Δεν είναι η πρώτη φορά που το ευρωπαϊκό οικοδόμημα βρίσκεται αντιμέτωπο με αντιστάσεις, αλλά και έντονες αντιφάσεις. Ως τώρα, η ΕΕ πέτυχε να υπερβεί το παρελθόν της και να ενδυναμωθεί. Άλλωστε μια από τις σημαντικότερες στρατηγικές των ιδρυτών της που ονειρεύτηκαν την πολιτική και οικονομική ενοποίηση επικεντρωνόταν στο ότι «οι κρίσεις οφείλουν να ισοδυναμούν με ευκαιρίες».
Η τελευταία οικονομική κρίση, παρά τις τεράστιες δυσκολίες, ώθησε την ΕΕ να ενδυναμώσει τις ικανότητες της και να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις των αγορών. Θα μπορεί αυτό να συμβεί και στο μέλλον; Μήπως βρισκόμαστε σε σημείο καμπής ή ακόμη χειρότερα, στην αφετηρία της αποδόμησης; Και αν όχι, πόσο επιτακτικές είναι πλέον οι ριζικές μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη; Μεταρρυθμίσεις ικανές να αναδείξουν την αξία του Ευρωπαίου πολίτη μέσα από διαβουλεύσεις, να μειώσουν τα αποκρουστικά φαινόμενα του λαϊκισμού και να τοποθετήσουν την ΕΕ στο επίκεντρο των διεθνών εξελίξεων.
Στο πλαίσιο της δράσης «Διαβούλευση των ευρωπαίων πολιτών» με πρωτοβουλία της «La République En Marche! – Akropole» - το ελληνικό παράρτημα του κόμματος που ίδρυσε ο Εμμανουέλ Μακρόν, αποτελούμενο από Γάλλους και Έλληνες συμπαθούντες - πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη Αθήνα, στα γραφεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, συζήτηση για τις μεταρρυθμίσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τους άξονες πάνω στους οποίους αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει κινηθούν με βάση τις δύο συμβολικές ομιλίες του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν σε Πύκνα και Σορβόννη.
Οι ομιλητές στάθηκαν στα θετικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να λείψουν και εκείνοι που εκφράζουν ενδοιασμούς ως προς τη σημερινή πορεία της Ένωσης, εκτιμώντας ότι θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματική η εμβάθυνση της και όχι η περαιτέρω διεύρυνση, την οποίαν απεργάζονται οι Βρυξέλλες.
Ιδιαίτερα αισιόδοξος ο πρώην Γενικός Διευθυντής Έρευνας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθηγητής Οικονομικών Αχιλλέας Μητσός δήλωσε τα εξής: ”Τα σύννεφα πυκνώνουν, η επιλογή μονομερών λύσεων (unilateralism) φαίνεται να θριαμβεύει, οι αιτίες που οδήγησαν στις μεγάλες κρίσεις της τελευταίας δεκαετίας παραμένουν. Κι όμως! Τα ψήγματα αισιοδοξίας πληθαίνουν. Ο Πρόεδρος Μακρόν έδωσε όραμα, νέα ώθηση και επέτρεψε να λειτουργήσει ίσως και πάλι η Επιτροπή ως επιχειρηματίας πολιτικής (policy entrepreneur) σε τουλάχιστον τρεις τομείς: Τον προϋπολογισμό για την περίοδο 2021-2027 με την πρόταξη νέων και σύγχρονων πολιτικών και τη σύνδεση για πρώτη φορά της αναδιανομής με την τήρηση αξιών και δικαιωμάτων του ανθρώπου, την σταθεροποιητική πολιτική, έστω και αν όλα δείχνουν ότι είμαστε ακόμα μακριά από τις τολμηρές προτάσεις του Προέδρου Μακρόν και τις σχέσεις με τις τρίτες χώρες και τους κατοίκους τους. Σήμερα όλα μοιάζουν ανοικτά και αυτό αποτελεί και τη μεγαλύτερη πηγή αισιοδοξίας”
Ο διευθυντής του γραφείου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Αθήνα Γιώργος Μαρκοπουλιώτης αναφέρθηκε σε ομιλία του προέδρου της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και στην «Επιτροπή Τελευταίας Ευκαιρίας», η οποία οφείλει να πετύχει αξιοσημείωτα επιτεύγματα προκειμένου να αρθεί η αδράνεια που ενδεχομένως μπορεί να μετατραπεί σε οπισθοχώρηση. Αναφέρθηκε επίσης στη σημασία του Brexit, δεδομένου ότι αυτή η εξέλιξη, αρχικά αρνητική για την ΕΕ, τείνει να λειτουργήσει ενισχυτικά για τη συνοχή της.
