Η ανάπτυξη δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών από τη Ρωσία βόρεια, ανατολικά και νότια της Ουκρανίας έχει πυροδοτήσει φόβους στο Κίεβο και τις πρωτεύουσες της Δύσης πως η Μόσχα σχεδιάζει μια νέα επίθεση. Η Ρωσία αρνείται πως έχει τέτοια σχέδια.
Δυτικοί στρατιωτικοί αναλυτές εκτιμούν πως η Ρωσία δεν μπορεί να κρατήσει τόσα στρατεύματα ανεπτυγμένα εκεί όπου βρίσκονται επ’αόριστον, για οικονομικούς και επιμελητειακούς λόγους, και θα έπρεπε να τα αποσύρει μέχρι το καλοκαίρι. Οι εκτιμήσεις για την αριθμητική ισχύ των νέων ρωσικών δυνάμεων που έχουν μετακινηθεί πιο κοντά στην Ουκρανία κυμαίνονται μεταξύ 60.000 και περίπου 100.000 στρατιωτών, με έγγραφο των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών να υποδεικνύουν ότι θα μπορούσαν να αυξηθούν στις 175.000.
Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν πει ότι η Ρωσία θα μπορούσε να επιτεθεί στην Ουκρανία ίσως και αυτόν τον μήνα, καθώς το έδαφος θα είναι σκληρότερο, κάνοντας ευκολότερη την ταχεία μετακίνηση αρμάτων μάχης και άλλων τεθωρακισμένων.
Σε συνομιλίες αυτή την εβδομάδα με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ η Ρωσία ζήτησε εγγυήσεις ασφαλείας για την αποκλιμάκωση της κρίσης. Ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ είπε την Παρασκευή πως η Μόσχα δεν ήταν έτοιμη να περιμένει για πάντα να λάβει απάντηση και ότι επιθυμούσε μια λεπτομερή γραπτή απάντηση σε κάθε ρωσική πρόταση.
Ωστόσο πώς θα έμοιαζε μια ρωσική επίθεση και τι θα επιδίωκε να επιτύχει;
«Οι παρούσες αναπτύξεις δυνάμεων είναι πολύπλευρες. Κρατούν ανοιχτές τις επιλογές της Ρωσίας και ως εκ τούτου αφήνουν τον αμυνόμενο να προσπαθεί να μαντέψει» είπε ο Κιρ Γκιλς, Associate Fellow στο Chatham House.
Ακολουθούν κάποια πιθανά σενάρια.
Κλιμάκωση στο Ντονμπάς
Βαριά οπλισμένοι αυτονομιστές, υποκινούμενοι από τη Ρωσία, ελέγχουν ένα κομμάτι της ανατολικής Ουκρανίας από το 2014 και συνεχίζουν να ανταλλάσσουν πυρά με τις δυνάμεις της ρωσικής κυβέρνησης παρά την κατάπαυση του πυρός το 2015 που έδωσε τέλος στις μεγάλης κλίμακας εχθροπραξίες.
Η σύγκρουση στο Ντονμπάς έχει προκαλέσει τον θάνατο 15.000 ανθρώπων, λέει το Κίεβο. Η Ουκρανία κατηγορεί εδώ και καιρό τη Ρωσία πως έχει τακτικά στρατεύματα στην περιοχή, κάτι που η Μόσχα αρνείται.
Η Ρωσία κατηγορεί το Κίεβο πως έχει σχέδια να ανακτήσει την περιοχή μέσω στρατιωτικής ισχύος, κάτι που η Ουκρανία αρνείται.
Σε μια τόσο τεταμένη ατμόσφαιρα, ο κίνδυνος μιας παρεξήγησης ή ακούσιας κλιμάκωσης είναι μεγαλύτερος, και η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ένα τέτοιο περιστατικό ως casus belli.
Πηγή που γνωρίζει τον τρόπο που σκέφτονται στο ρωσικό υπουργείο Άμυνας είπε ότι αυτό ήταν το πιο πιθανό σενάριο αν η Μόσχα αποφάσιζε να επιτεθεί, μα ότι δεν είχε πληροφόρηση για κάποια απόφαση τέτοιου είδους. Το Κίεβο θα μπορούσε επίσης να προκληθεί ώστε να επιτεθεί από τους αυτονομιστές, που μετά θα μπορούσαν να ζητήσουν από τη Ρωσία να στείλει στρατεύματα να βοηθήσουν, όπως είπε.
Οι ρωσικές δυνάμεις θα μπορούσαν να επεκτείνουν τις συγκρούσεις στο Ντονμπάς για να παρασύρουν την Ουκρανία σε μια συμβατική σύγκρουση, είπε ο Νιλ Μέλβιν, διευθυντής Διεθνών Σπουδών Ασφαλείας στο think tank RUSI στο Λονδίνο. Όπως είπε, η Μόσχα θα μπορούσε να προσπαθήσει να καταλάβει ουκρανικές παραθαλάσσιες περιοχές στην Αζοφική Θάλασσα, δημιουργώντας μια χερσαία γέφυρα από την ρωσική πόλη Ροστόφ μέσω του Ντονμπάς προς την Κριμαία, προσθέτοντας πως «αυτό θα έθετε την ουκρανική κυβέρνηση υπό μεγάλη πίεση».
