Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε σήμερα σύσταση - ανακοίνωση για τον καθορισμό πέντε κοινών στόχων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις καταστροφές στον τομέα της πολιτικής προστασίας.
Η ανακοίνωση, που συνέπεσε με την βιβλική καταστροφή στην Τουρκία και στη Συρία, περιλαμβάνει τρόπους για την καλύτερη προετοιμασία των ευρωπαϊκών χωρών έναντι φυσικών κινδύνων, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των σεισμών, των πλημμυρών και των δασικών πυρκαγιών.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση: “Λαμβάνοντας υπόψη το ταχέως μεταβαλλόμενο τοπίο με τους κινδύνους που εγκυμονούν, οι ευρωπαϊκοί στόχοι ανθεκτικότητας στις καταστροφές αποσκοπούν στη βελτίωση της ικανότητας της ΕΕ, των κρατών μελών της και των συμμετεχόντων κρατών στον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ να προβλέπουν μελλοντικές μείζονες καταστροφές και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και να ανθίστανται στις επιπτώσεις τους. Για τον σκοπό αυτόν, και σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσδιόρισε πέντε στόχους που πρέπει να επιδιωχθούν συλλογικά».
Οι πέντε ευρωπαϊκοί στόχοι ανθεκτικότητας στις καταστροφές είναι:
1. Πρόβλεψη — Βελτίωση της εκτίμησης κινδύνων και του σχεδιασμού της διαχείρισης κινδύνων καταστροφών. Δεδομένης της πολυπλοκότητας και της αλληλεξάρτησης των κινδύνων που αντιμετωπίζει η ΕΕ, είναι σημαντικό να εντοπιστούν τα τρωτά σημεία σε κρίσιμους τομείς και να προβλεφθούν οι κίνδυνοι και οι απειλές.
2. Προετοιμασία — Αύξηση της ευαισθητοποίησης του πληθυσμού σχετικά με τους κινδύνους και ενίσχυση της ετοιμότητάς του. Η αύξηση της ευαισθητοποίησης του πληθυσμού σχετικά με τους κινδύνους και η ενίσχυση της ετοιμότητάς του συμβάλλουν στη μείωση των επιπτώσεων των καταστροφών.
3. Προειδοποίηση — Ενίσχυση της έγκαιρης προειδοποίησης. Η ενίσχυση των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης εξασφαλίζει ότι τα προειδοποιητικά μηνύματα σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο φτάνουν εγκαίρως σε αυτούς που πρέπει.
4. Αντίδραση — Ενίσχυση της ικανότητας αντίδρασης του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ. Με την περαιτέρω ενίσχυση της ικανότητας αντίδρασης του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ, η ΕΕ μπορεί να παράσχει περισσότερη βοήθεια για την κάλυψη κρίσιμων κενών και την αποφυγή περαιτέρω επιδείνωσης της κατάστασης όταν οι ικανότητες μιας χώρας αποδεικνύονται ανεπαρκείς.
5. Ασφάλεια — Διασφάλιση ενός ισχυρού συστήματος πολιτικής προστασίας. Τα συστήματα πολιτικής προστασίας πρέπει να παραμένουν σε λειτουργία εικοσιτέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα, κατά τη διάρκεια καταστροφών και μετά από αυτές, όταν υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη. Η επικαιροποίηση των σχεδίων και των διαδικασιών για τη συνέχιση των δραστηριοτήτων και η διασφάλιση του συντονισμού και της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ τομέων και σε συνεργασία με τους παρόχους κρίσιμων υποδομών, θα βοηθήσει τα συστήματα πολιτικής προστασίας να λειτουργούν χωρίς διακοπή.
Σύμφωνα με την Κομισιόν για να ξεκινήσει η υλοποίηση αυτών των στόχων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολογεί πέντε εμβληματικές πρωτοβουλίες, μία για κάθε στόχο. Για παράδειγμα, μια εμβληματική πρωτοβουλία θα είναι η δρομολόγηση του preparEU, ενός πανευρωπαϊκού προγράμματος ευαισθητοποίησης για την ανθεκτικότητα στις καταστροφές που θα απευθύνεται σε Ευρωπαίους πολίτες.
Οι πέντε πρωτοβουλίες
Πρωτοβουλία στο πλαίσιο του στόχου 1: Ανάπτυξη πανευρωπαϊκών σεναρίων καταστροφών για τη στήριξη του σχεδιασμού και της ετοιμότητας για καταστροφές που υπερβαίνουν τα γεωγραφικά και τομεακά σύνορα.
Πρωτοβουλία στο πλαίσιο του στόχου 2: Έναρξη ενός πανευρωπαϊκού προγράµµατος ευαισθητοποίησης για την ανθεκτικότητα στις καταστροφές που απευθύνεται στον ευρύτερο πληθυσµό.
Πρωτοβουλία στο πλαίσιο του στόχου 3: Σύνδεση της παγκόσµιας έγκαιρης προειδοποίησης µε την τοπική δράση στην Ευρώπη.
Πρωτοβουλία στο πλαίσιο του στόχου 4: Κλιµάκωση του στρατηγικού αποθέµατος rescEU για την ικανότητα αντιµετώπισης µε διπλασιασµό του στόλου εναέριων πυροσβεστικών µέσων.
Πρωτοβουλία στο πλαίσιο του στόχου 5: Δοκιμή υπό πίεση των κέντρων επιχειρήσεων έκτακτης ανάγκης σε όλη την Ευρώπη για να διασφαλιστεί ότι τα ίδια παραμένουν ανθεκτικά σε πολύπλοκες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Όπως εξηγεί η Κομισιόν στην ανακοίνωσή της κίνητρο για την αναθεώρηση του συστήματος πολιτικής προστασίας είναι οι πρωτοφανείς καταστροφές που αντιμετώπισε η Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια, όπως η πανδημία COVID-19 και ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Παράλληλα, τονίζει, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής γίνονται όλο και πιο εμφανείς με καταστροφικές πλημμύρες, ξηρασίες και πυρκαγιές που θέτουν σε κίνδυνο τους ανθρώπους, το περιβάλλον και τις οικονομίες μας. Πρέπει να συνεργαστούμε ως ΕΕ για να αντέξουμε τις επιπτώσεις των μελλοντικών καταστροφών και πρέπει να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για να δράσουμε, πριν οι καταστροφές χτυπήσουν, επισημαίνει.
Ακόμη η Κομισιόν υπενθυμίζει πως όταν η κλίμακα μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης υπερβαίνει τις ικανότητες αντιμετώπισης μιας χώρας, η χώρα αυτή μπορεί να ζητήσει βοήθεια μέσω του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ. Μόλις ενεργοποιηθεί, το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της ΕΕ συντονίζει και χρηματοδοτεί τη βοήθεια που παρέχουν τα κράτη μέλη της ΕΕ και οκτώ επιπλέον συμμετέχοντα κράτη (Αλβανία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Ισλανδία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Νορβηγία, Σερβία και Τουρκία) μέσω αυθόρμητων προσφορών.
Οι στόχοι ανθεκτικότητας της Ε.Ε. στις καταστροφές καθορίζουν τομείς προτεραιότητας και ειδικούς στόχους για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ και των κρατών μελών στις καταστροφές. Οι στόχοι αποτελούν μια μη δεσμευτική κοινή βάση αναφοράς για τη στήριξη δράσεων πρόληψης και ετοιμότητας σε περίπτωση καταστροφών που πλήττουν ταυτόχρονα δύο ή περισσότερες χώρες.