Τις αλλαγές που φέρνει το νέο νομοσχέδιο στα εργασιακά παρουσίασε ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης, το οποίο τίθεται σε δημόσια διαβούλευση.
Εκ των βασικών αλλαγών είναι το ελαστικό 8ωρο, η θέσπιση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, οι ρυθμίσεις για την τήρηση του ωραρίου του τηλεργαζόμενου (δικαίωμα στην αποσύνδεση), αλλά και στη λεγόμενη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, η αύξηση στο πλαφόν των υπερωριών, επέκταση της λειτουργίας τις Κυριακές σε 7 τομείς της οικονομίας, οι αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο, στην προκήρυξη της απεργίας, καθώς και στο προσωπικό ασφαλείας των ΔΕΚΟ κατά τη διάρκεια της απεργίας.
Τέλος, το σχέδιο νόμου επιφέρει αλλαγές στις γονικές άδειες με τη θέσπιση της άδειας πατρότητας και εισάγει αυστηρό πλαίσιο για την καταπολέμηση της βίας και της σεξουαλικής παρενόχλησης στους χώρους εργασίας.
Ειδικότερα, οι σημαντικότερες διατάξεις του νομοσχεδίου είναι οι εξής:
Ελαστικό 8ωρο
Το ελαστικό 8ωρο προβλέπει απασχόληση έως και 10 ώρες την ημέρα κατά μέγιστο χωρίς πρόσθετη αμοιβή, ανάλογα με τις ανάγκες των επιχειρήσεων. Οι επιπλέον ώρες θα αποθηκεύονται σε «τράπεζα χρόνου» και θα «επιστρέφονται» στους εργαζόμενους εντός έξι μηνών με τη μορφή μειωμένου ωραρίου ή ρεπό ή ημερών άδειας. Η ρύθμιση θα μπορεί να εφαρμόζεται μετά από συμφωνία του εργοδότη με τις σωματειακές οργανώσεις ή με ατομική συμφωνία μεταξύ εργαζόμενου και εργοδότη. Ο εργαζόμενος θα έχει την να αρνηθεί χωρίς κυρώσεις.
Πλαφόν στις υπερωρίες
Προβλέπεται η αύξηση του αριθμού των νόμιμων υπερωριών που μπορεί να πραγματοποιήσει ο εργαζόμενος σε ένα έτος στις 150 ώρες, από 96 ώρες που είναι σήμερα στη βιομηχανία και 120 ώρες στους λοιπούς κλάδους. Το σύστημα αμοιβής των υπερωριών δεν αλλάζει, που σημαίνει ότι κάθε ώρα υπερωρίας πάνω από τις 9 που θεωρείται υπερεργασία πληρώνεται με ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%.
Ψηφιακή κάρτα
Η ψηφιακή κάρτα, όπως υποστηρίζει το υπουργείο Εργασίας, θα συμβάλει στη θωράκιση του 8ώρου αλλά και στο «κλείδωμα» των υπερωριών, προστατεύοντας τον εργαζόμενο από τις καταχρηστικές συμπεριφορές του εργοδότη. Σε πρώτη φάση η ψηφιακή κάρτα θα εφαρμοστεί σε τράπεζες και βιομηχανία.
Εργασία την Κυριακή
Βάσει διάταξης διευρύνεται η λίστα των επιχειρήσεων που μπορούν να λειτουργούν και τις Κυριακές. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, τη δυνατότητα λειτουργίας και τις Κυριακές μπορεί να χρησιμοποιήσουν η τροφοδοσία, τα logistics, φάρμακα, data centers, εξωσχολικές δράσεις, μηχανογράφηση, εξετάσεις έκδοσης διπλωμάτων καθώς και βιομηχανικές μονάδες που δουλεύουν έτσι κι αλλιώς 7 ημέρες με βάρδιες αλλά δεν καλύπτονταν μέχρι τώρα από τη νομοθεσία.
Το σύστημα αμοιβών δεν αλλάζει. Δηλαδή η εργασία την Κυριακή αμείβεται με προσαύξηση 75%, ενώ παρέχεται δικαίωμα να δοθεί αναπληρωματική ημέρα ανάπαυσης την αμέσως επόμενη εβδομάδα.
