Ο γιος της Μόνικα Μουλάι ήταν στο δεύτερο έτος του κολεγίου του στην Αλβανία, σπούδαζε για να γίνει μηχανολόγος μηχανικός, όταν αποφάσισε να κάνει μια τολμηρή αλλαγή: Είπε στους γονείς του ότι θα άφηνε το σπίτι του για ένα νέο μέλλον στη Βρετανία.
«Είχαμε προσπαθήσει να ικανοποιήσουμε όλα τα αιτήματά του, για βιβλία και ρούχα, φαγητό και λίγη διασκέδαση. Αλλά ήταν ακόμα δυσαρεστημένος», λέει στο Associated Press η Μουλάι, καθηγήτρια γυμνασίου στη πόλη Μπαϊράμ Τσούρι, η οποία βρίσκεται σε μια από τις φτωχότερες περιοχές της χώρας.
Πέντε χρόνια αργότερα, ο 25χρονος πλέον γιος της κάνει δύο δουλειές στη Βρετανία και δεν σκέφτεται να επιστρέψει στην πατρίδα του. «Η Αλβανία βρίσκεται σε οπισθοδρόμηση», παραπονιέται στη μητέρα του.
Την ίδια διαδρομή έχουν ακολουθήσει τα τελευταία χρόνια χιλιάδες νέοι Αλβανοί που διέσχισαν τη Μάγχη με μικρές βάρκες ή φουσκωτές λέμβους για να αναζητήσουν δουλειά κι ένα καλύτερο αύριο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η οδύσσεια τους αντικατοπτρίζει την αναιμική οικονομία της χώρας και τη λαχτάρα μιας νέας γενιάς για νέες ευκαιρίες.
Το 2018, μόνο 300 άτομα έφτασαν στη Βρετανία διασχίζοντας το κανάλι με μικρά σκάφη. Ο αριθμός εκτοξεύτηκε σε 45.000 το 2022, εν πολλοίς λόγω των αφίξεων από την Αλβανία.
Αλλοι μετανάστες ήταν από το Αφγανιστάν, το Ιράν, το Ιράκ και τη Συρία. Σε αντίθεση με πολλές χώρες που τροφοδοτούν τη μετανάστευση, η Αλβανία θεωρείται ασφαλής από τους Βρετανούς αξιωματούχους.
Η Βρετανία είναι ελκυστική για τους Αλβανούς επειδή έχει καλύτερη οικονομία και υψηλότερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας από γειτονικές χώρες όπως η Ελλάδα ή η Ιταλία. Πολλοί Αλβανοί έχουν επίσης οικογενειακούς δεσμούς στο Ηνωμένο Βασίλειο - το Μπέρμιγχαμ, για παράδειγμα, έχει μεγάλο πληθυσμό μεταναστών από την αλβανική πόλη Κούκεσι, στα σύνορα με το Κοσσυφοπέδιο.
Ο αντιδήμαρχος του Μπαϊράμ Τσούρι, Αμπεντίν Κερνάϊα, εξηγεί ότι οι νέοι φεύγουν λόγω των χαμηλών μισθών και της δυσκολίας να χτίσουν «μια άνετη οικογενειακή ζωή». Οι δύο γιοι του βρίσκονται στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Τζεμιλέ Ταφάι, ιδιοκτήτρια εστιατορίου σε ένα γραφικό οροπέδιο έξω από την πόλη, λέει ότι «οι νέοι δεν έχουν χρήματα για να πάνε στο σχολείο, δεν έχουν δουλειά, δεν έχουν καθόλου έσοδα». Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, «μόνο ηλικιωμένοι έχουν μείνει και σύντομα θα υπάρχουν άδεια σπίτια», προειδοποιεί.
Η βορειοανατολική Αλβανία, γράφει το δημοσίευμα του Associated Press, είναι γνωστή για τη φυσική αλπική ομορφιά και το καταπράσινο επικλινές τοπίο της. Η περιοχή φημίζεται επίσης για τα κάστανα, τα βατόμουρα, τα μύρτιλα και τα φαρμακευτικά φυτά, καθώς και τα μάλλινα χαλιά και άλλα χειροποίητα είδη.
Αλλά αυτά τα προϊόντα προσφέρουν ελάχιστες ευκαιρίες εργασίας. Οι μόνες δουλειές είναι σε δημαρχεία, σχολεία και νοσοκομεία, καθώς και μερικές ακόμη σε καφετέριες και εστιατόρια.
Ο Πετρίτ Λέσι, ο οποίος έχει ένα μοτέλ στο Κούκεσι, δυσκολεύεται να βρει σερβιτόρους εδώ και δύο χρόνια. «Δεν θα κατηγορούσα έναν 25χρονο που φεύγει λόγω των χαμηλών μισθών εδώ», παραδέχεται. «Αυτά που προσφέρει η χώρα μας δεν είναι αρκετά για να οικοδομήσουν μια σωστή ζωή».