Επίθεση από την Κριμαία
Η Ρωσία έχει φέρει νέες δυνάμεις στην Κριμαία, την οποία προσάρτησε από την Ουκρανία το 2014.
H Μόσχα θα μπορούσε να εξαπολύσει μια επίθεση στην Ουκρανία από την Κριμαία και να καταλάβει περιοχή μέχρι τον Δνείπερο, η οποία θα λειτουργούσε ως φυσικό εμπόδιο απέναντι σε οποιαδήποτε ουκρανική αντεπίθεση, είπε ο Κόνραντ Μούζικα, διευθυντής της συμβουλευτικής Rochan, που εδρεύσει στην Πολωνία.
Η επιχείρηση θα μπορούσε να αρχίσει με πλήγματα από πυροβολικό, πυραύλους και αεροσκάφη εναντίον ουκρανικών δυνάμεων στα νότια, και μονάδες ειδικών δυνάμεων θα μπορούσαν να καταλάβουν γέφυρες και σιδηροδρομικούς κόμβους, επιτρέποντας σε στρατεύματα και τεθωρακισμένα να προελάσουν, όπως είπε. Υπάρχουν μόνο δύο δρόμοι από την Κριμαία που θα μπορούσαν να μπλοκαριστούν ή να καταστραφούν, μια πιθανή αδυναμία, σημείωσε.
Οι δυνάμεις αυτές θα διασφάλιζαν τον έλεγχο ενός καναλιού που προμήθευε νερό στην Κριμαία μέχρι που η Ρωσία την προσάρτησε και η Ουκρανία σταμάτησε την παροχή, όπως είπε.
Επίθεση σε πολλαπλά μέτωπα
Ένα δημόσια διαθέσιμο έγγραφο των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών ανέφερε πως η Ρωσία θα μπορούσε να κάνει εισβολή αυτόν τον μήνα με μέχρι 100 τακτικές ομάδες ταγμάτων (battalion tactical group, BTG), ή περίπου 175.000 στρατιώτες. Όπως σημείωνε, περίπου 50 BTG ήταν ήδη σε θέσεις στα βόρεια και ανατολικά της Ουκρανίας, και στην Κριμαία στα νότια.
Η κατάληψη της νότιας Ουκρανίας θα απέκοπτε το Κίεβο από την ακτή και την παρουσία του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα, είπε ο Μέλβιν, και αντιμετωπιζόταν θετικά από τους Ρώσους εθνικιστές, που βλέπουν την περιοχή ως τα εδάφη της ιστορικής «Νοβοροσίγια», ή «Νέας Ρωσίας».
Μια πολυμέτωπη επίθεση θα μπορούσε επίσης να περιλαμβάνει κίνηση στη βορειοανατολική Ουκρανία, περικυκλώνοντας μα ενδεχομένως όχι μπαίνοντας σε πόλεις όπου οι ρωσικές δυνάμεις θα εμπλέκονταν σε συγκρούσεις σε αστικό περιβάλλον. Ρωσικές δυνάμεις θα μπορούσαν επίσης να μπουν στη Λευκορωσία, ανοίγοντας ένα βόρειο μέτωπο για την Ουκρανία που θα έφερνε ρωσικές δυνάμεις πιο κοντά στο Κίεβο, σύμφωνα με τον Γκιλς.
«Αυτό φυσικά θα είχε το μεγαλύτερο κόστος οικονομικά, πολιτικά και σε ανθρώπινες ζωές και για αυτό μάλλον είναι το λιγότερο πιθανό» είπε ο Μέλβιν ως προς το ενδεχόμενο μιας γενικευμένης εισβολής.
Στρατιωτικοί αναλυτές είπαν πως ακόμα και αν κατάφερνε να καταβάλει τον στρατό της Ουκρανίας, που είναι ο μισός από τον δικό της, η Ρωσία θα είχε να αντιμετωπίσει αντίσταση υπό τη μορφή ανταρτοπολέμου, κάνοντας δύσκολο να κρατήσει καταληφθείσες περιοχές.
Πυραυλικά πλήγματα ή κυβερνοεπιθέσεις
Ο Γκιλς είπε ότι κάποια σενάρια θα περιελάμβαναν πλήγματα μεγάλων αποστάσεων με πυραύλους ή κυβερνοεπιθέσεις εναντίον κρίσιμων υποδομών. Οι πυραυλικές επιθέσεις θα εκμεταλλεύονταν τις αδύναμες αντιπυραυλικές άμυνες της Ουκρανίας.
«Τα διαφορετικά σενάρια για το πώς ακριβώς η Ρωσία μπορεί να επιδίωκε να πείσει τη Δύση να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις (ασφαλείας) της τιμωρώντας το Κίεβο δεν περιλαμβάνουν απαραίτητα χερσαία εισβολή» σημείωσε.