Το Ισραήλ έχει δεσμευτεί να προβεί σε αντίποινα σε βάρος του Ιράν, κάτι που θα προκαλούσε περαιτέρω κίνδυνο κλιμάκωσης του «πολέμου στις σκιές» μεταξύ των δύο χωρών σε μια ανοιχτή, απευθείας σύγκρουση μετά την ιρανική επίθεση το Σαββατοκύριακο, όταν το Ιράν εξαπέλυσε εκατοντάδες πυραύλους και drones κατά του Ισραήλ.
Ισραηλινοί αξιωματούχοι δεν έχουν πει πού ή πότε θα χτυπήσουν, ωστόσο, καθώς χώρες από όλο τον κόσμο καλούν το Ισραήλ να δείξει αυτοσυγκράτηση και αυξάνεται η απειλή ενός γενικευμένου πολέμου, είναι ξεκάθαρο πως μια επίθεση του Ισραήλ σε ιρανικό έδαφος θα μπορούσε να έχει μεγάλες επιπτώσεις.
Το Ιράν είπε πως πραγματοποίησε την επίθεση ως αντίποινα σε ισραηλινό πλήγμα που είχε αποτέλεσμα τον θάνατο Ιρανών αξιωματικών στη Συρία την 1η Απριλίου, και έχει δεσμευτεί για μια πολύ πιο σκληρή απάντηση σε οποιαδήποτε ισραηλινή αντεπίθεση στο έδαφός του.
Με το Ισραήλ να είναι απασχολημένο με τον πόλεμο κατά της Χαμάς στη Γάζα και τις συγκρούσεις με μαχητές της Χεζμπολάχ του Λιβάνου, οι ΗΠΑ το έχουν καλέσει να δείξει αυτοσυγκράτηση. Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν πει ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είπε στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου ότι οι ΗΠΑ δνε θα συμμετέχουν σε επιθετική ενέργεια κατά του Ιράν και ότι ο πρόεδρος κατέστησε απόλυτα σαφές στον Νετανιάχου ότι «πρέπει να σκεφτούμε προσεκτικά και στρατηγικά» για τους κινδύνους κλιμάκωσης. Το πολεμικό συμβούλιο του Ισραήλ εξετάζει τις τελευταίες ημέρες την επόμενη κίνηση. Ακολουθούν κάποιοι παράγοντες που επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων.
Αυξανόμενη απομόνωση του Ισραήλ
Η επιτυχής απόκρουση της ιρανικής επίθεσης από το Ισραήλ, με τη βοήθεια των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ιορδανίας, έφερε στη χώρα διεθνή στήριξη και αλληλεγγύη μετά από μήνες αυξανόμενης απομόνωσης σχετικά με τον πόλεμο στη Γάζα.
Οι έξι μηνών επιχειρήσεις έχουν προκαλέσει τον θάνατο περίπου 34.000 Παλαιστινίων, σύμφωνα με τις αρχές της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης Χαμάς- η οποία πραγματοποίησε στις 7 Οκτωβρίου την τρομοκρατική επίθεση που άφησε πίσω της περίπου 1.200 νεκρούς Ισραηλινούς, ενώ γύρω στους 240 απήχθησαν ως όμηροι- και έχουν οδηγήσει σε ανθρωπιστική καταστροφή.
Συμμαχικές χώρες βοήθησαν το Ισραήλ να αμυνθεί αποτελεσματικά, με τις ένοπλες δυνάμεις του να λένε πως το 99% των όπλων που εξαπολύθηκαν αναχαιτίστηκαν και ελάχιστα έφτασαν στον εναέριο χώρο του. Η επίθεση προκάλεσε ελάχιστες ζημιές, ενώ τραυματίστηκε ένα 7χρονο κορίτσι.
Ο συνασπισμός των συμμαχικών χωρών έδρασε υπό την ηγεσία της US Central Command, που επιβλέπει τις αμερικανικές δυνάμεις στην περιοχή και συνεργάζεται στενά με το Ισραήλ και μετριοπαθείς αραβικές χώρες στο πλαίσιο ενός μετώπου απέναντι στο Ιράν.
Η Ιορδανία, ο πληθυσμός της οποίας τάσσεται ως επί το πλείστον υπέρ των Παλαιστινίων, συνέβαλε, χαρακτηρίζοντας τη συμμετοχή της αυτοάμυνα. Επίσης, ενδέχεται να βοήθησε και η Σαουδική Αραβία, η οποία δεν έχει επίσημες σχέσεις με το Ισραήλ, μα είναι μεγάλος αντίπαλος του Ιράν. Σε χάρτη που δόθηκε στη δημοσιότητα από το Ισραήλ φαίνονται ιρανικοί πύραυλοι να περνούν από τον σαουδαραβικό εναέριο χώρο.
Το Ισραήλ είναι προσεκτικό ως προς την υπόδειξη των Αράβων συνεργατών του, μα Ισραηλινός αξιωματούχος, μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας, είπε ότι ισραηλινά μαχητικά χρειάστηκε να πετάξουν «ανατολικά του Ισραήλ» για καταρρίψεις.
