Τους προηγούμενους μήνες η επικαιρότητα της Αλβανίας, κατακλύστηκε από συνεχείς ταραχώδεις διαδηλώσεις και πολιτικές αναταράξεις που έδωσαν τροφή στα διεθνη media να πλάσουν ένα κλίμα γενικευμένου αναβρασμού, προεξοφλώντας ανατροπές στην πολιτική τάξη της γειτονικής χώρας. Ποια είναι όμως η πραγματική διάσταση της κρίσης;
Είναι σαφές, ότι οι κινητοποιήσεις ενάντια στην κυβέρνηση υποκινούνται από την αντιπολίτευση και δη το PD (Δημοκρατικό Κόμμα), που κατηγορεί τον Έντι Ράμα, για εκτεταμένη διαφθορά, σχέσεις με το οργανωμένο έγκλημα, εξαγορά ψήφων με χρήμα από τα ναρκωτικά και αυταρχική διοίκηση.Έχουν βάση οι καταγγελίες του PD εναντιον του Ράμα; Μάλλον ναι.Υπάρχει γενικευμένη αναταραχή στην αλβανική κοινωνία εις βαρος της κυβέρνησης; Η απάντηση εδώ είναι όχι. Ας δούμε πιο αναλυτικά όμως τα δύο κρίσιμα αυτά ερωτήματα:
Οι κατηγορίες εις βάρος του Ράμα
Η βασική κατηγορία αφορά τη σχέση του πρωθυπουργού της Αλβανίας με τους μεγαλέμπορους ναρκωτικών, με το χρημα των οποίων -συμφωνα με την αντιπολίτευση- το κυβερνων Σοσιαλιστικό Κομμα (PS) εξαγόρασε μαζικά ψήφους, κερδίζοντας έτσι εμφατικά τις εκλογές του 2017. Εν μέρει αυτό είναι γεγονός, ενώ αποτελεί κοινό μυστικό ότι πολίτες από την επαρχία κυρίως, δωροδοκήθηκαν για 50-100 ευρώ. Ωστοσο, αφενος αυτό δε γίνεται απαραίτητα εν γνώσει της κεντρικής διοίκησης ενός κόμματος και αφετέρου είναι υπερβολικη η άποψη ότι το αποτέλεσμα των εκλογών κρίθηκε από την εξαγορά ψήφων. Είναι επίσης υποκριτικό από την πλευρά της αντιπολίτευσης να καταγγέλλει τωρα τον Έντι Ράμα για πελατειακές τακτικές από τη στιγμή που το συγκεκριμένο φαινόμενο αποτελεί άτυπο θεσμό στο αλβανικό πολιτικό σύστημα.Με απλά λόγια, είναι κοινός τόπος στην Αλβανία ότι και τα δύο μεγάλα κόμματα συμμετέχουν σ αυτό το αλισβερίσι. Η κυβέρνηση προφανώς απορρίπτει τις κατηγορίες, απαντώντας οτι το PD θυμήθηκε μετα απο 2 χρόνια αυτή την ιστορία προκειμένου να δικαιολογήσει τη βαριά ήττα του και να προκαλεσει κλίμα αποσταθεροποίησης στη χώρα.
Μια ακόμα σοβαρή υπόθεση που αμαύρωνει την αξιοπιστία της κυβέρνησης είναι η υπερκοστολογηση ενός περιφερειακού δρόμου που κατασκευάζεται στα Τίρανα. Το έργο κοστολογηθηκε επίσημα στα 20 εκ ευρώ περίπου, ωστόσο μια έρευνα για ανάλογο έργο στην Αυστρία έδειξε ότι το πραγματικο κοστος κατασκευής είναι λιγότερο από τα μισά. Επιπλέον, ο πλειστηριασμός ήταν εικονικός με τις υποψήφιες εταιρείες να συνδέονται μεταξύ τους. Η αντίδραση της κυβέρνησης ήταν η παύση της κατασκευής του δρόμου και η σιωπή στις πανταχόθεν καταγγελίες.