Λίγοι, όμως, είναι μετανάστες που αναζητούν βίζα. Γενικά πληρώνουν στους λαθρέμπορους 5.000 έως 20.000 ευρώ για την επικίνδυνη, παράνομη διέλευση.
Πολλοί μετανάστες κάνουν το παράτολμο ταξίδι με την προσδοκία μιας σίγουρης δουλειάς, για να διαψευστούν μετά την άφιξή τους στο Ηνωμένο Βασίλειο καθώς σε πολλές περιπτώσεις αναγκάζονται να δουλέψουν σε σπίτια καλλιέργειας κάνναβης για έως και δύο χρόνια, ώστε να καταφέρουν να ξεπληρώσουν τα χρήματα της παράνομης μετακίνησής τους, σύμφωνα με δημοσιεύματα στη γειτονική χώρα.
Το συνεχόμενο ρεύμα μεταναστών έχει προκαλέσει κόντρα μεταξύ Βρετανίας και Αλβανίας τους τελευταίους μήνες. Η υπουργός Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Σουέλα Μπρέιβερμαν περιέγραψε τις αφίξεις ως «εισβολή στη νότια ακτή μας» - λόγια που ο Αλβανός πρωθυπουργός, Εντι Ράμα, κατήγγειλε ως «τρελό αφήγημα» και μια προσπάθεια να συγκαλύψει τις αποτυχημένες συνοριακές πολιτικές του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η Αλβανία διαμαρτυρήθηκε επίσης δημόσια για το «λεκτικό λιντσάρισμα», όπως το αποκάλεσε, από άλλον Βρετανό αξιωματούχο που έκανε σχόλια για τους Αλβανούς μετανάστες. Ο Ράμα κατηγόρησε το νέο υπουργικό συμβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου για στοχοποίηση των Αλβανών επειδή «έχει βρεθεί σε αδιέξοδο με τη νέα του πολιτική που προέκυψε από το Brexit».
Ο Ράμα βρέθηκε στο Λονδίνο την Πέμπτη για συνομιλίες αναφορικά με το ζήτημα της μετανάστευσης με τον Βρετανό πρωθυπουργό, Ρίσι Σούνακ, και κατηγόρησε βρετανούς αξιωματούχους ότι «κάνουν διακρίσεις» σε βάρος των Αλβανών για πολιτικούς σκοπούς. «Ηταν μια πολύ, πολύ ντροπιαστική στιγμή για τη βρετανική πολιτική», είπε στο BBC.
Ο εκπρόσωπος του Σούνακ, είπε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο καλωσορίζει και εκτιμά τους Αλβανούς μετανάστες που έρχονται στη χώρα νόμιμα, αλλά πρόσθεσε ότι ο μεγάλος αριθμός ατόμων που πραγματοποιούν παράνομα ταξίδια με σκάφος στο Ηνωμένο Βασίλειο επιβαρύνουν το σύστημα ασύλου.
Ο Ράμα υποστηρίζει ότι η χαλάρωση των απαιτήσεων βίζας θα συμβάλει στη μείωση του αριθμού των ατόμων που φτάνουν παράνομα. Ως απάντηση στην απότομη αύξηση της μετανάστευσης, ορισμένοι φορείς επενδύουν σε προγράμματα που στοχεύουν να προσφέρουν ευκαιρίες και στις δύο χώρες - θέσεις εργασίας για πρόθυμους Αλβανούς και προσφορά για τηλεργασία σε επιχειρήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο Ηλίας Μαζλούμ, από τον όμιλο Επενδύσεων Κοινωνικής Ανάπτυξης της Αλβανίας, είπε ότι η μετανάστευση είναι «καρκίνος». «Προσφέρουμε ″χημειοθεραπεία″, αφού η πολλή ″μορφίνη″ που έχει χρησιμοποιηθεί μέχρι στιγμής έχει απλώς καθυστερήσει τη μετανάστευση», επισήμανε γλαφυρά.
Η αλβανική κυβέρνηση έχει προσφέρει επίσης κίνητρα. Τα νεαρά ζευγάρια που ξεκινούν μια μικρή επιχείρηση θα απαλλάσσονται από τους φόρους για έως και τρία χρόνια και τα ζευγάρια που επιστρέφουν από το Ηνωμένο Βασίλειο θα λάβουν 5.000 ευρώ.
Η οργάνωση του Μαζλούμ έχει διαπραγματευτεί με τη Vodafone Αλβανίας για να προσφέρει δωρεάν internet υψηλής ταχύτητας σε τηλεργαζόμενους.
«Τα μάτια δεν χορταίνουν την ομορφιά αυτού του τόπου - το φαγητό, τον καθαρό αέρα. Αυτό έρχεται να προστεθεί στους πολύ φιλόξενους ανθρώπους, φιλόδοξους νέους που τους αρέσει να εργάζονται σκληρά», υπογραμμίζει ο Μαζλούμ. «Φανταστείτε, αν δίναμε λίγη ελπίδα στους ανθρώπους εδώ, τι θα μπορούσαν να κάνουν σε αυτό το μέρος».