Το προηγούμενο Σάββατο 5 Νοεμβρίου, ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας και Α΄ Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών κ. Απόστολος Τζιτζικώστας μετέβη ακτοπλοϊκώς από την Θεσσαλονίκη στη Σμύρνη, προκειμένου να προεδρεύσει στην 13η Γενική Συνέλευση Ευρώπης – Μεσογείου (ARLEM). Για όσους/ες δεν γνωρίζουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών αποτελεί θεσμικό όργανο της ΕΕ και επομένως τα μέλη του Προεδρείου της είναι και αξιωματούχοι της. Μετά την άφιξή του κρατήθηκε -σε γραφείο του τελωνείου της Σμύρνης- από τις τουρκικές αρχές, οι οποίες δεν του επέτρεψαν την είσοδο στη χώρα. Επικαλέστηκαν ως δικαιολογία τεχνικό πρόβλημα, που προέκυψε από την ομοιότητα του ονόματός του με άλλου προσώπου για το οποίο ισχύουν περιοριστικά μετρά εισόδου στην Τουρκία.
Η εν λόγω εξήγηση, αν δεν ήταν πρωτίστως εξοργιστική, είναι τουλάχιστον φαιδρή, διότι για αξιωματούχο με διπλή ιδιότητα -Έλληνας και Ευρωπαίος- ο οποίος μάλιστα θα προήδρευε σε προγραμματισμένη διακυβερνητική Συνέλευση, δεν τίθεται θέμα ταυτοπροσωπίας! Προφανώς, άλλος είναι ο λόγος της απαγόρευσης εσόδου στην Τουρκία του κ. Τζιτζικώστα. Πιθανόν, εκτός από την καταγωγή του, οι λόγοι θα αφορούν κάποια απόφαση, δήλωση ή δράση του η οποία δεν είναι αρεστή στη γειτονική χώρα. Όταν το «τεχνικό πρόβλημα» επιλύθηκε προς τιμήν του ο κ. Τζιτζικώστας αποφάσισε να μην συμμετάσχει στις εργασίες της Συνέλευσης και αποχώρησε.
Για το συγκεκριμένοι περιστατικό υπήρξε ανακοίνωση του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, η οποία αναπαρήγαγε τη γνωστή, αλλά αναποτελεσματική, φρασεολογία περί απαράδεκτων και ανεπίτρεπτων τουρκικών πρακτικών. Αλήθεια δεν σκέφτηκαν να καλέσουν τον Τούρκο Πρέσβυ να δώσει εξηγήσεις ως όφειλε; Δεν συνάδει η συγκεκριμένη διπλωματική πρακτική με την λογική των ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών; Εξ ίσου υποτονική ήταν και η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, δηλώνοντας την αλληλεγγύη του Προέδρου της προς τον Αντιπρόεδρό της, δίχως όμως να τεθεί θέμα αποχώρησης της από την Συνέλευση. Έως σήμερα ουσιαστική αντίδραση, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δεν υπήρξε.
Κατά την πτήση επαναπατρισμού του, με το κυβερνητικό αεροσκάφος συνοδεία του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών ο οποίος επέστρεφε από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας σε ανάρτησή του σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης ανέφερε: Τέλος καλό, όλα καλά. Σε ανθρώπινο επίπεδο η δήλωσή του είναι απολύτως κατανοητή και σεβαστή. Σε θεσμικό όμως πάσχει, διότι δεν ήταν ιδιωτική η επίσκεψη του στην Τουρκία, αλλά πραγματοποιήθηκε υπό την διττή θεσμική του ιδιότητα ως Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας και Α΄ Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών.
Υπό αυτό το πρίσμα η κατάληξη του εν λόγω περιστατικού σε συνδυασμό με την πραγματοποίηση της Συνέλευσης χωρίς την παρουσία του και δίχως να υπάρχει κάποια ουσιαστική συνέπεια για την Τουρκία, αφίσταται από την ακροτελεύτια φράση της ανάρτησής του. Ούτε όλα καλά είναι και κυρίως δε αποτελούν το τέλος, αλλά έναν ακόμη ενδιάμεσο κρίκο της διαρκώς αυξανόμενης τουρκικής προκλητικότητας.
Η τουρκική αυθαιρεσία προκάλεσε μια αξιοπρόσεκτη συμπόρευση πολιτικών προσώπων -της τοπικής κυρίως αυτοδιοίκησης- και στις δύο χώρες που την καταδίκασαν, δηλώνοντας παράλληλα την αλληλεγγύη τους προς τον κ. Τζιτζικώστα. Στον απόηχο της μη φιλικής ενέργειας της Τουρκίας φαίνεται ότι πρόσωπα και στις δύο χώρες επιδιώκουν να εγγράψουν πολιτικές υποθήκες για το μέλλον. Οι πολιτικές φιλοδοξίες είναι θεμιτές, ελάχιστα επηρεάζουν τις διμερείς σχέσεις στο παρόν και η εμπεδωμένη ημέτερη πολιτική πρακτική του cursus honorum δεν πρέπει να γίνει εις βάρος των συμφερόντων του συνόλου.
Στην Τουρκία υπάρχει ένας ευδιάκριτος μεν αλλά ετεροβαρής διαχωρισμός. Όντως, ένα τμήμα της τουρκικής κοινωνίας είναι φιλοδυτικό, με δημοκρατική συνείδηση και μάλλον δεν συναινεί με την αναθεωρητική πολιτική της χώρας του. Το πρόβλημα έγκειται ότι συνιστά μειονότητα που δυσκολεύεται να οργανωθεί πολιτικά και να εκφραστεί εκλογικά. Αυτό λοιπόν το υπαρκτό μεν «κομμάτι» της Τουρκίας, αλλά πρακτικά με ελάχιστη επιρροή στην τουρκική πολιτική -πόσω μάλλον την εξωτερική- ανατιμάται από εγχώριες ελίτ όχι μόνο ως επιθυμητό -που είναι- αλλά κι ως οσονούπω κυρίαρχο στη γειτονική μας χώρα.
Παρατηρείται λοιπόν στον ελληνικό δημόσιο διάλογο ότι πέραν της υπαρκτής Τουρκίας, αυτής που αντιμετωπίζουμε τις τελευταίες δεκαετίες, υπάρχει και μία άλλη η οποία είναι δημοκρατική, φιλοδυτική και ειρηνόφιλη. Το πραγματικό και το φαντασιώδες ενυπάρχουν στην ανθρώπινη φύση και κατ’ επέκταση και στις κοινωνίες. Όσοι όμως προσεγγίζουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις στο παρόν μέσω της φαντασιακής μετεξέλιξης της Τουρκίας στο μέλλον, οφείλουν να μας πουν πώς θα λειτουργήσουμε στο μεσοδιάστημα.
Η αξίωση να εστιάσουμε σε ένα τμήμα της τουρκικής κοινωνίας, που δυσκολεύεται πολιτικά να εκφραστεί και να αποδεχθούμε φαντασιακούς κοινωνικούς μετασχηματισμούς ως προβολές στο εγγύς μέλλον, εκτός από προβλήματα πραξεολογίας στο παρόν εγείρει και ζητήματα συλλογικής και ατομικής ενσυναίσθησης. Να μας συμβαίνουν διάφορα στο πεδίο των ελληνοτουρκικών σχέσεων και να αναφωνούμε: τέλος καλό, όλα καλά! _