Άνεργος και καταχρεωμένος, ο Φαζάλ, εργάτης σε καμίνι παραγωγής τούβλων στο Αφγανιστάν, είπε ότι η οικονομία της χώρας που καταρρέει τον έχει αφήσει με μια σκληρή επιλογή –να παντρέψει τις μικρές σε ηλικία κόρες του ή να αφήσει την οικογένειά του να πεθάνει από την πείνα.
Τον περασμένο μήνα, πήρε 3.000 δολάρια παραδίδοντας τις κόρες του, 13 και 15 χρονών, σε άνδρες με τα διπλάσιά τους χρόνια. Εάν τελειώσουν τα χρήματα ίσως αναγκαστεί να κάνει το ίδιο και με την 7χρονη κόρη του, είπε.
«Δεν είχα άλλο τρόπο για να ταΐσω την οικογένειά μου και να πληρώσω το χρέος μου. Τι άλλο θα μπορούσα να κάνω;», δήλωσε στο Thomson Reuters Foundation από την αφγανική πρωτεύουσα, την Καμπούλ. «Πραγματικά ελπίζω να μην χρειαστεί να παντρέψω και τη μικρότερη κόρη μου».
Οι παιδικοί γάμοι αυξήθηκαν παράλληλα με την φτώχεια από τότε που οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την εξουσία πριν από 100 ημέρες στις 15 Αυγούστου, με αναφορές για πάμφτωχους γονείς που υπόσχονται ακόμα και μωρά για μελλοντικούς γάμους με αντάλλαγμα χρήματα, όπως καταγγέλλουν ακτιβίστριες υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών. Οι ίδιες προέβλεψαν ότι το ποσοστό των παιδικών γάμων –που ήταν κάτι συνηθισμένο ακόμα και πριν από την επιστροφή των Ταλιμπάν—μπορεί να διπλασιαστεί τους ερχόμενους μήνες.
«Παγώνει η καρδιά μου να ακούω τέτοιες ιστορίες…Δεν είναι γάμος. Είναι βιασμός παιδιού», δήλωσε η Γουάζμα Φρογκ, γνωστή ακτιβίστρια υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών στο Αφγανιστάν.
Η ίδια είπε ότι ακούει τέτοιες περιπτώσεις κάθε μέρα –συχνά που αφορούν κορίτσια μικρότερα των 10 ετών, αν και δεν είναι σαφές εάν τα νεαρά κορίτσια θα αναγκαστούν να έχουν σεξουαλική επαφή πριν φθάσουν στην εφηβεία.
Σύμφωνα με τη UNICEF, υπάρχουν αξιόπιστες μαρτυρίες για οικογένειες που προσφέρουν τις κόρες τους, ηλικίας ακόμα και 20 ημερών, για μελλοντικό γάμο με αντάλλαγμα χρήματα.
Το Αφγανιστάν, που έχει γονατίσει από την ξηρασία και την οικονομική κατάρρευση, θα αποτελέσει μια από τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με τις υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών.
Καθώς μπαίνει ο χειμώνας, οι υπηρεσίες του ΟΗΕ λένε ότι εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται στο χείλος της λιμοκτονίας και το 97% των νοικοκυριών μπορεί να πέσει κάτω από το όριο της φτώχειας έως τα μέσα του 2022.
Η ξαφνική επιστροφή της σκληροπυρηνικής ισλαμιστικής οργάνωσης στην εξουσία είχε ως αποτέλεσμα δισεκατομμύρια δολάρια περιουσιακών στοιχείων Αφγανών να ‘παγώσουν’ στο εξωτερικό και να σταματήσει το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς βοήθειας. Οι τιμές των τροφίμων έχουν εκτοξευθεί και εκατομμύρια άνθρωποι είναι άνεργοι ή δεν έχουν πληρωθεί.
Η Φρογκ δήλωσε ότι οικογένειες παντρεύουν τα κορίτσια τους για να μειώσουν τα στόματα που πρέπει να θρέψουν και για να πάρουν χρήματα, συνήθως από 500 έως 2.000 δολάρια, με τα νεότερα κορίτσια να λαμβάνουν μεγαλύτερα ποσά.
Οι γονείς παραδίδουν επίσης τις κόρες τους για να κανονίσουν τα χρέη τους. Η Φρογκ ανέφερε μια περίπτωση όπου ένας ιδιοκτήτης σπιτιού πήρε την εννιάχρονη κόρη του ενοικιαστή του όταν πλέον εκείνος δεν μπορούσε να πληρώσει το ενοίκιο.
Στο βορειοδυτικό Αφγανιστάν, η Φρογκ είπε ότι ένας άλλος άνδρας άφησε τα πέντε παιδιά του σε ένα τζαμί γιατί δεν μπορούσε να τα θρέψει. Τα τρία κορίτσια, που εκτιμάται ότι ήταν όλα κάτω των 13 ετών, παντρεύτηκαν την ίδια ημέρα.
«Ο αριθμός των περιπτώσεων έχει αυξηθεί τόσο πολύ λόγω της λιμοκτονίας. Ο κόσμος δεν έχει τίποτα και δεν μπορεί να ταΐσει τα παιδιά του», δήλωσε η Φρογκ, ιδρύτρια του Women & Peace Studies Organization. «Είναι εντελώς παράνομο και δεν επιτρέπεται και από τη θρησκεία», πρόσθεσε η ίδια.
