Βρυξέλλες 24/10/2023
Ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την αιολική ενέργεια προκειμένου να διασφαλίστει ότι η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια συμβαδίζει με την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας και ότι η αιολική ενέργεια εξακολουθεί να αποτελεί ευρωπαϊκή επιτυχία παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επιπλέον δίνει έμφαση στην επιτάχυνση της εγκατάστασης υπεράκτιας αιολικής ενέργειας.
Το σχέδιο δράσης για τη στήριξη του ευρωπαϊκού κλάδου αιολικής ενέργειας θεωρείται αναγκαίο , προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της ΕΕ που συμφωνήθηκε πρόσφατα για διπλασιασμό του μεριδίου της αιολικής ενέργειας στην κατανάλωση στην ΕΕ στο 42,5% έως το 2030.Ωστόσο η Επιτροπή φιλοδοξεί οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να φτάσουν στο 45% της κατανάλωσης έως το 2030 και γι′ αυτό θα χρειαστεί «τεράστια ενίσχυση της εγκατεστημένης αιολικής ισχύος με αναμενόμενη αύξηση από 204 GW το 2022 σε πάνω από 500 GW το 2030», τονίζει η ίδια.
Το σχέδιο της Επιτροπής προβλέπει, μεταξύ άλλων τα εξής:
Ταχύτερη αδειοδότηση για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων: Το 2022 προστέθηκαν εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας ισχύος 16 GW, επίδοση που συνιστά ρεκόρ και αύξηση κατά 47 % σε σύγκριση με το 2021. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό είναι πολύ χαμηλότερο από τα 37 GW/έτος που απαιτούνται για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ για το 2030 όσον αφορά την ανανεώσιμη ενέργεια. Η Επιτροπή δρομολογεί την πρωτοβουλία «Accele-RES» με τα κράτη μέλη για να διασφαλίσει την ταχεία εφαρμογή των αναθεωρημένων κανόνων της ΕΕ για την ανανεώσιμη ενέργεια, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην ψηφιοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και στην τεχνική βοήθεια προς τα κράτη μέλη.
Βελτίωση του σχεδιασμού δημοπρασιών: Με βάση την προτεινόμενη πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών και τη μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η Επιτροπή θα στηρίξει τα κράτη μέλη στη βελτίωση των δημοπρασιών με καλά σχεδιασμένα και αντικειμενικά κριτήρια που ανταμείβουν τον εξοπλισμό υψηλότερης προστιθέμενης αξίας και διασφαλίζουν την πλήρη και έγκαιρη υλοποίηση των έργων. Πέρα από την ΕΕ, θα αυξηθεί η χρήση προτύπων στρατηγικών δημόσιων συμβάσεων από έργα της Global Gateway. Το σχέδιο δράσης προβλέπει επίσης εκτίμηση επικινδυνότητας κυβερνοασφάλειας.
- Πρόσβαση σε χρηματοδότηση: Για να επιταχυνθούν οι επενδύσεις και η χρηματοδότηση για την παραγωγή αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη, η Επιτροπή θα διευκολύνει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση της ΕΕ, ιδίως μέσω του Ταμείου Καινοτομίας, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) θα διαθέσει εγγυήσεις ελαχιστοποίησης των κινδύνων. Η Επιτροπή ενθαρρύνει επίσης τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως την ευελιξία που παρέχει το τροποποιημένο προσωρινό πλαίσιο κρίσης και μετάβασης για τις κρατικές ενισχύσεις με σκοπό τη στήριξη της παραγωγής ανεμογεννητριών στην ΕΕ.
- Δίκαιο και ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον: Για να διασφαλιστεί ότι ο τομέας της αιολικής ενέργειας μπορεί να λειτουργεί με ισότιμους όρους ανταγωνισμού, η Επιτροπή παρακολουθεί στενά πιθανές αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που ωφελούν ξένους παραγωγούς ανεμογεννητριών και θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί εμπορικές συμφωνίες για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε ξένες αγορές, προωθώντας παράλληλα την έγκριση ενωσιακών και διεθνών προτύπων για τον τομέα. Η Επιτροπή θα συνεργάζεται επίσης με επενδυτές για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση εμποδίων για επενδύσεις.
Δεξιότητες- ίδρυση ακαδημίας: Οι μεγάλης κλίμακας συμπράξεις δεξιοτήτων για την ανανεώσιμη ενέργεια θα αποτελέσουν βασικό φόρουμ για την εκπόνηση έργων ανάπτυξης δεξιοτήτων. Με την πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών, η Επιτροπή θα διευκολύνει επίσης τη δημιουργία ευρωπαϊκών ακαδημιών δεξιοτήτων της βιομηχανίας των μηδενικών καθαρών εκπομπών —συμπεριλαμβανομένης ειδικής ακαδημίας για τον τομέα της αιολικής ενέργειας, που αποσκοπεί να στηρίξει τις δράσεις των κρατών μελών για την αναβάθμιση δεξιοτήτων και την επανειδίκευση των εργαζομένων. Οι ακαδημίες θα αναπτύξουν μαθησιακό περιεχόμενο και υλικό και θα θέσουν ως στόχο την κατάρτιση 100.000 εκπαιδευόμενων εντός τριών ετών από την ίδρυσή τους.
