Το νέο κυρωτικό πλαίσιο του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, εστιάζοντας στην επιβολή ποινών που αντιστοιχούν στη σοβαρότητα και την επικινδυνότητα της κάθε παράβασης και στη διασφάλιση της είσπραξης των προστίμων.
Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Μεταφορών, οι ποινές αφορούν κυρίως στον οδηγό (χρηματικό πρόστιμο, αφαίρεση άδειας οδήγησης, βαθμοί ποινής ΣΕΣΟ) και όχι στο όχημα (αφαίρεση άδειας κυκλοφορίας), καθώς αυτό μπορεί να χρησιμοποιείται από περισσότερους από έναν οδηγούς.
Οι ποινές πρέπει να είναι ανάλογες των παραβάσεων, και κατατάσσονται ανάλογα με την επικινδυνότητά τους σε αυτές που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρό ατύχημα (π.χ. παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, υπερβολική ταχύτητα ή αντικανονική προσπέραση, οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ) και λιγότερο επικίνδυνες παραβάσεις (π.χ. παράνομη στάθμευση και διοικητικές παραβάσεις, όπως η οδήγηση χωρίς ο οδηγός να φέρει μαζί του τα νόμιμα έγγραφα).Επιπλέον, προβλέπεται κλιμάκωση των ποινών για τους οδηγούς που υποπίπτουν συχνά σε παραβάσεις.
Ακόμη, ορίζεται ο τρόπος πληρωμής των προστίμων για να διευκολύνεται η διαδικασία αποπληρωμής τους. Ιδιαίτερη μέριμνα αποδίδεται στην επιβολή ποινών και την είσπραξη προστίμων για παραβάσεις επαγγελματιών οδηγών άλλων χωρών, με επιτόπου ολοκλήρωση της διαδικασίας στο σημείο ελέγχου και καταγραφής της παράβασης.
Παράλληλα, αναμένεται ότι η μείωση του ανώτατου επιτρεπόμενου ορίου ταχύτητας των οχημάτων εντός κατοικημένων περιοχών από τα 50 χλμ/ώρα στα 30 χλμ/ώρα (εκτός αν ορίζεται αλλιώς με ειδική σήμανση) θα επιφέρει σημαντική μείωση των τροχαίων ατυχημάτων στις αστικές περιοχές, εκεί όπου παρατηρείται αυξημένη κυκλοφορία ευπαθών χρηστών της οδού (πεζοί, ποδήλατα, ΕΠΗΟ, μοτοσικλέτες) και καταγράφονται τα περισσότερα ατυχήματα.Διευκρινίζεται ότι σε μονόδρομους στους οποίους υπάρχουν δύο (2) τουλάχιστον λωρίδες κυκλοφορίας διαχωριζόμενες με κατά μήκος διαγραμμίσεις και σε οδούς διπλής κατεύθυνσης, μέσα στις κατοικημένες περιοχές, διατηρείται το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας των πενήντα (50) χιλιομέτρων την ώρα, εκτός αν άλλως ορίζεται με ειδική σήμανση.
Ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται για τους ευάλωτους χρήστες της οδού (πεζοί, μεταφορά παιδιών, κ.λπ.), οι οποίοι έχουν αυξημένες ανάγκες ασφάλειας που πρέπει να καλύπτονται από ειδικές ρυθμίσεις. Οι ρυθμίσεις αυτές αφορούν και στη συμπεριφορά των ίδιων όσο και τη συμπεριφορά των υπολοίπων χρηστών της οδού απέναντί τους. Μια σειρά παραβάσεων του ΚΟΚ χαρακτηρίζονται ως αντικοινωνικές και επιφέρουν επιπρόσθετα διοικητικά μέτρα.
Ακολουθούν συνοπτικά, τα βασικά σημεία στο Σχέδιο Νόμου «Νέο Κυρωτικό Πλαίσιο του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και Λοιπές Διατάξεις για την Ασφαλή Κινητικότητα»:
Ο εξορθολογισμός των ποινών και η κατηγοριοποίηση των παραβάσεων ανάλογα με την επικινδυνότητα, καθώς και η επιβολή κυρώσεων που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις και ενισχύουν τον αποτρεπτικό χαρακτήρα τους.
· Η κατηγοριοποίηση των παραβάσεων σε τρεις βασικές κατηγορίες καθιστά το κυρωτικό πλαίσιο ρεαλιστικότερο και ευκολότερα εφαρμόσιμο από τα όργανα ελέγχου και πιο κατανοητό από τους πολίτες.
· Για τις σοβαρότερες παραβάσεις που αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων τίθενται αποτρεπτικές κυρώσεις (πρόστιμα και διοικητικά μέτρα) προκειμένου να περιοριστούν δραστικά.
· Η θέσπιση της υποτροπιάζουσας παραβατικής και αντικοινωνικής οδικής συμπεριφοράς και η αυστηροποίηση – κλιμάκωση του κυρωτικού πλαισίου για την αποτροπή τους αποσκοπεί στη βελτίωση της ασφαλούς οδικής συμπεριφοράς.
· Η απενοχοποίηση του οχήματος (δεν αφαιρούνται τα στοιχεία του οχήματος) για παραβάσεις που αφορούν σε επικίνδυνες οδηγικές συμπεριφορές για τις οποίες πλέον τιμωρείται μόνο ο παραβάτης οδηγός (χρηματικό πρόστιμο, αφαίρεση άδειας οδήγησης, βαθμοί ποινής ΣΕΣΟ).
· Η μείωση της ανώτατης ταχύτητας κίνησης εντός του αστικού ιστού και σε οδούς γειτονιάς στα 30 χλμ/ώρα, υπό τις ειδικές προϋποθέσεις που προβλέπονται κατά περίπτωση.
· Η διαμόρφωση συνθηκών βιώσιμης αστικής κινητικότητας μέσω της μείωσης της ταχύτητας ενισχύεται με την παραχώρηση ζωτικού χώρου σε οχήματα μικροκινητικότητας και μηχανοκίνητα δίκυκλα στην κυκλοφορία και τη στάθμευση (κανόνες για υπό όρους διήθηση, χώρος αναμονής στις διασταυρώσεις, πρόβλεψη χώρων στάθμευσης).
· Συνδυαστικά με το ανωτέρω, αυστηροποιείται το κυρωτικό πλαίσιο για τα οχήματα μικροκινητικότητας και τα μηχανοκίνητα δίκυκλα, καθώς η χρήση του κράνους και η τήρηση των ορίων ταχύτητας είναι αδιαπραγμάτευτα και τιμωρούνται αυστηρά.
· Αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για τη διεύρυνση της δυνατότητας αξιοποίησης τεχνικών ή ηλεκτρονικών μέσων για τη διαπίστωση των παραβάσεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (κάμερες στα λεωφορεία).
Το διάστημα της δημόσιας διαβούλευσης ορίστηκε σε τρεις εβδομάδες.