Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) κρίνει ως μη νόμιμη απόφαση του υπουργείου Υγείας, βάσει της οποίας αποκλείονταν από την αιμοδοσία άτομα λόγω σεξουαλικής συμπεριφοράς, θέτοντας σε νέα βάση την διαδικασία αξιολόγησης και αποκλεισμών από την εθελοντική αιμοδοσία.
“Η πρόβλεψη λόγων αποκλεισμού επιτρέπεται μόνον στη βάση επιστημονικών δεδομένων για κίνδυνο μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων.”
- Συμβούλιο της Επικρατείας
Νόμος του 2015 ”έκοβε” από την αιμοδοσία όποιον είχε έστω μία ομοφυλοφιλική σχέση από το ...1977!
Σε μία απόφαση που ανατρέπει παλαιότερες ιατρικές μεθοδολογίες, αλλά και στερεότυπα δεκαετιών, το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας αναφέρει ότι:
Με την προσβαλλόμενη υπουργική απόφαση του 2022 ρυθμίζεται εκ νέου το ζήτημα των περιπτώσεων αποκλεισμού από την αιμοδοσία και καταργήθηκε η προηγούμενη υπουργική απόφαση Α3β/3663/1.4.2015, η οποία προέβλεπε, μεταξύ άλλων, ότι αποκλείεται από την αιμοδοσία «όποιος έχει έστω και μια ομοφυλοφιλική σχέση από το 1977»!
Το ΣτΕ επισημαίνει ότι η υπουριγκή απόφαση του 2022 κινήθηκε προς θετική κατεύθυνση, όμως φάνηκε να μην υιοθετεί πλήρως τις προτάσεις της αρμόδιας Συμβουλευτικής Επιτροπής Αιμοδοσίας, όπως αυτές αποτυπώθηκαν σε γνωμοδότησή της το 2021.
Γνωμοδότηση 2021 που έγινε δεκτή το 2022: Αποκλεισμός ανδρών με ομοφυλοφιλική σχέση το τελευταίο 12μηνο και γυναικών που είχαν σεξουαλική επαφή μαζί τους.
Κατά το ΣτΕ, «πριν από την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης, η Συμβουλευτική Επιτροπή Αιμοδοσίας, με την από 14.12.2021 γνωμοδότηση της, εισηγήθηκε την τροποποίηση του εντύπου «Ιστορικό Αιμοδότη» και την πρόβλεψη του αποκλεισμού από την αιμοδοσία των ανδρών που είχαν έστω και μία σεξουαλική επαφή με άνδρες τους τελευταίους δώδεκα μήνες και των γυναικών που είχαν έστω και μία σεξουαλική επαφή με άνδρα που είχε σεξουαλική επαφή με άνδρα τους τελευταίους δώδεκα μήνες (περιπτώσεις 1 και 2)».
Αντιθέτως, σημειώνεται ότι «με την προσβαλλόμενη απόφαση η γνωμοδότηση της Επιτροπής έγινε δεκτή πλην των ανωτέρω περιπτώσεων 1 και 2, οι οποίες δεν περιελήφθησαν στο έντυπο “Ιστορικό αιμοδότη”. Εφ’ όσον, όμως, η γνωμοδότηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής Αιμοδοσίας στηρίζεται στην ανάλυση των επιδημιολογικών δεδομένων της χώρας, επιστημονικών δεδομένων, καθώς και των δεδομένων σχετικά με την οργάνωση του εθνικού συστήματος αιμοδοσίας, η νέα ρύθμιση των περιπτώσεων αποκλεισμού που εισάγεται με την προσβαλλόμενη υπουργική απόφαση, με την οποία, κατ’ απόκλιση από τη γνωμοδότηση της Επιτροπής, δεν προβλέπεται κανένας περιορισμός ως προς την καταλληλότητα για αιμοδοσία των ανδρών που έχουν σεξουαλική επαφή με άνδρα κατά τους τελευταίους δώδεκα μήνες (και των γυναικών που έχουν σεξουαλική επαφή με άνδρα που είχε σεξουαλική επαφή με άνδρα κατά τους τελευταίους δώδεκα μήνες), χωρίς να προκύπτει ότι ελήφθησαν υπόψη άλλες γνωμοδοτήσεις, επιστημονικές μελέτες ή αναφορές επιδημιολογικών δεδομένων, δεν έχει θεσπισθεί νομίμως».
“Στοπ” από το ΣτΕ στον αποκλεισμό αιμοδοτών λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού – Οι αποδεκτοί λόγοι
Σύμφωνα με την απόφαση του Δικαστηρίου, «ο καθορισμός λόγων οριστικού ή προσωρινού αποκλεισμού από την αιμοδοσία συνδεομένων με τη σεξουαλική συμπεριφορά, πρέπει να προκύπτει ότι στηρίζεται στην εκτίμηση επιστημονικών δεδομένων και, ιδίως, δεδομένων σχετικών με την επιδημιολογική κατάσταση στη χώρα, βάσει των οποίων να τεκμηριώνεται ότι οι καθοριζόμενες μορφές σεξουαλικής συμπεριφοράς των υποψηφίων αιμοδοτών συνεπάγονται κίνδυνο μεταδόσεως λοιμωδών νοσημάτων μέσω της μεταγγίσεως αίματος.
»Κατά την εκτίμηση των ανωτέρω δεδομένων λαμβάνονται υπόψη και στοιχεία σχετικά με τα διαθέσιμα τεχνολογικά μέσα και τις εξελίξεις της επιστήμης ως προς τις μεθόδους ελέγχου και επεξεργασίας του συλλεγομένου αίματος, καθώς και στοιχεία αναγόμενα στον τρόπο οργάνωσης του συστήματος αιμοδοσίας στη χώρα».
Στο πλαίσιο αυτό επισημαίνει πως «η πρόβλεψη λόγων αποκλεισμού από την αιμοδοσία συνδεομένων με τη σεξουαλική συμπεριφορά, εφ’ όσον στηρίζεται σε προσήκουσα εκτίμηση των ανωτέρω δεδομένων και καθορίζεται στην έκταση που αυτό είναι αναγκαίο για την πρόληψη του κινδύνου που συνεπάγεται η μετάδοση λοιμωδών νοσημάτων για την υγεία της ευπαθούς ομάδας των μεταγγιζομένων ασθενών, δεν συνιστά διακριτική μεταχείριση λόγω γενετήσιου προσανατολισμού, αλλά μέτρο στηριζόμενο σε αντικειμενικά στοιχεία».