Υποδειγματικός ομιλητής στο διεθνές προσκήνιο, διακεκριμένος ακαδημαϊκός, καθηγητής Διεθνούς Τραπεζικού Δικαίου και Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, επικεφαλής του Τομέα Εμπορικού Δικαίου και διευθυντής του μεταπτυχιακού προγράμματος (LLM) με ειδίκευση στο Διεθνές Τραπεζικό Δίκαιο και τα Χρηματοοικονομικά, μέλος επίσης του γνωμοδοτικού συμβουλίου (stakeholder group) της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών εκλεγμένος στην κατηγορία κορυφαίοι πανεπιστημιακοί (top-ranking academics), ο Αιμίλιος Αυγουλέας, δρασκέλισε μόλις, το κατώφλι των 50 χρόνων του, με το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του και σχεδόν ολόκληρη την καριέρα του, να διαγράφεται στο εξωτερικό.
Με θέση δίχως άλλο, στους κορυφαίους opinion leaders του πεδίου του, οι δημοσιεύσεις του στους άξονες του Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Χρηματοοικονομικού Δικαίου, των Οικονομικών και της Συμπεριφορικής Χρηματοοικονομικής [behavioural finance) διαγραμμίζουν νεωτερικές οπτικές και τον καθιστούν σήμερα, μια αυθεντία στα θέματα της τραπεζικής και χρηματοικονομικής θεωρίας και χρηματοοικονομικών θεσμών ευρύτερα.
Το έργο του αναφέρεται συχνά σε μελέτες χάραξης πολιτικής στην Ελλάδα και διεθνώς. Ενώ με μια διάλεξη- σταθμό, στο Μέγαρο Μουσικής, για τη κοσμοθεωρία του φιλελευθερισμού και για το εάν η τρέχουσα ευρωπαϊκή συγκυρία οδηγεί στο « τέλος του φιλελευθερισμού;» έθεσε εκ νέου τις θεμελιώδεις αρχές του, αναζητώντας τη θέση τους στο σήμερα κι εξετάζοντας σε βάθος τις διαστάσεις της πολύπλευρης έννοιας του φιλελευθερισμού -που συνιστά συγχρόνως κυρίαρχη πολιτική θεωρία, κοινωνικό κίνημα και οικονομική ιδεολογία.
Έχοντας διατελέσει ακόμη, επισκέπτης καθηγητής κι ερευνητής σε ένα ευρύτατο φάσμα διεθνών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, μεταξύ των οποίων, οι νομικές σχολές του Χάρβαρντ και του Γέηλ, και με θέση σήμερα διακεκριμένου ερευνητή καθηγητή (distinguished research professor) στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ, ο Αιμίλος Αυγουλέας είναι συγγραφέας των βιβλίων: «Διακυβέρνηση των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών αγορών: Δίκαιο, οικονομικά και πολιτική» [Governance of Global Financial Markets: The Law, the Economics, the Politics (Cambridge University Press, 2012)] και «Η μηχανική και η ρύθμιση της κατάχρησης της αγοράς: Μια νομική και οικονομική ανάλυση» [The Mechanics and Regulation of Market Abuse: A Legal and Economic Analysis (Oxford University Press, 2005)]. Μαζί με τον Sir Ross Cranston υπογράφουν την έκδοση «Αρχές του Τραπεζικού Δικαίου» [Principles of Banking Law (Oxford, 2018)], και έχει συν-επιμεληθεί (με καίρια επίσης συγγραφική συμβολή) τα βιβλία «Η Πολιτική Οικονομία του Ρυθμιστικού Πλαισίου των Χρηματοοικονομικών Αγορών» (Political Economy of Financial Regulation (Cambridge University Press, 2019)], «Η Συνένωση των Ευρωπαικών Κεφαλαιαγορών» (Capital Markets Union in Europe (Oxford University Press, 2018)] και «Ανατέμνοντας την παγκόσμια χρηματοοικονομική βιομηχανία και το ρυθμιστικό της πλαίσιο» [Reconceptualising Global Finance and its Regulation (Cambridge University Press, 2016)].
