Νωρίτερα στον πόλεμο στην Ουκρανία, μία εβδομάδα μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής, ρωσικό κονβόι στρατιωτικών οχημάτων μήκους πολλών χιλιομέτρων απείλησε το Κίεβο με επίθεση από τα βόρεια- ωστόσο μέσα σε μερικές ημέρες το κονβόι «κόλλησε», με αποτέλεσμα αυτό που θεωρείται ότι είχε προσχεδιαστεί ως μια σαρωτική επίθεση στην πρωτεύουσα να φαίνεται να αποτυγχάνει.
Αυτό, όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του βρετανικού Guardian, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε μια σειρά από νυχτερινές επιδρομές και ενέδρες από μια 30μελή ομάδα που απαρτίζεται από μέλη ειδικών δυνάμεων/ καταδρομείς και χειριστές drones σε τετράτροχες μηχανές για ανώμαλο έδαφος (quad bikes, ATV, ή «γουρούνες»), σύμφωνα με Ουκρανό διοικητή.
Οι χειριστές drones προέρχονται από μια μονάδα εναέριας αναγνώρισης, την Aerorozvidka, που δημιουργήθηκε πριν οκτώ χρόνια ως μια ομάδα εθελοντών ειδικών πληροφορικής (ΙΤ) και χομπιστών που σχεδίαζαν τα δικά τους μηχανήματα, εξελισσόμενη σε ένα σημαντικό κομμάτι της ουκρανικής πολεμικής προσπάθειας. Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι, αν και η Ουκρανία λαμβάνει χιλιάδες αντιαεροπορικούς και αντιαρματικούς πυραύλους και άλλα είδη στρατιωτικού εξοπλισμού, η Aerorozvidka έχει καταφύγει στο crowdfunding και ένα δίκτυο προσωπικών επαφών προκειμένου να συνεχίσει τη λειτουργία της, αποκτώντας εξαρτήματα όπως προηγμένα modem, θερμικές κάμερες κ.α., καθώς έχει να αντιμετωπίσει με μέτρα ελέγχου εξαγωγών που εμποδίζουν την αποστολή τους στην Ουκρανία.
Ο επικεφαλής της μονάδας, αντισυνταγματάρχης Γιαροσλάβ Χοντσάρ, αναφέρθηκε σε ενέδρα κοντά στο Ιβανκίβ που βοήθησε να «βαλτώσει» η ρωσική επίθεση. Όπως είπε, οι Ουκρανοί μαχητές χρησιμοποιώντας τα ATV τους, μπόρεσαν να πλησιάσουν το ρωσικό κονβόι κινούμενοι στα δάση εκατέρωθεν του δρόμου, ο οποίος οδηγεί προς το Κίεβο από την κατεύθυνση του Τσέρνομπιλ.
Οι Ουκρανοί ήταν εξοπλισμένοι με διόπτρες νυχτερινής οράσεως, τυφέκια ελεύθερου σκοπευτή, τηλεχειριζόμενες νάρκες, drones με θερμικές κάμερες και drones ικανά να ρίχνουν μικρές βόμβες των 1,5 κιλών.
«Αυτή η μία, μικρή μονάδα κατέστρεψε δύο ή τρία οχήματα τη νύχτα στην κορυφή του κονβόι, και μετά αυτό κόλλησε. Έμειναν εκεί δύο ακόμα βράδια, και κατέστρεψαν πολλά οχήματα» είπε ο Χόντσαρ.
Οι Ρώσοι διέσπασαν το κονβόι σε μικρότερες μονάδες για να μπορέσουν να κινηθούν προς την ουκρανική πρωτεύουσα, μα η ίδια ομάδα χτύπησε τον σταθμό ανεφοδιασμού τους, υποστήριξε ο αξιωματικός, στερώντας από τους Ρώσους σημαντικές δυνατότητες ως προς την προέλασή τους. «Η πρώτη φάλαγγα της ρωσικής δύναμης έμεινε χωρίς θέρμανση, πετρέλαιο, βόμβες και βενζίνη. Και όλα αυτά συνέβησαν λόγω της δουλειάς 30 ατόμων» είπε ο Χόντσαρ.
Η μονάδα Aerorozvidka επίσης λέγεται πως βοήθησε στην αντιμετώπιση της ρωσικής επίθεσης αερομεταφερόμενων δυνάμεων στο αεροδρόμιο του Χοστομέλ, βορειοδυτικά του Κιέβου, την πρώτη ημέρα του πολέμου, χρησιμοποιώντας drones για τον εντοπισμό, τη στόχευση και τον βομβαρδισμό περίπου 200 Ρώσων στρατιωτών που βρίσκονταν στη μια άκρη του αεροδρομίου. «Αυτό συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στο ότι δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν αυτό το αεροδρόμιο για περαιτέρω ανάπτυξη της επίθεσής τους» είπε ο ανθυπολοχαγός Ταράς, ένας από τους βοηθούς του Χόντσαρ.
Όπως υπογραμμίζεται στο δημοσίευμα, δεν ήταν δυνατόν να επιβεβαιωθούν όλοι αυτοί οι ισχυρισμοί, μα Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν πει ότι ουκρανικές επιθέσεις συνέβαλαν στην παύση της προέλασης του κονβόι κοντά στο Ιβανκίβ. Επίσης, ο μεγάλος αριθμός βίντεο μάχης από αέρος που δημοσιεύονται από την ουκρανική πλευρά υπογραμμίζει τη σημασία που έχουν τα drones για την αντίστασή τους.
