Η ρύπανση από πλαστικά είναι εκτός ελέγχου. Κάθε χρόνο, περισσότεροι από 8 εκατομμύρια τόνοι συνθετικών πολυμερών καταλήγουν στον ωκεανό και ενώ μερικά βυθίζονται στον πάτο της θάλασσας ορισμένα από αυτά ξεβράζονται στις ακτές.
Όλο αυτό το πλαστικό που λείπει είναι ένα μυστήριο, αλλά ορισμένοι ερευνητές υποπτεύονται ότι υπάρχουν πεινασμένα μικρόβια που το τρώνε.
Πειράματα στο εργαστήριο έδειξαν ότι ένα είδος θαλάσσιου βακτηρίου, γνωστό ως Rhodococcus ruber, μπορεί σιγά-σιγά να διασπαστεί και να αφομοιώσει το πλαστικό από πολυαιθυλένιο (PE).
Χρησιμοποιούμενο σε μεγάλο βαθμό στις συσκευασίες, το πολυαιθυλένιο είναι το πιο συχνά παραγόμενο πλαστικό στον κόσμο και ενώ δεν είναι σαφές εάν το R. ruber τα τρώει, η νέα έρευνα επιβεβαιώνει ότι είναι τουλάχιστον ικανό να το κάνει.
Προηγούμενες μελέτες έχουν βρει στελέχη R. ruber να επιπλέουν σε πυκνές κυτταρικές μεμβράνες σε θαλάσσιο πλαστικό. Επιπλέον, μια έρευνα του 2006 έδειξε ότι το πλαστικό κάτω από το R. ruber διασπωνόταν με ταχύτερο ρυθμό.
Η νέα μελέτη επιβεβαιώνει ότι αυτό συμβαίνει.
«Είναι η πρώτη φορά που αποδείξαμε με αυτόν τον τρόπο ότι τα βακτήρια αφομοιώνουν το πλαστικό σε CO2 και άλλα μόρια», λέει η μικροβιακή οικολόγος Μάαικε Γκουντιάν από το Βασιλικό Ινστιτούτο Θαλάσσιας Έρευνας της Ολλανδίας (NIOZ).
Για να μιμηθούν τους φυσικούς τρόπους με τους οποίους το πλαστικό αποσυντίθεται στην επιφάνεια του ωκεανού, η Γκουντιάν και οι συνεργάτες της εξέθεσαν τα πλαστικά τους δείγματα σε υπεριώδη ακτινοβολία και τα τοποθέτησαν σε τεχνητό θαλασσινό νερό.
«Η θεραπεία με υπεριώδη ακτινοβολία ήταν απαραίτητη γιατί ήδη γνωρίζουμε ότι το ηλιακό φως διασπά εν μέρει το πλαστικό σε κομμάτια μεγέθους μπουκιάς για βακτήρια», εξηγεί ο Γκουντιάν.
Στη συνέχεια, η ομάδα εισήγαγε ένα στέλεχος R. ruber.
Μετρώντας τα επίπεδα ενός ισοτόπου άνθρακα που απελευθερώνεται από το διασπώμενο πλαστικό που ονομάζεται άνθρακας-13, οι συγγραφείς υπολόγισαν ότι τα πολυμερή στα πειράματά τους διασπώνται με ρυθμό περίπου 1,2% ετησίως.
Η ομάδα δεν μπορεί να είναι σίγουρη για το πόσο η λάμπα υπεριώδους αποσύνθεσης του πλαστικού βοήθησαν στην διάσπαση σε σύγκριση με τη δραστηριότητα των μικροβίων, αλλά τα βακτήρια έπαιζαν σαφώς κάποιο ρόλο. Δείγματα βακτηρίων μετά το πείραμα έδειξαν μεμβράνες λιπαρών οξέων που ήταν εμπλουτισμένες με άνθρακα-13.
Ο ρυθμός αποσύνθεσης του πλαστικού που εντοπίστηκε στην τρέχουσα μελέτη είναι πολύ αργός για να λύσει πλήρως το πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης στους ωκεανούς μας, αλλά δείχνει πού μπορεί να έχει φάει μέρος του πλαστικού που λείπει στον πλανήτη μας.
Από το 2013, οι ερευνητές έχουν προειδοποιήσει ότι τα μικρόβια είναι πιθανό να ευδοκιμούν σε πλαστικά μπαλώματα στον ωκεανό, σχηματίζοντας ένα συνθετικό οικοσύστημα που έχει γίνει γνωστό ως «πλαστίσφαιρα».
Υπάρχουν ακόμη στοιχεία που υποδηλώνουν ότι ορισμένες από αυτές τις μικροβιακές κοινότητες προσαρμόζονται στην κατανάλωση διαφορετικών τύπων πλαστικού, αναφέρει το Sciencealert.
Προηγούμενες μελέτες έχουν εντοπίσει συγκεκριμένα βακτήρια και μύκητες, στην ξηρά και στη θάλασσα, που φαίνεται να τρώνε πλαστικό. Όμως, ενώ αυτή η γνώση θα μπορούσε να μας βοηθήσει να ανακυκλώσουμε καλύτερα τα απόβλητά μας προτού καταλήξουν στη φύση, οι άλλες χρήσεις τους είναι αμφιλεγόμενες.
Υπάρχουν επιστήμονες που δεν είναι τόσο σίγουροι ότι είναι καλή ιδέα η ύπαρξη αυτών των βακτηρίων. Τα κατασκευασμένα ένζυμα και τα βακτήρια που διασπούν το πλαστικό μπορεί να ακούγονται ως ένας πολύ καλός τρόπος για να εξαφανιστούν τα απόβλητά μας, αλλά ορισμένοι ειδικοί ανησυχούν για ακούσιες παρενέργειες στα φυσικά οικοσυστήματα και στους τροφικούς ιστούς.
Εξάλλου, η διάσπαση του πλαστικού δεν είναι απαραίτητα καλό. Τα μικροπλαστικά είναι πολύ πιο δύσκολο να καθαριστούν από τα μεγαλύτερα κομμάτια και αυτά τα μικροσκοπικά υπολείμματα θα μπορούσαν να διεισδύσουν στους ιστούς τροφίμων. Οι τροφοδότες φίλτρων, για παράδειγμα, μπορεί να αρπάξουν κατά λάθος μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού πριν το κάνουν τα μικρόβια.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Marine Pollution Bulletin.