Ένα πρόβλημα, που αντιμετωπίζει η χώρα μας, είναι ότι ανακυκλώνεται ένα πολύ μικρό μέρος από τα απορρίμματα. Οι στατιστικές μας κατατάσσουν ως μία από τις χειρότερες χώρες στον τομέα αυτό στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και όμως η λύση είναι πάρα πολύ απλή. Ας μιλήσει το κράτος στην τσέπη του πολίτη.
Φυσικά το ορθότερο θα ήταν να το κάνουν οι πολίτες από μόνοι τους. Αυτό όμως απαιτεί σχετική παιδεία. Η κρίση που βιώνουμε όμως είναι κρίση παιδείας, κρίση πολιτισμού. Η οικονομική κρίση είναι απλώς το σύμπτωμα. Επομένως, δεν μπορούμε να περιμένουμε από τον πολίτη να ενεργήσει από μόνος του. Πρέπει να υπάρξει το σχετικό κίνητρο. Και το κίνητρο, το πιο αποτελεσματικό, είναι το κέρδος. Το οικονομικό κέρδος. Το χρήμα που κάνει τον κόσμο να κινείται, όπως λέει κι ένα τραγούδι.
Η ανακύκλωση παράγει κέρδος για τις επιχειρήσεις. Το χαρτί συσκευασίας και των εφημερίδων, το γυαλί, τα μέταλλα, είναι χρήμα. Ζητάμε από τον κόσμο να συμμετέχει. Να συμμετέχει. Να συμμετέχει όμως και στα κέρδη. Να αμειφτεί για την πρώτη ύλη την οποία ο ίδιος παρέχει.
Είναι δύο (2) τα βασικά ζητήματα που πρέπει να λυθούν. Το ποιος φορέας θα αναλάβει τη διαδικασία και το πώς θα γίνει η απόδοση των χρημάτων.
Πιστεύω ότι η καλύτερη λύση, για το πρώτο ζήτημα, είναι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ). Οι δήμοι, οι κοινότητες γνωρίζουν την περιοχή τους, καλύτερα από οποιονδήποτε φορέα της κεντρικής διοίκησης. Έχουν εικόνα για την πυκνότητα του πληθυσμού, για τον όγκο των απορριμμάτων, για σημεία τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν ως σημεία συλλογής. Και αυτό πιστεύω ότι είναι ίσως το πιο δύσκολο κομμάτι του έργου.
Υπάρχουν, υπήρχαν, μπλε κάδοι για ανακύκλωση σε πολλές περιοχές. Οι οποίοι, συνήθως, όπου υπάρχουν, πλέον χρησιμεύουν από τους πολίτες ως κανονικοί κάδοι σκουπιδιών. Ένα μέτρο ουσιαστικά, σε αρκετές περιπτώσεις, άχρηστο. Τουλάχιστον αυτή είναι η ζοφερή πραγματικότητα στο κέντρο της Αθήνας όπου και διαμένω.
Υπάρχουν επιχειρήσεις όπου δέχονται για ανακύκλωση υλικά από τους πελάτες τους. Είναι όμως λίγα τα σχετικά σημεία και χρειάζεται να επεκταθεί. Σαν ιδέα όμως είναι αυτό που χρειάζεται η περίπτωση αυτή. Έναν χώρο με συσκευές που θα μπορούν να υποδεχθούν τα ανακυκλώσιμα υλικά, τα οποία θα μπορούν να εκδίδουν και μια σχετική απόδειξη. Σε περιοχές μη πυκνοκατοικημένες, με αρκετούς ελεύθερους χώρους, θα ήταν εύκολο να βρεθεί ή να δημιουργηθεί από τον ΟΤΑ. Σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή όμως, όπως η Αθήνα, υπάρχει πρόβλημα. Ίσως μια λύση, θα ήταν εγκατάσταση σε επαφή με σχολείο ή μια ενορία. Σημεία που αναγκαστικά έχουν κάποιο ελεύθερο χώρο, υπάρχει επιτήρηση, υπάρχει και κίνηση. Μια σκέψη είναι μόνο, μια ιδέα. Θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και άλλοι χώροι, ίσως σε επαφή με δημοτικά καταστήματα. Σίγουρα χρειάζεται να υπάρχει επιτήρηση, κυρίως για να γίνεται έλεγχος και να μπορούν να αδειάζουν το περιεχόμενο εγκαίρως.
Έχω αναφερθεί στον επίσημο φορέα που θα αναλάβει τη διαδικασία. Την επαφή με τον πολίτη. Φυσικά και ο ΟΤΑ θα συνεργαστεί με σχετική ιδιωτική επιχείρηση για την εκμετάλλευση των υλικών. Είναι όμως κάτι που άμεσα δεν αφορά δεν τον κάτοικο.
Το δεύτερο ζήτημα, είναι ο τρόπος πληρωμής. Πώς θα λαμβάνει το αντίτιμο ο πολίτης. Η καλύτερη λύση, είναι μια ανώνυμη απόδειξη με barcode η οποία θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αγορές. Το αντίτιμο απλώς θα αφαιρείται από το ποσό αγοράς. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι ΟΤΑ να έχουν συμβληθεί με αρκετά μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων κι επαγγελματιών που να τα αποδέχονται. Οι μεγάλες επιχείρησης του λιανεμπορίου, πχ αλυσίδες σούπερ μάρκετ, δεν νομίζω να έχουν πρόβλημα. Τα συστήματα τους είναι φτιαγμένα για να δέχονται αρκετά και διαφορετικά μέσα πληρωμής. Υπάρχει και μια άλλη εναλλακτική για την πληρωμή, με την οποία όμως εγώ διαφωνώ. Μόνο και μόνο για χάρη του δημιουργικού προβληματισμού, την καταθέτω. Θα μπορούσε το αντίτιμο να χρησιμοποιηθεί αφαιρετικά, από τα δημοτικά τέλη ή από την φορολογία. Το επίσημο κράτος όμως, έχει αποδειχθεί αναξιόπιστο απέναντι στον πολίτη. Το επίσημο κράτος δεν φαίνεται να λειτουργεί ως σύμμαχος του πολίτη. Το αντίθετο μάλιστα. Για αυτό και μόνο τον λόγο την απορρίπτω ως σκέψη, ως ιδέα.
Εν κατακλείδι, για να πετύχει η ανακύκλωση, η καλύτερη λύση, είναι ο πολίτης που ανακυκλώνει, να έχει άμεσο οικονομικό όφελος. Οι δήμοι και οι κοινότητες που έρχονται σε επαφή με τον πολίτη, μπορούν να ορίσουν χώρους όπου θα εγκατασταθούν τα μηχανήματα συλλογής χαρτιού, γυαλιού, μετάλλου και οποιουδήποτε άλλου ανακυκλώσιμου υλικού κρίνουν. Τα μηχανήματα να εκδίδουν απόδειξη με barcode το οποίο θα αντιστοιχεί σε ένα αντίτιμο το οποίο ο πολίτης θα μπορεί να χρησιμοποιεί σε αγορές.