Στο δεύτερο ερώτημα για το αν οι κινητοποιήσεις αντανακλούν κάποιο ευρύτερο κοινωνικό αναβρασμό, η αλήθεια είναι ότι παρά την προσπάθεια της αντιπολίτευσης, ουσιαστικό αντίκρισμα στην αλβανική κοινωνία δεν υπάρχει. Αυτό που κυριαρχεί είναι η αδιαφορία, ενώ όσοι συμμετέχουν στις διαδηλώσεις είναι κυρίως εγκάθετοι από την πελατειακή βάση του PD, που μεταφέρονται στα Τίρανα τις μέρες των διαδηλώσεων ακόμη και με ναυλωμένα πούλμαν από άλλες πόλεις της χώρας.
Τα πραγματικά κίνητρα της αντιπολίτευσης και η ανησυχία του Ράμα.
Ο Basha, ηγέτης της αντιπολίτευσης, ποντάρει στην αποτυχία της ενταξιακής πορείας της Αλβανίας στην Ε.Ε. έτσι ώστε να προκαλέσει φθορά στον Ράμα, και κυρίως να διαρραγεί η εμπιστοσύνη που έχουν ΗΠΑ και ΕΕ στο νυν πρωθυπουργό. Το PD βρίσκεται σε δεινή θέση, η επιρροή του στην κοινωνία περιορίζεται, η διείσδυση του σε οικονομικά και πολιτικά κέντρα ισχύος χάνεται, η εσωτερική διάσπαση είναι πολύ πιθανή ενώ βρίσκεται ενόψει νέας βαριάς εκλογικής ήττας. Ίσως η μόνη ελπίδα του Basha είναι το αρνητικό πόρισμα της ΕΕ για την προοδο της χωρας στις μεταρρυθμίσεις και η στρατηγική του είναι να δημιουργήσει κλίμα αστάθειας που θα φτάσει στα μάτια των ξένων. Ούτως η άλλως η ενταξιακή αποτυχια είναι πιθανότατη, όχι μόνο λόγω της ελλιπούς προόδου της Αλβανίας, αλλά και γιατί υπάρχουν χώρες εντός ΕΕ που είναι αρνητικές στη διεύρυνση της Ένωσης. Επίσης, είναι λογικό, στο δημοσιο χρήμα και τους πόρους που μοιράζονται κάτω απ′ το τραπεζι, να θέλει και το PD να έχει το δικό του μεριδιο.
O Ράμα προς το παρόν παίζει χωρίς αντίπαλο. Ήταν ανήσυχος αρχικά από το κλίμα που δημιουργήθηκε αλλά όχι πλέον. Το ισχυρό χαρτί του είναι η στήριξη που απολαμβάνει προσώρας από τη διεθνή κοινότητα. Όσο Ουάσινγκτον και Βερολίνο τον στηρίζουν η αμφισβήτηση στο εσωτερικό δε συνιστά απειλή. Πολλοί μάλιστα θεωρούν ως νούμερο δύο σε πολιτική επιρροή και μεγαλύτερη εσωτερική απειλή για τον Ράμα, όχι τον Basha αλλά τον Veliaj, νυν δήμαρχο των Τιράνων, μέλος του κυβερνώντος κόμματος, τον οποίο μάλιστα ανέδειξε και προώθησε ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Αυτό που πρέπει να έχουμε υπόψη είναι ότι στην πολιτική κουλτούρα της Αλβανίας, η προσωποκρατία είναι το κυρίαρχο σχήμα, ενώ οι ιδεολογικές διαφορές των δύο μεγάλων κομμάτων είναι ασήμαντες. Ο ίδιος ο Ράμα εξάλλου αν και πρόεδρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος δεν έχει κρύψει ποτέ τις νεο-φιλελεύθερες θέσεις του.
Θωμάς Ρούτσης