Μία γιγαντιαία πλατφόρμα του πολιτισμού των Μάγια, ηλικίας, 3.000 ετών, που μέχρι τώρα παρέμενε κρυμμένη, ανακάλυψαν επιστήμονες με τη βοήθεια λέιζερ: Πρόκειται για το αρχαιότερο και μεγαλύτερο μνημείο των Μάγια που έχει βρεθεί ως τώρα.
Πρόκειται για για μια πλατφόρμα που περιλαμβάνει μια σειρά κτισμάτων, μεταξύ των οποίων και μια πυραμίδα ύψους περίπου τεσσάρων μέτρων, και περιγράφεται ως η αρχαιότερη και μεγαλύτερη μνημειακή κατασκευή που ανακαλύπτεται στην περιοχή των Μάγια, σύμφωνα με σχετικό επιστημονικό άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Nature.
Όπως τονίζεται σε ανακοίνωση του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, από το έδαφος είναι αδύνατον να σκεφτεί κανείς πως υπάρχει κάτι ασυνήθιστο- ωστόσο αυτό αλλάζει από αέρος και με τη χρήση τεχνολογίας λέιζερ και τεχνικών ραδιοχρονολόγησης.
Η ανακάλυψη έγινε από διεθνή ομάδα επιστημόνων, υπό τον Τακέσι Ινομάτα και τη Ντανιέλα Τραϊαντάν, του Πανεπιστημίου της Αριζόνα. Μέχρ τώρα, το αρχαιότερο γνωστό τελετουργικό κέντρο των Μάγια ήταν αυτό στο Τσεϊμπάλ, που χτίστηκε κατά το 950 πΧ- ωστόσο το μνημείο στην Αγκουάδα Φένιξ αλλάζει τα δεδομένα, καθώς είναι τόσο το αρχαιότερο, όσο και το μεγαλύτερο, ξεπερνώντας κατά πολύ τις μεταγενέστερες πυραμίδες και ανάκτορα.
«Η περιοχή είναι ανεπτυγμένη- δεν είναι η ζούγκλα, άνθρωποι ζουν εδώ- αλλά ο αρχαιολογικός αυτός χώρος δεν ήταν γνωστός επειδή είναι πολύ μεγάλος και επίπεδος. Μοιάζει απλά σαν φυσικό τοπίο. Μα με lidar εμφανίζεται ως ένα πολύ καλά σχεδιασμένο σχήμα».
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του National Geographic, είναι η πιο πρόσφατη ανακάλυψη που υποστηρίζει την άποψη πως κάποια από τα αρχαιότερα κτίσματα των Μάγια ήταν σημαντικά μεγαλύτερα από αυτά που χτίστηκαν πάνω από μια χιλιετία μετά, κατά την Κλασική Περίοδο του πολιτισμού των Μάγια (250-900 μΧ), όταν η αυτοκρατορία τους ήταν στο ζενίθ της.
Η ανακάλυψη έγινε στην πολιτεία Ταμπάσκο του Μεξικού, στο Αγκουάδα Φένιξ, περίπου 1.360 χλμ ανατολικά της Πόλης του Μεξικού. Από τη συγκεκριμένη περιοχή θεωρείται πως άρχισε να αναδύεται ο πολιτισμός των Μάγια.
Το 2017 επιστήμονες πραγματοποίησαν έρευνα με LiDAR που εντόπισε την πλατφόρμα και τουλάχιστον εννιά δρόμους που οδηγούσαν εκεί. Η συγκεκριμένη τεχνολογία λέιζερ κανονικά χρησιμοποιείται από αεροσκάφη για να «βλέπουν» κτίρια κάτω από πυκνή βλάστηση, ωστόσο επί της προκειμένης αποκάλυψε ένα εντυπωσιακό εύρημα που παρέμενε «αόρατο» σε κοινή θέα στις ημιδασικές εκτάσεις του Ταμπάσκο για αιώνες, αν όχι για χιλιετίες.
«Όταν περπατάς στον χώρο, δεν συνειδητοποιείς ακριβώς το μέγεθος της δομής» είπε ο Ινομάτα. «Έχει ύψος άνω των 10 μέτρων, μα οι οριζόντιες διαστάσεις του είναι τόσο μεγάλες που δεν συνειδητοποιείς το ύψος».
