«Την άλλη μέρα πρωί πρωί με πήρε ο κύρης από το χέρι.
-Πάμε, είπε.
Η μάνα τρόμαξε.
-Πού το πας το παιδί; Κανένας χριστιανός δε βγήκε ακόμα από το σπίτι του.
-Πάμε, ξανάπε ο κύρης, άνοιξε την πόρτα και βγήκαμε έξω.
-Πού πάμε; ρώτησα, και το χέρι μου έτρεμε μέσα στη χοντρή του φούχτα.
Κοίταξα γύρα μου, ερημιά, στη γωνιά δυο τουρκαλάδες πλένουνταν στη βρύση και το νερό κοκκίνιζε.
-Φοβάσαι;
-Ναι.
-Δεν πειράζει· θα συνηθίσεις.
Στρίψαμε τη γωνιά, πήραμε κατά την πόρτα του λιμανιού. Ένα σπίτι κάπνιζε ακόμα, κάμποσες πόρτες ήταν γκρεμισμένες, αίματα ακόμα στο κατώφλι. Φτάσαμε στην πλατεία που βρίσκουνταν το συντριβάνι με τα λιοντάρια. Πλάι ο μεγάλος γέρο-πλάτανος. Ο κύρης στάθηκε, άπλωσε το χέρι.
-Κοίτα! μού’ καμε.
Σήκωσα τα μάτια κατά τον πλάτανο, έσυρα φωνή: τρεις κρεμασμένοι καμπάνιζαν, ο ένας πλάι στον άλλο, ξυπόλυτοι, με μια πουκαμίσα μονάχα, κι η γλώσσα τους ήταν πεταμένη έξω, καταπράσινη. Γύρισα πέρα το κεφάλι, δεν μπορούσα να βαστάξω, κι αγκάλιασα το γόνατο του κύρη. Μα αυτός μου φούχτωσε το κεφάλι, το γύρισε κατά τον πλάτανο.
-Κοίτα! με πρόσταξε πάλι.
Τα μάτια μου γέμισαν κρεμασμένους.
-Όσο να ζεις, μου’πε ο κύρης, το ακούς; Όσο να ζεις ποτέ να μη φύγουν από τα μάτια σου οι κρεμασμένοι τούτοι.
-Ποιός τους σκότωσε;
-Η λευτεριά, ας είναι καλά!».
Δανείστηκα τα (αυτοβιογραφικά ) λόγια του Νίκου Καζαντζάκη στο βιβλίο του «Αναφορά στον Γκρέκο» , πιστεύοντας ότι με χαρά θα μου το επέτρεπε για να τονίσουν την ανάγκη διαμόρφωσης εθνικής συνείδησης. Κάτι που είχε συνειδητοποιήσει ο τραχύς πατέρας του Μιχάλης Καζαντζάκης στην Κρήτη του 1889 ,αλλά αδυνατούν να συλλάβουν σήμερα οι πιο εκλεπτυσμένοι νεοέλληνες.
Πέρα από την αγάπη για καθετί εθνικό που ο πολιτικός ρεαλισμός επιβάλλει, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα φρόνημα αποτροπής εχθρικών διαθέσεων, θα πρέπει να καλλιεργηθεί και μια κουλτούρα φιλοπατρίας, η οποία δυστυχώς – στα πλαίσια ενός ανώριμου διεθνισμού- έχει παραμεληθεί για δεκαετίες και ενίοτε λοιδορηθεί.
Η προσπάθεια αφύπνισης βέβαια θα είναι μια επίπονη και οδυνηρή διαδικασία (φοβάσαι ; θα συνηθίσεις) καθώς θα δώσει ένα τέλος στα ανέμελα διεθνιστικά σενάρια με τα οποία έχει εμποτιστεί η ελληνική κοινωνία. Αφηγήματα που καθιστούσαν αναχρονιστικό καθετί που τραβούσε μια διαχωριστική γραμμή από τις επιδιώξεις και την νοοτροπία της κεντρικής Ευρώπης . Αυθυποβαλλόμασταν. Ο καπετάν Μιχάλης καταλάβαινε ότι σε αυτή την εύφλεκτη γειτονιά του πλανήτη έλαχε ο κλήρος στον μοναχογιό του να ζήσει, έτσι έπρεπε να γαλουχηθεί. Όπως η συμπεριφορά μας σαν άτομα καθορίζεται από τον περίγυρο, έτσι και σαν κράτη πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τον ανταγωνισμό και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των γειτόνων.
Η επίγνωση της γεωπολιτικής κατάστασης που βιώνει η χώρα, οι κίνδυνοι, οι προκλήσεις, οι εχθρικές διαθέσεις αλλά και οι ρεαλιστικές προσδοκίες ανάμειξης των συμμάχων, είναι μονόδρομος. Ίσως έτσι ακόμη και την ύστατη ώρα ο Έλληνας πάψει να αναλώνεται σε καυγάδες περί ποδοσφαίρου και μυριάδες άλλα άσχετα.
Πέρα από συμμαχίες, φιλίες , λυκοφιλίες, υποσχέσεις, νόμους και Διεθνή Δικαστήρια, προτεραιότητα είναι η αύξηση της αποτροπής. Για να συντελεστεί αυτό χρειάζεται φρόνημα. Κάτι που ήξερε ο αγράμματος Καπετάν- Μιχάλης Καζαντζάκης.