Τέλος το νέο όραμα της Επιτροπής είναι η επιτάχυνση της εγκατάστασης υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, η οποία αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια κατά τα επόμενα έτη
Η υπεράκτια αιολική ενέργεια αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια κατά τα επόμενα έτη. Με βάση τη στρατηγική του 2020 για τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα κράτη μέλη συμφώνησαν πρόσφατα φιλόδοξους νέους στόχους για την παραγωγή υπεράκτιας ανανεώσιμης ενέργειας έως το 2050, με ενδιάμεσους στόχους έως το 2030 και το 2040 για καθεμία από τις πέντε θαλάσσιες λεκάνες της ΕΕ.
Το 2022, η σωρευτική υπεράκτια εγκατεστημένη ισχύς της ΕΕ-27 ανήλθε σε 16,3 GW. Αυτό σημαίνει ότι για να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ των 111 GW για τα οποία δεσμεύτηκαν τα κράτη μέλη και της ισχύος του 2022, πρέπει να εγκαθιστούμε σχεδόν 12 GW/έτος κατά μέσο όρο, δηλαδή 10 φορές περισσότερο από τα νέα 1,2 GW που εγκαταστάθηκαν πέρυσι.
Γι′ αυτόν τον λόγο, η Επιτροπή διπλασιάζει τις προσπάθειές της για τη στήριξη ειδικά του τομέα των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθορίζοντας πρόσθετες δράσεις για: ενίσχυση των υποδομών δικτύου και της περιφερειακής συνεργασίας, επιτάχυνση της αδειοδότησης, διασφάλιση ολοκληρωμένου θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών, συνέχιση της έρευνας και της καινοτομίας και ανάπτυξη αλυσίδων εφοδιασμού και δεξιοτήτων.
Ο ανταγωνισμός είναι σκληρός
Ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, αρμόδιος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Μάρος Σέβκοβιτς δήλωσε: «Η πράσινη μετάβαση δεν μπορεί να πετύχει χωρίς ισχυρή βιομηχανική βάση. Πρέπει να μεριμνήσουμε ώστε όλοι οι τομείς να μπορούν να λειτουργούν σε ένα ευνοϊκό περιβάλλον που τους επιτρέπει να συνεισφέρουν αποτελεσματικά στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων μας για το κλίμα και την ενέργεια. Η δέσμη αυτή θα βοηθήσει τον ευρωπαϊκό τομέα της αιολικής ενέργειας να αναπτυχθεί στην Ευρώπη και να ανταγωνιστεί σε παγκόσμιο επίπεδο, περιορίζοντας έτσι τις εξαρτήσεις από εξωτερικούς προμηθευτές και δημιουργώντας πράσινες θέσεις εργασίας για τους εργαζόμενους.»
Πράγματι το υφιστάμενο χάσμα μεταξύ των στόχων για το 2030 και της πραγματικής ανάπτυξης, που οφείλεται κυρίως στις πολύπλοκες και αργές διαδικασίες αδειοδότησης, δημιουργεί αβεβαιότητα για τους κατασκευαστές και περιπλέκει τον προγραμματισμό της παραγωγής και των επενδύσεων. Επιπλέον η δύσκολη πρόσβαση στις πρώτες ύλες, ο υψηλός πληθωρισμός και οι μεταβολές στις τιμές των βασικών εμπορευμάτων, σε συνδυασμό με την αύξηση των επιτοκίων και την περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση, έχουν υπονομεύσει την οικονομική θέση των κατασκευαστών.
Ακόμη περισσότερο η αιολική βιομηχανία της ΕΕ έχει να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό από την Κίνα και άλλους διεθνείς ανταγωνιστές. Ο υγιής ανταγωνισμός τονώνει την καινοτομία και τις βελτιώσεις των προϊόντων, ωστόσο η μη ισότιμη κατάσταση θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τους κατασκευαστές αιολικού εξοπλισμού της ΕΕ και να μειώσει ακόμη και την ανταγωνιστικότητά τους, επισημαίνει η Κομισιόν.
Τέλος, οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την έλλειψη εξειδικευμένων εργαζομένων στον τομέα της κατασκευής αιολικού εξοπλισμού, όπως χειριστές σκαφών, γερανών ή βαρέων ανελκυστήρων, ενδέχεται να εμποδίσουν την αναγκαία αύξηση της ευρωπαϊκής παραγωγικής ικανότητας, γι΄αυτό και σχεδιάζεται η επανειδίκευση των εργαζομένων στον συγκεκριμένο κλάδο.