Στην έκφανση της σημερινής Ελλάδας, η προβολή της επόμενης μέρας της, από τον διαπρεπή Έλληνα του Διεθνούς Τραπεζικού Δικαίου και των Χρηματοοικονομικών σπουδών, καταγράφεται στη Huffington Post:
Είναι κοινός τόπος πως χώρες, όπως η Ελλάδα, που έχουν υποφέρει από την τριπλή συμφορά της διαφθοράς και του τυχοδιωκτισμού του πολιτικού τους συστήματος, του κλεπτοκρατικού μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης, και της επακόλουθης οικονομικής χρεωκοπίας, είτε παρέμειναν στάσιμες για πολλά χρόνια (π.χ. Αργεντινή, Ιταλία), είτε επανήλθαν δριμύτερες με κορυφαίο παράδειγμα τη Ν. Κορέα, την Ισλανδία και την Ιρλανδία.
Ποιο σενάριο θα ακολουθούσε η Ελλάδα;
Το δεύτερο σενάριο θα μπορούσε να ακολουθήσει και η Ελλάδα, παρότι η χώρα μας αντιμετωπίζει το επιπλέον σημαντικό πρόβλημα του δημογραφικού. Για να επικρατήσει όμως το αισιόδοξο σενάριο σε ένα περιβάλλον οικονομικής και κοινωνικής καταστροφής, που βεβαίως δεν επέφεραν, αλλά εν τούτοις επέτειναν τα μνημόνια, χρειάζεται αποφασιστικότητα, καθαρό μυαλό, και αίσθηση κατεύθυνσης και γιατί όχι, αν θέλετε, αίσθηση πεπρωμένου από τις σημερινές και μελλοντικές πολιτικές, οικονομικές και πνευματικές ηγεσίες της χώρας καθώς και εκ μέρους των σκληρά εργαζόμενων πολιτών.
Για να δώσω δύο μόνον παραδείγματα τέτοιων μεταρρυθμίσεων καθώς και αλλαγής νοοτροπίας, το εκλογικό σώμα οφείλει πρωτίστως να κατανοήσει πως δε θα δοθεί ποτέ καμία ουσιαστική λύση στα μεγάλα και χρονίζοντα προβλήματα μας χωρίς μικρότερο, αξιοκρατικό, αποτελεσματικό δημόσιο το οποίο θα λειτουργεί μακριά από πρακτικές ρουσφετολογίας, αναξιοκρατίας και εργατοπατερισμού. Το δημόσιο οφείλει να υπηρετεί έναν επιτελικό ρόλο στην οικονομία και έναν ουσιαστικό και διαρκώς αξιολογούμενο ρόλο στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών ποιότητας, ειδικώς στους τομείς της παιδείας και της υγείας και όχι να σπαταλά τους φόρους και τις εισφορές των παραγωγικών τάξεων και των σκληρά εργαζόμενων πολιτών σε πολιτικούς πελάτες και διαπλεκόμενους επιχειρηματίες. Πολιτικοί σχηματισμοί που παρατείνουν τα κακοφορμισμένα πρότυπα των δημαγωγικών λαΐκισμών, της οικογενειοκρατίας, της διαπλοκής και της κλεπτοκρατίας απλώς δεν θα πρέπει να έχουν θέση στη νέα Ελλάδα που θα πρέπει σήμερα να ξαναδημιουργηθεί εκ βάθρων, όπως ακριβώς το 1952, χωρίς όμως τον βραχνά της κληρονομίας του εμφύλιου.
