Η εκτόξευση του κόστους ζωής, αποτέλεσμα του υψηλού πληθωρισμού, έχει κάνει πλέον πολυτέλεια τις καθημερινές απλές απολαύσεις όπως ο καφές.
Στην Αυστραλία, ένα φλιτζάνι καφέ κι ένα σάντουιτς έχουν σπάσει κάθε ρεκόρ ακρίβειας στα περίφημα καφέ του Σίδνεϊ, με αποτέλεσμα οι πελάτες να περνούν αλλά να μη σταματούν και τα καταστήματα να βλέπουν τα κέρδη τους να μειώνονται σε σημείο που στο τέλος βάζουν λουκέτο.
Η βιομηχανία του καφέ στην Αυστραλία είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο κατά κεφαλήν μετά την Ευρώπη, με τζίρο που ξεπερνά τα 10 δισεκ. δολάρια Αυστραλίας (6,6 δισεκατομμύρια δολάρια),
Τον τελευταίο 1,5 χρόνο όμως, βρίσκεται εν μεσω μια ισχυρής καταιγίδας ακρίβειας η οποία έχει αυξήσει δραματικά τις τιμές του καφέ αλλά και της ενέργειας.
Οι λογαριασμοί ρεύματος το κόστος παραγωγής, οι μισθοί και τα υψηλά ενοίκια έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό μείγμα ακρίβειας, που δεν αντέχουν ούτε οι Αυστραλοί.
Αυτό, σε συνδυασμό με τους υψηλούς φόρους και τις αυξήσεις των επιτοκίων, έχουν κάνει την κατάσταση χειρότερη και από την εποχή της πανδημίας.
Παντού λουκέτα
Σε ανάλυση του το Reuters εκτιμά, ότι το κόστος ενός σάντουιτς με ζαμπόν στα καφέ της περιοχής, στοιχίζει στους μαγαζάτορες, 10% περισσότερο σε σχέση με δύο χρόνια πριν.
Το αποτέλεσμα είναι μικρότερα κέρδη, αλλά κυρίως πελάτες που χάνονται και δεν επιστρέφουν, με τα καταστήματα εστίασης να κλείνουν.
«Το κόστος ζωής είναι πλέον δυσβάσταχτο, ειδικά για όσους συνήθιζαν να παίρνουν καθημερινά τον καφέ τους ή ένα ελαφρύ μεσημεριανό», λέει ο Jack Hanna, που αναγκάστηκε να κλείσει το Goodsline Cafe στο κέντρο του Σίδνεϊ τον περασμένο μήνα, δύο χρόνια αφότου άνοιξε με διθυραμβικές κριτικές, έχοντας ξοδέψει περίπου 1,5 εκατομμύρια δολάρια Αυστραλίας.
«Οι άνθρωποι απλά δεν είναι πρόθυμοι να ξοδέψουν χρήματα σε είδη που δεν τα έχουν ανάγκη όταν το σούπερ μάρκετ κοστίζει πλέον μια περιουσία. Έπρεπε να αυξήσουμε τις τιμές μας και να πληρώσουμε στο προσωπικό όμως αυτό έδιωξε τους πελάτες», πρόσθεσε ο Hanna.
«Στο Σίδνεϊ πιο πολλά είναι πλέον τα κλειστά καταστήματα παρά αυτά που λειτουργούν. Είναι μαγαζιά που υπάρχουν σε αυτό το σημείο εδώ και δεκαετίες, όμως τώρα οι ιδιοκτήτες τους δεν καλύπτουν ούτε τα προς το ζην - είναι τρομακτικοί καιροί», λέει ο Κριγστάιν, ιδιοκτήτης καφέ και ο ίδιος.