Η ανέγερσή του θεωρείται πως άρχισε κατά το 1.000 πΧ. Η απουσία άλλων γνωστών αρχαιότερων κτισμάτων στην Αγκουάδα Φένιξ υποδεικνύει πως, τουλάχιστον μέχρι εκείνη την περίοδο, οι κάτοικοι της περιοχής ήταν νομάδες και μετακινούνταν συχνά για να κυνηγούν και να συλλέγουν τροφή. Ως εκ τούτου, προκύπτει ένα αίνιγμα: Εφόσον τα πράγματα ήταν έτσι, γιατί ξαφνικά αποφάσισαν να χτίσουν ένα τόσο γιγαντιαίο, μόνιμο οικοδόμημα;
Ο Ινομάτα εκτιμά πως ο συνολικός όγκος της πλατφόρμας και των κτιρίων που έχει πάνω της είναι τουλάχιστον 3.681.190 κυβικά μέτρα, κάτι που σημαίνει ότι είναι μεγαλύτερο ακόμα και από τη μεγαλύτερη αιγυπτιακή πυραμίδα. Επίσης, υπολόγισε πως 5.000 άτομα θα χρειάζονταν πάνω από έξι χρόνια εντατικής εργασίας για να το χτίσουν.
«Νομίζουμε πως ήταν ένα κέντρο τελετουργιών» είπε ο Ινομάτα. «Είναι ένας χώρος συνάθροισης, που πιθανότατα είχε να κάνει με διαδικασίες και τελετές που μπορούμε μόνο να φανταστούμε».
Δεν έχουν βρεθεί κατοικίες πάνω ή γύρω από τη δομή, οπότε είναι άγνωστο πόσοι μπορεί να ζούσαν κοντά. Ωστόσο το μεγάλο μέγεθος της πλατφόρμας κάνει τον Ινομάτα να εκτιμά πως οι κατασκευαστές του σταδιακά άφηναν πίσω τους τον νομαδικό τρόπο ζωής του κυνηγού- τροφοσυλλέκτη, ενδεχομένως χάρη- σε έναν βαθμό- και στις καλλιέργειες καλαμποκιού, ίχνη των οποίων βρέθηκαν στην περιοχή.
Σε κάθε περίπτωση, το γιγαντιαίο μνημείο θεωρείται ότι είχε εγκαταλειφθεί ως το 750 πΧ, και κατά την Κλασική Περίοδο των Μάγια, πάνω από 1.000 χρόνια αργότερα, οι άνθρωποι της περιοχής έχτιζαν υψηλότερες πυραμίδες, που ήταν προσβάσιμες μόνο στην ελίτ- πάνω σε πολύ μικρότερες πλατφόρμες, με πολύ λιγότερο χώρο για τη συνάθροιση μεγαλύτερων ομάδων/ κοινοτήτων.
Αξίζει να σημειωθεί πως η γενικότερη πεποίθηση των αρχαιολόγων ήταν πως ο πολιτισμός των Μάγια αναπτύχθηκε σταδιακά- πως μικρά χωριά άρχισαν να εμφανίζονται μεταξύ του 1000 και του 350 πΧ. Επίσης, ο χώρος φέρνει στο νου ένα άλλο κέντρο, του αρχαιότερου πολιτισμού των Ολμέκων, στο Σαν Λορέντζο- ωστόσο απουσιάζουν λίθινα γλυπτά αφιερωμένα σε ηγεμόνες και ελίτ, όπως κολοσσιαία κεφάλια και θρόνοι, κάτι που υποδεικνύει μικρότερες κοινωνικές ανισότητες και υπογραμμίζει τη σημασία της συνεργασίας στην πρώιμη περίοδο των Μάγια. Η περίοδος κατά την οποία ανεγέρθηκε η Αγκουάδα Φένιξ σηματοδοτεί ένα κενό ισχύος- μετά την παρακμή του Σαν Λορέντζο και πριν την άνοδο ενός άλλου κέντρο των Ολμέκων, του Λα Βέντα. Κατά την περίοδο εκείνη φαίνεται πως υπήρξε ανταλλαγή νέων ιδεών όσον αφορά σε οικοδομικές τεχνικές, αρχιτεκτονική κ.α. «Κατά τις μεταγενέστερες περιόδους, υπήρχαν ισχυροί ηγεμόνες και συστήματα διακυβέρνησης, όπου οι άνθρωποι διατάσσονταν να κάνουν τη δουλειά. Αλλά αυτός ο χώρος είναι πολύ αρχαιότερος, και δεν βλέπουμε ίχνη παρουσίας ισχυρών ελίτ. Νομίζουμε πως είναι περισσότερο αποτέλεσμα κοινοτικής εργασίας» είπε σχετικά ο Ινομάτα.