελευταίες, μεγάλες μετακινήσεις επί της Γης. Περισσότερα από ένα εκατομμύριο γκνού διασχίζουν τo εθνικό πάρκο Σερενγκέτι της Τανζανίας κάθε χρόνο. Το 2018, σχεδόν 1,5 εκατ. τουρίστες επισκέφθηκαν την Τανζανία και η συντριπτική πλειοψηφία τους πήγε στο Σερενγκέτι, πληρώνοντας τουλάχιστον 60 δολάρια ο καθένας. Αν βγει από τη μέση αυτό το εισόδημα, οι απέραντες εκτάσεις θα μετατραπούν σε φάρμες εκτροφής αγελάδων - από τους σημαντικότερους ενόχους των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Ανιση μάχη
Η Κολομβία είναι μία από τις βιολογικά πλουσιότερες χώρες του πλανήτη και ο πρόεδρός της, Ιβάν Ντούκε, έχει θέσει στόχο τη μετατροπή της χώρας σε έναν εκ των σημαντικότερων προορισμών φυσικού τουρισμού στον κόσμο, για να εξασφαλίσει θέσεις εργασίας και να βελτιώσει την προστασία των 59 εθνικών πάρκων της Κολομβίας, όπου ζουν τα περισσότερα είδη πουλιών του πλανήτη.
«Ενα από τα σημαντικότερα συμπεράσματα της τελευταίας 25ετίας είναι το γεγονός ότι όταν οι τοπικές κοινότητες οφελούνται από τον τουρισμό, γίνονται συνεργάτες και σύμμαχοι στην προσπάθεια διάσωσης της φύσης. Χωρίς αυτή την υποστήριξη, η μάχη θα είναι ανίση.
«Ολα αυτά σημαίνουν ότι όλος ο τουρισμός είναι καλός τουρισμός;» αναρωτιέται ο κ. Κράιστ. «Φυσικά και όχι. Επιχειρήσεις, κυβερνήσεις και ταξιδιώτες πρέπει να δουλέψουν σκληρά για να μειώσουν το ενεργειακό αποτύπωμα του τουρισμού, να σώσουν την φύση, να προστατεύσουν την πολιτιστική κληρονομιά και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει παγκόσμια κλιματική κρίση και πρέπει να δράσουμε, αλλά το να ντροπιάζουμε ανθρώπους για να τους κάνουμε να σταματήσουν να πετάνε, μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα: Μπορεί να επιταχύνει τις εξαφανίσεις των ειδών και την απώλεια των τελευταίων, άγριων περιοχών της Γης. Και ναι μεν η μείωση των πτήσεων μπορεί να ελαττώσει την συμβολή των αεροπορικών ταξιδιών στην εκπομπή ρύπων, αλλά δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Κι αν πρέπει να ντροπιάζουμε κάποιους, ας συγκεντρωθούμε στις κυβερνήσεις και τις άπληστες πολυεθνικές που βάζουν το κέρδος πάνω από την προστασία του περιβάλλοντος.»