Πριν από τον COVID, τα καφέ της περιοχής ήταν το ένα τρίτο των μικρών επιχειρήσεων της Αυστραλίας. Τώρα οι περισσότερες από αυτές τις επιχειρήσεις είναι προς πώληση και τα μισά καφέ έχουν ήδη κλείσει. Τα ενοίκια έψουν μειωθεί στο 50% της ιστορικής αξίας της αγοράς, καθώς κανείς δεν επενδύει πλέον για να ανοίξει οτιδήποτε», δήλωσε ο Peter Meredith, μεσίτης της SBS Business Brokers.
Περίπου το ένα έκτο των καφέ που βρίσκονται στις λίστες των μεσιτικών γραφείων προς πώληση, κλείνουν πριν καν βρεθεί ο αγοραστής.
«Οι άνθρωποι αρχίζουν να πανικοβάλλονται με την αύξηση του ηλεκτρικού ρεύματος, τους χαμηλούς μισθούς και τα στεγαστικά τπυς δάνεια», δήλωσε ο Guy Cooper, διευθυντής της Link Business Sales Australasia, η οποία έχει περισσότερες από 400 επιχειρήσεις εστίασης προς πώληση σε όλη την Αυστραλία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Αυστραλιανής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και Επενδύσεων, τον Μάιο του 2023 καταγράφηκε το μεγαλύτερο ποσοστό επιχειρήσεων που δεν κάλυπταν τις δανειακές τους υποχρεώσεις από κάθε άλλη χρονιά τα τελευταία 8 χρόνια.
Μέχρι στιγμής, οι πτωχεύσεις είναι περισσότερες από τις ενάρξεις λειτουργίας νέων επιχειρήσεων, μια τάση που θα συνεχιστεί και το επόμενο χρόνο λέει η CreditorWatch, μια εταιρεία παροχής πιστώσεων.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της CreditorWatch, Πάτρικ Κόγκλαν, δήλωσε ότι ενώ οι τιμές των πρώτων υλών έχουν εκτοξευτεί κατά 10% έως και 20%, δεν μπορούν να μετακυλούν στον καφέ ή στην εστίαση γιατί κανείς δεν πρόκειται να πληρώσει 30 δολάρια Αυστραλίας για μια ομελέτα με μπέικον.
Κόστος ζωής
Την ίδια περίοδο, οι ι τιμές της ενέργειας έχουν εκτιναχθεί έως και 30% μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ το κόστος των προιόντων έχει αυξηθεί δραματικά στη χονδρική λόγω των καταστροφών από ακραία καιρικά φαινόμενα.
Για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, η κεντρική τράπεζα της Αυστραλίας αύξησε τα επιτόκια κατά 400 μονάδες βάσης σε 14 μήνες, την ταχύτερη αύξηση μέσα σε μια ολόκληρη γενιά ενώ ο πληθωρισμός επιμένει στο 7%.
Καθώς οι αυξανόμενοι λογαριασμοί κοινής ωφελείας και η κατάρρευση των καταναλωτικών δαπανών καθιστούν αδύνατη την διατήρηση μιας επιχείρησης, ο David Cox, ιδιοκτήτης καφέ στα προάστια του Σίδνεϊ, την πουλάει τουλάχιστον κατά 60% λιγότερο από τα 170.000 δολαρίων Αυστραλίας που ξόδεψε για να αγοράσει και να ανακαινίσει την επιχείρηση πριν από δύο χρόνια.
«Τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων έχουν κάνει μεγάλη ζημιά», είπε ο Κοξ,, ο οποίος πρόσφατα απέλυσε τους τρεις part time υπαλλήλους του όταν οι ημερήσιες εισπράξεις μειώθηκαν από 1.000 δολάρια Αυστραλίας πέρυσι σε 200 δολάρια Αυστραλίας.
Μόνο για το ρεύμα του ο Cox πρόκειται να πληρώσει 3.800 δολάρια Αυστραλίας το μήνα, από 3.000 που έδινε πριν από μερικούς μήνες, ποσό που είναι όλο του το κέρδος.