Απολύσεις
Δύο σημαντικές αλλαγές στο δίκαιο των απολύσεων φέρνουν οι διατάξεις του εργασιακού νομοσχεδίου. Το ν/σ προβλέπει έξτρα αποζημίωση ως εναλλακτική λύση αντί της υποχρεωτικής επαναπρόσληψης για τους μισθωτούς σε περίπτωση που η απόλυσή τους κρίνεται άκυρη από τα δικαστήρια. Με άλλη διάταξη που περιλαμβάνεται στο εργασιακό νομοσχέδιο δίνεται το δικαίωμα στον εργοδότη να απαγορεύει την προσέλευση του εργαζομένου στη δουλειά μετά την προειδοποίηση της απόλυσής του και έως την επίσημη λύση της σχέσης εργασίας. Ο εργαζόμενος που δεν θα προσέρχεται στον χώρο εργασίας θα αμείβεται κανονικά.
Μεγαλώνει επίσης η λίστα με τις άκυρες απολύσεις και προστίθενται:
- η άσκηση των δικαιωμάτων σε περίπτωση βίας και παρενόχλησης,
- δεν μπορεί να απολυθεί ένας πατέρας τους πρώτους έξι μήνες της γέννησης του παιδιού του,
- εργαζόμενων που έλαβαν ή ζήτησαν άδεια,
- εργαζομένων που αρνήθηκαν να συμφωνήσουν διευθέτηση του χρόνου εργασίας,
- και εργαζόμενος με τηλεργασία ο οποίος θα επικαλεστεί το δικαίωμα της αποσύνδεσης.
Τηλεργασία
Καθιερώνεται το δικαίωμα αποσύνδεσης του εργαζόμενου εφόσον βρίσκεται εκτός ωραρίου (το δικαίωμα του εργαζομένου να μην απαντά σε κλήσεις και μηνύματα του εργοδότη, για να προστατεύει έτσι την οικογενειακή και προσωπική του ζωή), ενώ θα υπάρχει υποχρέωση του εργοδότη να καλύπτει τις δαπάνες για το υλικό εξοπλισμό. Προβλέπεται δικαίωμα πρόσβασης της Επιθεώρησης Εργασίας στα δεδομένα της επικοινωνίας επιχείρησης-εργαζόμενου για την τήρηση του ωραρίου εργασίας.
Γονικές άδειες
Θεσπίζεται άδεια σε πατέρες εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης 14 ημερών κατά τη γέννηση του τέκνου και 10 ημερών σε περιπτώσεις μερικής απασχόλησης του πατέρα.
Θεσπίζεται γονική άδεια 4 μηνών και για τους δύο γονείς, με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ για τους δύο μήνες με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό (έως τώρα η εν λόγω άδεια ήταν άνευ αποδοχών).
Η άδεια μπορεί να χορηγείται συνεχόμενα ή τμηματικά μέχρι το παιδί να γίνει 8 χρόνων.
Σε περίπτωση που και οι δύο γονείς απασχολούνται στον ίδιο εργοδότη, πρέπει να αποφασίσουν ποιος από τους δύο θα κάνει πρώτος χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα.
Βία στην εργασία
- Προστασία των εργαζομένων που έχουν πέσει θύματα βίας αλλά και των εθελοντών ακόμη και των αιτούντων εργασίας.
- Θέσπιση υποχρεωτικών κωδίκων δεοντολογίας και πολιτικών διαχείρισης εσωτερικών καταγγελιών, διασφαλίζοντας έτσι την προστασία των θυμάτων.
- Απαγόρευση καταγγελίας ή λύσης της σύμβασης των εργαζομένων που καταγγέλλουν περιστατικά βίας ή παρενόχλησης, ενώ θα έχουν δικαίωμα να αποχωρήσουν από τον εργασιακό χώρο για ένα χρονικό διάστημα –χωρίς διακοπή μισθοδοσίας- αν υπάρχει κίνδυνος για την υγεία και την ασφάλειά τους λόγω βίας ή παρενόχλησης.
- Σύσταση αυτοτελούς τμήματος για την παρακολούθηση της βίας και παρενόχλησης στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) ενώ σε περίπτωση παράβασης της σχετικής νομοθεσίας θα επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις.