Στο ιδανικό τέτοιων δομικών αλλαγών, ποια οφείλει να είναι η αντίστοιχη συμπεριφορά αγοράς και οικονομίας;
Επίσης οι δυνάμεις της αγοράς και της οικονομίας οφείλουν να κατανοήσουν πως απαραίτητη προϋπόθεση για να βρουν το κράτος και την κοινωνία ένθερμους αρωγούς στην προσπάθεια τους είναι η δημιουργία παραγωγικών, διεθνώς ανταγωνιστικών, και ευέλικτων επιχειρήσεων που δεν λεηλατούν το δημόσιο πλούτο της χώρας, πρωτίστως το περιβάλλον, και δε λυμαίνονται τα δημόσια ταμεία. Τέτοιες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών επιχειρήσεων, δημιουργούν ανταγωνιστικοί και οραματιστές επιχειρηματίες οι οποίοι εκμεταλλεύονται τον πολλά υποσχόμενο για μια χώρα όπως η Ελλάδα συνδυασμό νέων τεχνολογιών και εκπαιδευμένου ανθρώπινου δυναμικού και την σταδιακή μετατόπιση του οικονομικού κέντρου βάρους προς χώρες που μπορούν να εκμεταλλευθούν αυτόν τον συνδυασμό (όπως δηλαδή πράττουν δηλαδή σήμερα το Ισραήλ, η Ιρλανδία, η Δανία, και η Φιλανδία). Αυτός ο αναπροσανατολισμός των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας θα δώσει και τα δέοντα κίνητρα στο υπερ-ανταγωνιστικό της επιστημονικό δυναμικό να επανακάμψει από τους τόπους παραγωγικής μετανάστευσης που επέλεξε, με στόχο την θεσμική, παραγωγική, και οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας.
Είναι μια προοπτική -μονοδρόμος;
Κακά τα ψέματα αυτές οι βασικές πολιτικές, δημοσιονομικές, και κοινωνικές δεσμεύσεις δεν είναι ευχολόγιο αλλά ο μόνος δρόμος για να εκσυγχρονισθεί ο δημόσιος και επιχειρηματικός βίος της χώρα και οι βασικοί θεσμοί του κράτους μεταξύ των οποίων και η δικαιοσύνη. Είναι επίσης μονόδρομος για να μπορέσει η Ελλάδα να διατηρήσει τα εθνικά της κεκτημένα και να διεκδικήσει τον ενεργειακό της πλούτο, ή να επωφεληθεί από τη θέση της ως σταυροδρόμι μεγάλων εμπορικών και ενεργειακών δρόμων.
Αυτό είναι το περιεχόμενο ενός νέου πολιτικού και κοινωνικού συμβολαίου που είναι και η πιο ουσιαστική προϋπόθεση για να παραμείνει η Ελλάδα ως ισότιμο μέλος της Νατοϊκής συμμαχίας και της Ε.Ε (και όχι περιφερειακή αποικία χρέους), χωρίς αυτό να την εμποδίζει να επωφελείται από την δυναμική οικονομική άνοδο της Λαικής Δημοκρατίας της Κίνας, σε ένα διαρκώς μεταλλασσόμενο οικονομικό και πολιτικό διεθνές περιβάλλον. Αλλιώς, εάν αφεθούν να κακοφορμίσουν περαιτέρω οι σημερινές κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές ασθένειες της χώρας θα καθορίσουν τη μελλοντική της μοίρα και την εθνικής της υπόσταση με τρόπο δυσάρεστο που δε μπορεί όμως να σήμερα να προβλεφθεί με ακρίβεια, δεδομένου επίσης πως η Ελλάδα βρίσκεται σε μια πολύ δύσκολη γεωπολιτική γειτονιά. Σε τελευταία ανάλυση στο χέρι μας είναι να αναδείξουμε και να υλοποιήσουμε το αισιόδοξο σενάριο, έχουμε άλλωστε μάθει κάτι ως έθνος Ελλήνων γαντζωμένο σε τούτον τον τόπο για χιλιετίες «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολύ»!