Δεκάδες άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους τις τελευταίες ημέρες στο Ιράν στις συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και διαδηλωτών, που είναι εξοργισμένοι με τον θάνατο μιας 22χρονης υπό κράτηση.
Σε τουλάχιστον 31 ανέρχονται οι νεκροί, σύμφωνα με τη ΜΚΟ Iran Human Rights (IHR) με έδρα το Οσλο.
Διαδηλωτές στην Τεχεράνη και σε άλλες πόλεις πυρπόλησαν αστυνομικά τμήματα και οχήματα την Πέμπτη, καθώς οι αναταραχές που προκλήθηκαν από τον θάνατο μιας γυναίκας συλληφθείσας από την λεγόμενη «αστυνομία ηθών» εντάθηκαν, με αναφορές για επιθέσεις σε βάρος των δυνάμεων ασφαλείας.
Η Μάχσα Αμινί πέθανε την περασμένη εβδομάδα σε ηλικία μόλις 22 ετών, αφού συνελήφθη στην Τεχεράνη επειδή φορούσε «ακατάλληλη ενδυμασία». Για την ακρίβεια, το φερόμενο «έγκλημά» της ήταν ότι φορούσε λάθος την μαντίλα (χιτζάμπ). Επεσε σε κώμα ενώ βρισκόταν υπό κράτηση. Οι αρχές είπαν ότι θα ξεκινήσουν έρευνα για τα αίτια του θανάτου της. Η αστυνομία λέει ότι πέθανε από καρδιακή προσβολή και δεν υπέστη κακομεταχείριση, αλλά η οικογένειά της έχει αμφισβητήσει αυτούς τους ισχυρισμούς.
Το περιστατικό προκάλεσε τεράστια λαϊκή οργή και τις χειρότερες διαδηλώσεις στην Ισλαμική Δημοκρατία από το 2019. Οι περισσότερες έχουν σημειωθεί στα βορειοδυτικά του Ιράν, όπου κατοικούν Κούρδοι, αλλά έχουν εξαπλωθεί στην πρωτεύουσα και σε τουλάχιστον 50 πόλεις και κωμοπόλεις σε όλη τη χώρα, με την αστυνομία να χρησιμοποιεί βία για να διαλύσει τις κινητοποιήσεις.
Ενα μέλος μιας ιρανικής φιλοκυβερνητικής παραστρατιωτικής οργάνωσης (Basij), μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου στη βορειοανατολική πόλη Μασάντα την Τετάρτη, σύμφωνα με αναφορές.
Ενα άλλο μέλος της Basij σκοτώθηκε την Τετάρτη στην πόλη Καζβίν από πυρά «ταραχοποιών και συμμοριών», ανεβάζοντας στους τέσσερις τον συνολικό αριθμό των νεκρών ενστόλων.
Οι διαδηλωτές φώναζαν «θα πεθάνουμε, θα πεθάνουμε, αλλά θα πάρουμε πίσω το Ιράν» κοντά σε ένα αστυνομικό τμήμα που πυρπολήθηκε.
Ενα άλλο αστυνομικό τμήμα πυρπολήθηκε στην Τεχεράνη καθώς η αναταραχή εξαπλώθηκε από τη την γενέτειρα της Αμινί στο Κουρδιστάν.
Ο θάνατος της νεαρής έχει αναζωπυρώσει την οργή σε όλη την Ισλαμική Δημοκρατία για ζητήματα όπως οι περιορισμοί στις προσωπικές ελευθερίες -συμπεριλαμβανομένων των αυστηρών ενδυματολογικών κανόνων για τις γυναίκες- και μια οικονομία που κατακρημνίζεται από τις διεθνείς κυρώσεις.
Οι κληρικοί άρχοντες του Ιράν φοβούνται μια αναβίωση των διαδηλώσεων του 2019 που ξέσπασαν για τις αυξήσεις των τιμών ης βενζίνης - τις πιο αιματηρές στην ιστορία της χώρας, κατά τις οποίες εκτιμάται ότι έχασαν τη ζωή τους 1.500 άνθρωποι.
Αναφορές της κουρδικής οργάνωσης για τα δικαιώματα Hengaw κάνουν λόγο για αρκετούς νεκρούς στις κουρδικές περιοχές. Ιρανοί αξιωματούχοι αρνήθηκαν ότι οι δυνάμεις ασφαλείας σκότωσαν διαδηλωτές, υπονοώντας ότι μπορεί να πυροβολήθηκαν από ένοπλους αντιφρονούντες.
Τηρώντας πολύ σκληρή στάση, οι αρχές περιόρισαν την πρόσβαση στο Διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μέσω των οποίων γίνονται τα καλέσματα για εξέγερση.
Οι γυναίκες διαδραματίζουν εξέχοντα ρόλο στις διαμαρτυρίες, κουνώντας και καίγοντας τις μαντίλες τους, με κάποιες να κόβουν τα μαλλιά τους δημόσια.
Απειλές από τους Φρουρούς της Επανάστασης
Οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν κάλεσαν το δικαστικό σώμα να διώξει «όσους διέδιδαν ψευδείς ειδήσεις και φήμες», σε μια προφανή προσπάθεια καταστείλουν τις εθνικές διαδηλώσεις.
Σε ανακοίνωσή τους οι Φρουροί εξέφρασαν τη συμπαράστασή τους στην οικογένεια και τους συγγενείς του Αμινί.
«Ζητήσαμε από το δικαστικό σώμα να εντοπίσει αυτούς που διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις και φήμες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς και στο δρόμο και που θέτουν σε κίνδυνο την ψυχολογική ασφάλεια της κοινωνίας και να τους αντιμετωπίσει αποφασιστικά», τόνισε η ομάδα, που έχει καταστείλει διαδηλώσεις στο παρελθόν.
Η Ουάσινγκτον ανακοίνωσε την επιβολή οικονομικών κυρώσεων σε βάρος της ιρανικής αστυνομίας ηθών καθώς και σε πολλούς αξιωματούχους των υπηρεσιών ασφαλείας, με αφορμή «τη βία εναντίον διαδηλωτών» αλλά και τον θάνατο της Αμινί.
Από την πλευρά της, η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ κατήγγειλε «τη βάναυση επίθεση εναντίον των θαρραλέων γυναικών» που διαδηλώνουν τις τελευταίες ημέρες στο Ιράν. Την χαρακτήρισε μάλιστα «προσβολή στην ανθρωπότητα» και πρόσθεσε ότι το Βερολίνο σκοπεύει να θέσει το ζήτημα των δικαιωμάτων των γυναικών στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών.
(με πληροφορίες από Reuters, Associated Press)