Κούριερ και delivery
Προστατεύονται τα δικαιώματα των απασχολούμενων σε εταιρείες κούριερ και delivery, με προβλέψεις τόσο για τη συνδικαλιστική τους έκφραση όσο και για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία τους.
Απεργία και συνδικαλιστικός νόμος
Με προσωπικό ασφαλείας οι απεργίες στις ΔΕΚΟ: Με τη διάταξη που εισάγεται, προβλέπεται προσωπικό ασφαλείας που διασφαλίζει την ελάχιστη εγγυημένη λειτουργία και προστατεύει τα δικαιώματα των πολιτών ως προς την παροχή ενός μίνιμουμ (33%) επιπέδου υπηρεσιών σε κρίσιμους κλάδους κατά τη διάρκεια των απεργιακών κινητοποιήσεων στις ΔΕΚΟ.
Προκήρυξη απεργίας: Για την άσκηση του δικαιώματος της απεργίας, συμπεριλαμβανομένων των ολιγόωρων στάσεων εργασίας, απαιτείται προειδοποίηση του εργοδότη ή της συνδικαλιστικής του οργάνωσης τουλάχιστον 24 ώρες πριν από την πραγματοποίησή της. Ιδίως για τη λήψη απόφασης απεργίας, θα πρέπει η γενική συνέλευση των συνδικαλιστικών οργανώσεων να παρέχει πραγματική πρακτική δυνατότητα συμμετοχής και ψήφου εξ αποστάσεως (ηλεκτρονικώς), ενώ θα πρέπει να αναφέρονται και τα αιτήματα. Επιπλέον, καθίσταται απαραίτητος όρος για την άσκηση συνδικαλιστικού δικαιώματος η απογραφή των εργαζομένων και των εργοδοτών στο ήδη νομοθετημένο Γενικό Μητρώο.
Άδεια και προστασία συνδικαλιστών: Το συνδικαλιστικό στέλεχος που επιθυμεί να κάνει χρήση συνδικαλιστικής άδειας οφείλει να ενημερώσει εγγράφως με κάθε τρόπο, ακόμη και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τον εργοδότη, αμέσως μόλις αυτό είναι δυνατό και πάντως το αργότερο κατά την εβδομάδα που προηγείται της έναρξης της συνδικαλιστικής άδειας. Σε επείγουσες περιπτώσεις, ο χρόνος πρότερης ενημέρωσης μπορεί να περιοριστεί σε 48 ώρες. Από τις απολύσεις προστατεύονται για έναν χρόνο μετά τη λήξη της θητείας τους μόνο ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος, ο γενικός γραμματέας και ο ταμίας. Μειώνονται τα μέλη που προστατεύονται ανάλογα με τα μέλη της οργάνωσης: για έως 200 μέλη 5, για έως 1.000 μέλη 7, για περισσότερα από 1.000 μέλη 9.
Προστασία στην εργασία: Η συνδικαλιστική οργάνωση που κηρύσσει απεργία υποχρεούται να προστατεύει το δικαίωμα των εργαζομένων, που δεν συμμετέχουν στην απεργία, να προσέρχονται και να αποχωρούν ελεύθερα και ανεμπόδιστα από την εργασία τους και να παρέχουν αυτήν χωρίς εμπόδιο και ιδίως χωρίς την άσκηση σωματικής ή ψυχολογικής βίας σε βάρος τους από οιονδήποτε. Σε αντίθετη περίπτωση η απεργία μπορεί να διακοπεί.
Νέες αρμοδιότητες στον ΟΜΕΔ
Οι μεσολαβητές και διαιτητές του ΟΜΕΔ θα διενεργούν και διαδικασίες συμφιλίωσης, επιλύοντας ατομικές εργατικές διαφορές που μέχρι σήμερα υπάγονται στην Επιθεώρηση Εργασίας. Οι μεσολαβητές και διαιτητές στον ΟΜΕΔ θα έχουν 3ετή θητεία, με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, αποκλειστικής ενασχόλησης. Πλέον, οι δικηγόροι που θα θελήσουν να απασχολούνται στον ΟΜΕΔ θα πρέπει να αναστέλλουν τη δικηγορική τους λειτουργία.