Ο κ.Μαρκοπουλιώτης αναφέρθηκε και στην πολιτική του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν, εκτιμώντας ότι είναι ανάχωμα σε οποιονδήποτε λαϊκισμό, ενώ τέλος επεσήμανε την ανάγκη εμπλοκή των πολιτών στη διαμόρφωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ο καθηγητής διεθνών σχέσεων του ΑΠΘ και κάτοχος της έδρας έδρας Jean Monnet Χρήστος Φραγκονικολόπουλος δήλωσε ότι ο εκδημοκρατισμός της ΕΕ δεν μπορεί παρά να συντελεστεί μέσα από ένα σύνολο εμπεδωμένων νορμών/αξιών και ευρύτερων διαβουλευτικών διαδικασιών που επανακαθορίζουν τις προτεραιότητες και πολιτικές που εφαρμόζονται στο όνομα της ΕΕ. H πρόκληση είναι να διασφαλιστεί ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες θα επιλέγουν να εκφράσουν τη δικαιολογημένη τους δυσαρέσκεια κατά τρόπο που θα τροφοδοτεί τη δημοκρατία και τη βιωσιμότητα της ΕΕ.
Στη συνέχεια κατέθεσε την άποψή της η Κατρίν Βελισσάρη, πρώην διευθύντρια του ΕΚΕΒΙ και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μετάφρασης Λογοτεχνίας. «Αν έπρεπε να το ξανακάνω, θα ξεκινούσα και πάλι με τον πολιτισμό»! Η πολύ γνωστή αυτή φράση που αποδίδεται στον Jean Monnet, χωρίς αμφιβολία αποκαλύπτει το mea culpa που θα θέλαμε να ακούσουμε από τον πατέρα της Ευρώπης. Σε μια εποχή που η πολιτική Ευρώπη είναι σκιά του εαυτού της, είναι ευκαιρία να γυρίσει σελίδα και να στηριχθεί στον πολιτισμό, φορέα της φαντασίας, για να ξαναδοθεί στην Ευρώπη η ενότητα που της λείπει σήμερα. Η γαλλική Προεδρία κατέστησε τον πολιτισμό ένα από τα σημαντικότερα σημεία του προγράμματός της. Οι προκλήσεις είναι σημαντικές. Μια επισκόπηση του τι περιμένει κανείς από τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και την ευρωπαϊκή πολιτιστική πολιτική. Σε αυτό το σκηνικό σημαντικό ρόλο, αν όχι τον πιο σημαντικό, μπορεί να διαδραματίσει η εκπαίδευση».
Ο συγγραφέας και αρθρογράφος της εφημερίδας Καθημερινή Τάκης Θεοδωρόπουλος επέλεξε να τονίσει τη δυσλειτουργία της Ελλάδας, με την έννοια ότι η Ελλάδα έχει μια ελληνική και μια ευρωπαϊκή πλευρά. Κατά τη γνώμη του ένα κομμάτι αυτής της πασιφανούς δυσλειτουργίας οφείλεται στις Βρυξέλλες, στην αμέλεια εν γένει της Ευρώπης να δημιουργήσει με τον καιρό μια κοινωνική συνείδηση, την οποίαν οι λαοί θα μπορούσαν να μοιράζονται, υπερβαίνοντας τις ιδιαιτερότητες των εθνών και τις εγγενείς διαφορές τους.
Τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος Ρίτσα Μασούρα, ενώ το λόγο πήρε και ο Jean-Baptiste Perrin, από τους επικεφαλής του Comite LREM-Akropole, ο οποίος έκλεισε τη συζήτηση, προβάλλοντας με τον δικό του ευαίσθητο τρόπο τι σημαίνει γι αυτόν ΕΥΡΩΠΗ. ..
Στην εισήγησή της η Ρίτσα Μασούρα εστίασε στο ζήτημα της ανάγκης να υπάρξει πρωτίστως εμβάθυνση της ΕΕ και στη συνέχεια διεύρυνση. «Στο παρελθόν η διεύρυνση είχε προηγηθεί της εμβάθυνσης προκαλώντας προβλήματα με χώρες, όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, χώρες που αμφισβήτησαν τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ. Σήμερα οι Βρυξέλλες για λόγους αμιγώς γεωπολιτικούς, ενδιαφέρονται πολύ να προωθήσουν τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Ως ευρωπαίοι πολίτες κατανοούμε απολύτως το σκεπτικό των Βρυξελλών. Προηγουμένως όμως θα πρέπει να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία της Ένωσης, όχι μόνον σε απόλυτους αριθμούς, αλλά και σε επίπεδο Ανθρώπου»