Ένας έφορος μουσείου ανακάλυψε την αρχαιότερη γνωστή απεικόνιση φαντάσματος στην ιστορία, σε μια βαβυλωνιακή πλάκα 3.500 ετών, που επίσης περιλαμβάνει οδηγίες για τον εξορκισμό του ανεπιθύμητου πνεύματος.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Live Science, η ζωγραφιά στην πήλινη πλάκα απεικονίζει ένα, φαινομενικά ενοχλημένο, φάντασμα ενός γενειοφόρου άνδρα που οδηγείται στον κάτω κόσμο με ένα σκοινί από μία γυναίκα. Μια τελετή που έχει χαραχθεί δίπλα στο σκίτσο εξηγεί πως η λύση για την απομάκρυνση ενοχλητικών αρσενικών φαντασμάτων ήταν να τους βρεις...ερωμένη.
Ενώ εξέταζε πλάκες που είχαν να κάνουν με φαντάσματα στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο, ο Ίρβινγκ Φίνκελ, έφορος στο τμήμα Μέσης Ανατολής του μουσείου, ανακάλυψε τη ζωγραφιά και μετέφρασε τη συνοδευτική τελετή, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Guardian.
«Αυτή η τελετή θα εχρησιμοποιείτο, νομίζω, σε περιπτώσεις με καταστάσεις επίμονων φαντασμάτων, πιθανώς της οικογένειας, που σοβάρευαν πολύ, και πολλοί άνθρωποι τρόμαζαν και δεν ήθελαν να συνεχιστεί άλλο» είπε ο Φίνκελ στο Live Science.
H πλάκα έφτασε στα χέρια του Βρετανικού Μουσείου κατά τον 19ο αιώνα, μαζί με χιλιάδες άλλες από τη Βαβυλώνα. Οι πλάκες αυτές παρείχαν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με το πώς ήταν η ζωή στη Βαβυλώνα και τη Μεσοποταμία γενικότερα.
Η συγκεκριμένη πλάκα είναι αρκετά μικρή για να χωρά στο ένα χέρι, και τουλάχιστον η μισή λείπει. Ο Φίνκελ ήξερε πως το κείμενο, που είναι γραμμένο σε σφηνοειδή γραφή, απεικόνιζε μια τελετή για φαντάσματα, μα δεν είχε εξετάσει σε βάθος την πλάκα μέχρι που άρχισε να κάνει έρευνα για το νέο του βιβλίο, «The First Ghosts», που κυκλοφορεί στις 11 Νοεμβρίου.
Εξετάζοντας την καλύτερα, ο Φίνκελ βρήκε τη ζωγραφιά, που είναι πολύ δύσκολο να τη διακρίνει κανείς με γυμνό μάτι, και πρόσεξε το φάντασμα και τη γυναίκα. «Αυτοί οι χαρακτήρες βγήκαν ξαφνικά μέσα από έναν μύθο» είπε ο Φίνκελ. «Ήταν πολύ συναρπαστικό».
Στο πλαίσιο της τελετής συστήνεται στον αναγνώστη να φτιάξει εδώλια ενός άνδρα και μιας γυναίκας, και να τα «εξοπλίσει» με ειδικά αντικείμενα, μεταξύ των οποίων εφόδια για ταξίδι στον άνδρα και έπιπλα για τη γυναίκα. Τα εδώλια πρέπει μετά να θαφτούν μαζί την αυγή, ενώ ο εξορκιστής απαγγέλλει ένα ξόρκι. Το ξόρκι στην πλάκα δεν σώζεται ολόκληρο, μα αρχίζει καλώντας τον Σαμάς, θεό του Ήλιου, που ήταν υπεύθυνος για τις μετακινήσεις των φαντασμάτων στον κάτω κόσμο.
Σκοπός του εξορκιστή ήταν να μεταφέρει το φάντασμα στο ένα από τα δύο εδώλια, έτσι ώστε να περάσει στην άλλη πλευρά με τις ευλογίες του Σαμάς. Η τελευταία πρόταση της τελετής προειδοποιεί: «Μην κοιτάξεις πίσω σου». Ο Φίνκελ πιστεύει ότι η προειδοποίηση αυτή απευθυνόταν στα εδώλια, για την είσοδό τους στον κάτω κόσμο – ωστόσο ίσως και να προοριζόταν για τον εξορκιστή, για όταν θα άφηνε τα εδώλια.