Ο Γιόελ Γκουζάνσκι, ερευνητής του Institute for National Security Studies, είπε ότι το Ισραήλ θα έθετε σε κίνδυνο αυτή την καλή θέληση αν δράσει μόνο του. «Το Ισραήλ μπορεί να το εκμεταλλευτεί αυτό και να κερδίσει αξιοπιστία αυτή τη στιγμή, αν δεν εξαπολύσει μια τεράστια επίθεση αντιποίνων...μα αν επιτεθεί θα χάσει πολλή αξιοπιστία».
Η στήριξη από αραβικές χώρες δεν σημαίνει ότι θα το βοηθούσαν σε επίθεση στο Ιράν. Μια αεροπορική ή πυραυλική επίθεση (εκτός αν ήταν με βαλλιστικούς πυραύλους, που θα πετούσαν πάνω από τους εναερίους χώρους των γειτονικών χωρών), θα προϋπέθετε περάσματα πάνω από τις γύρω χώρες, και αυτό θα χρειαζόταν την άδεια των Αράβων γειτόνων. Το Ιράν έχει πει πως αν γινόταν αυτό θα εκλαμβανόταν ως εχθρική πράξη, και αν και χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και η Ιορδανία δεν συμπαθούν το Ιράν, δεν είναι ιδιαίτερα πρόθυμες να φανούν ότι βρίσκονται στο πλευρό του Ισραήλ σε κάτι τέτοιο.
Φόβοι για πόλεμο σε πολλά μέτωπα
Μια μεγάλη επίθεση αντιποίνων στο ιρανικό έδαφος επίσης εμπεριέχει τον κίνδυνο ενός γενικευμένου πολέμου, οπότε οποιαδήποτε απάντηση θα έπρεπε να υπολογιστεί σωστά.
Ένα απευθείας πλήγμα στο ιρανικό έδαφος σχεδόν σίγουρα θα οδηγούσε σε αντεπίθεση, και υπάρχει ο κίνδυνος να οδηγήσει σε περισσότερες επιθέσεις από την υποστηριζόμενη από το Ιράν Χεζμπολάχ, που είναι πολύ πιο ισχυρή από τη Χαμάς, μα ως τώρα διστάζει να εμπλακεί σε γενικευμένο πόλεμο.
Περίπου 60.000 κάτοικοι του βορείου Ισραήλ έχουν απομακρυνθεί από τις εστίες τους λόγω των ανταλλαγών πυρών με τη Χεζμπολάχ. Σφοδρότερες συγκρούσεις θα χειροτέρευναν την κατάσταση. Επίσης, μια απευθείας σύγκρουση θα αύξανε την πίεση στις ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ, θα το ανάγκαζε να στρέψει την προσοχή του αλλού από τη Γάζα και θα πίεζε ακόμα περισσότερο την οικονομία του. Ακόμη, μια μεγάλη επίθεση σε ιρανικό έδαφος θα υπονόμευε την αμερικανική στήριξη.
Δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν πει ότι το Ισραήλ δεν έχει πει ακόμα στις ΗΠΑ πώς σκοπεύει να απαντήσει, μα σημείωσαν ότι έχει υποδείξει πως ό,τι και αν κάνει θα είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να αποτρέψει επιδείνωση της ήδη τεταμένης κατάστασης. Αυτό θα υποδείκνυε μια πιο περιορισμένης κλίμακας ενέργεια, όπως μια επίθεση σε πληρεξούσιους/ υποχείρια του Ιράν στην περιοχή ή μια κυβερνοεπίθεση.
Οι στρατιωτικές δυνατότητες
Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις είναι κατά πολύ ισχυρότερες αυτών των άλλων χωρών της περιοχής. Διαθέτει ένα οπλοστάσιο υψηλής τεχνολογίας, περιλαμβανομένων μαχητικών F-35 που μπορούν να εκτοξεύσουν μακράς εμβέλειας πυρομαχικά. Ειδικοί λένε πως μπορεί να πλήξει απευθείας το Ιράν ή υποχείριά του στην περιοχή.
Η ιρανική αεροπορία είναι εκτός σύγκρισης, καθώς αποτελείται κυρίως από αεροπλάνα της δεκαετίας του 1980 και του 1990, ενώ κάποια ανάγονται στην περίοδο του σάχη, που κυβερνούσε ως το 1979. Για την έκταση της αεράμυνας του Ιράν είναι γνωστά λιγότερα, ενώ πολλές από τις πυραυλικές και πυρηνικές του εγκαταστάσεις είναι κρυμμένες βαθιά κάτω από την επιφάνεια του εδάφους.
Κατά τον Ραζ Ζιμτ, ερευνητή του INSS, μάλλον δεν πρόκειται να λάβει χώρα μεγάλη ισραηλινή επίθεση κατά στόχων σε όλο το Ιράν- «θα περιοριστεί μάλλον ενάντια σε έναν ή δύο, ίσως μέσα στο Ιράν».
(Με πληροφορίες από Associated Press)