Η μονάδα είχε δημιουργηθεί από νεαρούς Ουκρανούς, πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, που συμμετείχαν στην εξέγερση του Maidan το 2014 και προσέφεραν εθελοντικά τις τεχνικές τους δεξιότητες για την άμυνα της χώρας μετά την πρώτη εισβολή των Ρώσων στην Κριμαία και το Ντονμπάς. Ο ιδρυτής της, Βολοντιμίρ Κοτσέτκοφ- Σούκατς ήταν ένας τραπεζικός που σκοτώθηκε εν δράσει το 2015 στο Ντονμπάς. Οι Ρώσοι μπορούν να «διαβάσουν» το ηλεκτρονικό ίχνος του drone και να βομβαρδίσουν άμεσα με όλμους, οπότε οι ομάδες της Aerorozvidka πρέπει να τα εξαπολύουν και να τρέπονται σε φυγή από το σημείο.
Ο Χοντσάρ είναι ένας πρώην στρατιωτικός που έγινε σύμβουλος IT marketing, και επέστρεψε στον στρατό μετά την πρώτη ρωσική εισβολή. Ο Ταράς ήταν σύμβουλος μάνατζμεντ, ειδικός στη συγκέντρωση χρημάτων για τη μονάδα- ανέλαβα πλήρη καθήκοντα μόλις τον Φεβρουάριο.
Στην αρχή η μονάδα χρησιμοποιούσε εμπορικά διαθέσιμα drones, μα οι μηχανικοί, σχεδιαστές λογισμικού και φαν των drones που διαθέτει σύντομα ανέπτυξαν δικά τους, κατασκευάζοντας ένα εύρος από drones παρακολούθησης, καθώς και μεγάλων οκτακόπτερων των 1,5 μέτρων που είναι ικανά να ρίχνουν βόμβες και αντιαρματικές ρουκέτες, ενώ δημιούργησαν επίσης ένα σύστημα ονόματι Δέλτα- ένα δίκτυο αισθητήρων κατά μήκος του μετώπου που δίνει στοιχεία σε έναν ψηφιακό χάρτη, ώστε οι διοικητές να βλέπουν τις εχθρικές κινήσεις σε πραγματικό χρόνο. Τώρα χρησιμοποιούν το Starlink του δισεκατομμυριούχου Έλον Μασκ για να παρέχουν live δεδομένα στις ουκρανικές μονάδες πυροβολικού, επιτρέποντάς τους να στοχεύουν ρωσικές δυνάμεις.
Η μονάδα είχε καταργηθεί το 2019 από τον τότε υπουργό Άμυνας, μα ενεργοποιήθηκε ξανά εσπευσμένα τον Οκτώβριο, λόγω της απειλής της ρωσικής εισβολής.
Η δυνατότητα παρατήρησης των ρωσικών κινήσεων είναι κρίσιμης σημασίας για την επιτυχία των ουκρανικών τακτικών, που θυμίζουν ανταρτοπόλεμο, μα οι προσπάθειες της Aerorozvidka για επέκταση και αντικατάσταση χαμένου εξοπλισμού αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω περιορισμένης διαθεσιμότητας drones και εξαρτημάτων, ενώ οι προσπάθειες προμήθειάς τους μέσω του υπουργείου Άμυνας δεν έχουν αποδώσει και πολύ καλά αποτελέσματα, κυρίως επειδή η μονάδα θεωρείται νέα προσθήκη στις ένοπλες δυνάμεις. Επιπλέον, κάποια από τα πιο εξελιγμένα εξαρτήματα κατασκευάζονται σε ΗΠΑ και Καναδά και υπόκεινται σε ελέγχους εξαγωγών- ως εκ τούτου τα μέλη της στρέφονται στο crowdfunding και ζητούν από ένα διεθνές δίκτυο φίλων και υποστηρικτών να τα βρίσκουν για λογαριασμό τους στο eBay και άλλες ιστοσελίδες.
Επίσης, τα μέλη της αναζητούν τρόπους να αντιμετωπίζουν τις ρωσικές παρεμβολές, που εντάσσονται στο πλαίσιο του ηλεκτρονικού πολέμου που διεξάγεται στην Ουκρανία. Αυτό που κάνουν επί της παρούσης είναι να περιμένουν οι Ρώσοι να κλείσουν τον εξοπλισμό παρεμβολών τους για να εξαπολύσουν τα δικά τους drones- και τότε τα μέλη της ομάδας εξαπολύουν και αυτά τα δικά τους. Στη συνέχεια, η μονάδα εστιάζει την ισχύ πυρός της στα οχήματα ηλεκτρονικού πολέμου του εχθρού.
Ο Χοντσάρ περιγράφει αυτό το είδος πολεμικών επιχειρήσεων ως το μέλλον του πολέμου, όπου σμήνη από μικρές ομάδες, δικτυωμένες μεταξύ τους μέσω δεσμών αμοιβαίας εμπιστοσύνης και προηγμένων συστημάτων επικοινωνίας μπορούν να αντιμετωπίσουν έναν μεγαλύτερο και πιο βαριά οπλισμένο αντίπαλο. «Είμαστε σαν μια κυψέλη μελισσών...μία μέλισσα είναι ένα τίποτα, μα αν είναι χίλιες, μπορούν να νικήσουν μια μεγάλη δύναμη. Είμαστε σαν τις μέλισσες, μα λειτουργούμε το βράδυ».