Η UNICEF ανακοίνωσε ότι έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα οικονομικής ενίσχυσης για να βοηθήσει να μειωθούν οι κίνδυνοι πείνας και παιδικού γάμου, και ότι είναι σε επικοινωνία με τους θρησκευτικούς ηγέτες για να σταματήσουν οι τελετές που αφορούν ανήλικα παιδιά.
Πριν την άνοδο των Ταλιμπάν στην εξουσία, η νόμιμη κατώτατη ηλικία για γάμο ήταν τα 16 χρόνια για τα κορίτσια –κάτω από το διεθνώς αναγνωρισμένο όριο των 18 ετών.
Οι Ταλιμπάν λένε ότι αναγνωρίζουν μόνο τον νόμο της Σαρία, που δεν προβλέπει κατώτατη ηλικία, αφήνοντας το συγκεκριμένο θέμα ανοικτό σε ερμηνείες.
ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟ ΧΡΕΟΣ
Ο εργάτης Φαζάλ είπε ότι τα προβλήματά του ξεκίνησαν όταν η οικονομική κρίση πάγωσε τα κατασκευαστικά έγρα. Όπως και οι άλλοι εργάτες, είχε πληρωθεί προκαταβολικά –1.000 δολάρια για δουλειά έξι μηνών.
Με τη ζήτηση για τούβλα να μειώνεται, το αφεντικό του του είπε να επιστρέψει την προκαταβολή, αλλά ο Φαζάλ είχε ήδη ξοδέψει το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων για την ιατρική φροντίδα της άρρωστης συζύγου του.
Κάτοικοι της περιοχής λένε πολλοί άλλοι εργάτες σε καμίνια αναγκάστηκαν να παντρέψουν τα νεαρά τους κορίτσια για να επιστρέψουν τις προκαταβολές που είχαν λάβει.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα πανεθνικά στοιχεία, το 28% των κοριτσιών στο Αφγανιστάν παντρεύονται πριν γίνουν 18 και το 4% πριν γίνουν 15.
Ωστόσο η Φρογκ και η ακτιβίστρια Τζαμίλα Αφγκάνι προέβλεψαν ότι έως και τα μισά από τα κορίτσια μπορεί να εξαναγκαστούν σε γάμο πριν γίνουν 18 εάν συνεχιστεί η κρίση.
Τα κορίτσια που παντρεύονται σε νεαρή ηλικία διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο συζυγικού βιασμού, ενδοοικογενειακής βίας, εκμετάλλευσης και επικίνδυνων περιπλοκών στην εγκυμοσύνη.
«Καταστρέφει τις ζωές τους –την ψυχολογική, συναισθηματική, σωματική και σεξουαλική τους υγεία», δήλωσε η Αφγκάνι, που είναι πρόεδρος του τμήματος της οργάνωσης Women’s International League for Peace and Freedom στο Αφγανιστάν. «Αυτά τα κορίτσια συχνά αντιμετωπίζονται ως υπηρέτριες, ως σκλάβες».
Η Αφγκάνι είπε ότι οι ακτιβιστές πρόσφατα επενέβησαν να σταματήσουν τον γάμο ενός 9χρονου κοριτσιού με έναν άνδρα στα 30α του με αντάλλαγμα 50.000 αφγκάνι (538 δολαρίων) στην επαρχία Γκάζνι.
ΚΛΕΙΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
Ειδικοί σε θέματα δικαιωμάτων είπαν ότι ο αποκλεισμός από τους Ταλιμπάν των κοριτσιών από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση επίσης αναγκάζει τους γονείς να παντρέψουν τις κόρες τους.
«Οι δύο σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου για τους παιδικούς γάμους είναι η φτώχεια και η έλλειψη πρόσβασης στην εκπαίδευση», ανέφερε η Χέδερ Μπαρ από την οργάνωση Human Rights Watch, που έχει εργαστεί με γυναίκες στο Αφγανιστάν για πάνω από έξι χρόνια.
Οι Ταλιμπάν, που απαγόρευσαν την πρόσβαση των κοριτσιών στα σχολεία όταν ήταν την τελευταία φορά στην εξουσία το 1996-2001, έχουν πει ότι θα μπορούν εν τέλει να επιστρέψουν στα θρανία αλλά δεν έχουν διευκρινίσει κάτω από ποιες συνθήκες.
Οι δωρητές θέλουν να χρησιμοποιήσουν τη βοήθεια ως μοχλό πίεσης για να διασφαλίσουν ότι οι Ταλιμπάν σέβονται τα δικαιώματα των κοριτσιών και των γυναικών.
Ωστόσο η Μπαρ είπε ότι χρειάζεται άμεσα σωτήρια βοήθεια, προσθέτοντας ότι οι καθυστερήσεις θα οδηγήσουν ακόμα περισσότερες οικογένειες στη φτώχεια και περισσότερα κορίτσια θα κινδυνεύουν με γάμο. «Δεν βοηθάς τα δικαιώματα των γυναικών εάν αυτές πεθαίνουν της πείνας», είπε.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, Thomson Reuters Foundation