Σε σημαντικά συμπεράσματα σχετικά με το μαγνητικό πεδίο της Γης κατά την αρχαιότητα οδήγησε η μελέτη τούβλων από την αρχαία Μεσοποταμία.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας του University College London (UCL), η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) και σε αυτήν περιγράφεται το πώς αλλαγές στο μαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας αποτυπώθηκαν σε κόκκους οξειδίου του σιδήρου μέσα σε αρχαία τούβλα από πηλό – και το πώς οι επιστήμονες κατάφεραν να τις εντοπίσουν μέσω των ονομάτων των βασιλιάδων που ήταν χαραγμένα στα τούβλα.
Όταν φτιαχνόταν το κάθε τούβλο, σφραγιζόταν με το όνομα του τότε βασιλιά, και οι αρχαιολόγοι έχουν βρει σε γενικές γραμμές τις χρονικές περιόδους της βασιλείας του καθενός. Η ισχύς του μαγνητικού πεδίου της Γης αποτυπώθηκε στα ορυκτά όταν πρωτοχρησιμοποιήθηκαν από τους τεχνίτες που έφτιαξαν τα τούβλα, χιλιάδες χρόνια πριν.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τη μαγνητική «υπογραφή» σε κόκκους οξειδίου του σιδήρου που ήταν ενσωματωμένοι σε 32 τούβλα από αρχαιολογικούς χώρους ανά τη Μεσοποταμία. Αυτό που έκαναν ήταν να αποσπάσουν μικρά τμήματα από τα τούβλα και να χρησιμοποιήσουν μαγνητόμετρο για μετρήσεις ακριβείας. Σε συνδυασμό με τη χρονική περίοδο που υποδείκνυαν τα ονόματα των βασιλιάδων, ήταν δυνατή η δημιουργία ενός ιστορικού χάρτη με τις αλλαγές στην ισχύ του μαγνητικού πεδίου της Γης. Χαρτογραφώντας τις αλλαγές του μαγνητικού πεδίου στο πέρασμα του χρόνου, αποκτάται ένα νέο εργαλείο χρονολόγησης αρχαίων αντικειμένων- πρόκειται για τον αποκαλούμενο «αρχαιομαγνητισμό».
Το μαγνητικό πεδίο της Γης δυναμώνει και αποδυναμώνεται στο πέρασμα του χρόνου, και οι αλλαγές αυτές αφήνουν πίσω «υπογραφές» σε θερμά ορυκτά που είναι ευαίσθητα στο μαγνητικό πεδίο. Με αυτόν τον τρόπο οι ερευνητές μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη της «Γεωμαγνητικής Ανωμαλίας της Εποχής του Σιδήρου στον Λεβάντε»- μια περίοδο κατά την οποία το μαγνητικό πεδίο της Γης ήταν ασυνήθιστα ισχυρό γύρω από το σημερινό Ιράκ από το 1050 ως το 550 πΧ για άγνωστους λόγους. Ίχνη αυτής της ανωμαλίας έχουν εντοπιστεί ως την Κίνα, τη Βουλγαρία και της Αζόρες, μα στοιχεία από το εσωτερικό του νοτίου τμήματος της Μέσης Ανατολής ήταν σπάνια ως τώρα.
Μεταξύ άλλων, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως σε πέντε δείγματα που ανάγονταν στη βασιλεία του Ναβουχοδονόσορα του 2ου, από το 604 ως το 562 πΧ, το μαγνητικό πεδίο της Γης φάνηκε να αλλάζει δραματικά σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα, ενισχύοντας την εικασία πως απότομες εξάρσεις έντασης είναι δυνατές.
«Το γεωμαγνητικό πεδίο είναι ένα από τα πιο αινιγματικά φαινόμενα των γεωεπιστημών. Τα καλά χρονολογημένα αρχαιολογικά ευρήματα των πλούσιων πολιτισμών της Μεσοποταμίας, ειδικά τούβλα όπου ήταν αποτυπωμένα τα ονόματα συγκεκριμένων βασιλιάδων, παρέχουν μια άνευ προηγουμένου ευκαιρία για μελέτη των αλλαγών στην ισχύ του πεδίου σε υψηλή χρονική ανάλυση, παρατηρώντας αλλαγές που έλαβαν χώρα σε διάστημα δεκαετιών ή ακόμα λιγότερο» είπε ο καθηγήτρια Λίζα Τάουξε, του Scripps Institution of Oceanography, που συμμετείχε στην έρευνα.