Η ακρίβεια και ο υψηλός πληθωρισμός που αδειάζει τα πορτοφόλια των Ευρωπαίων, έχει ανάψει τη σπίθα των κοινωνικών αντιδράσεων με τους εργαζόμενους να ζητούν επιτακτικά πλέον γενναίες αυξήσεις μισθών.
Το 2024 δεν θα μπορούσε παρά να ξεκινήσει δυναμικά, καθώς τα εργατικά συνδικάτα ζητούν αυξήσεις 4,6% - πάνω από το 3% που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θεωρεί «λογικό» με την προϋπόθεση ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί στο 2% που είναι ο στόχος.
Όμως υψηλότεροι μισθοί σημαίνει και μαγαλύτερη αγοραστική δύναμη, γεγονός που θα εμποδίσει τις προσπάθειες της ΕΚΤ να μειώσει τον πληθωρισμό και κατ΄ επέκταση τα επιτόκια δανεισμού.
Σύμφωνα με το Reuters, αυτός είναι ο μεγαλύτερος φόβος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το 2024, καθώς διανύει ήδη το δεύτερο χρόνο ενός εκτροχιασμένου πληθωρισμού με τον φαύλο κύκλο να μην κλείνει.
«Οι υψηλότερες μισθολογικές διευθετήσεις θα αποτελούσαν κίνδυνο για τις μειώσεις των επιτοκίων που οι χρηματοπιστωτικές αγορές στοιχηματίζουν ότι θα ξεκινήσουν τον Απρίλιο. Η αύξηση των μισθών στο 3% είναι εφικτή, αλλά η πορεία θα είναι δύσκολη», δήλωσε ο Reamonn Lydon, οικονομολόγος στην Κεντρική Τράπεζα της Ιρλανδίας και ένας από τους εμπνευστές του δημοφιλούς Indeed Wage Tracker.
Οι αυξήσεις μισθών κρατούν ψηλά τα επιτόκια
Οι αυξήσεις των μισθών μεγαλώνουν το κόστος για τις επιχειρήσεις και ενισχύουν το εισόδημα των νοικοκυριών, δύο παράγοντες που μπορεί να ωθήσουν τις τιμές στα ύψη και να αναγκάσουν την ΕΚΤ να διατηρήσει τα επιτόκια σε υψηλά επίπεδα.
Όμως η εικόνα δεν είναι τόσο απλή. Η εξαντλητική ακρίβεια, την ώρα που οι πολυεθνικές έχουν εκτοξεύσει τα κέρδη τους, εξοργίζει τους εργαζομένους που βλέπουν το βιοτικό τους επίπεδο να υποβαθμίζεται καθώς οι πραγματικοί μισθοί έχουν μειωθεί κατά περίπου 5% το 2022.
Η πρόθεση των Ευρωπαίων να απαιτήσουν αυξήσεις είναι ξεκάθαρη, με τους κολοσσούς Tesla και Amazon να είναι μεταξύ των εταιρειών που αντιμετωπίζουν ήδη μεγάλες απεργίες στην Ευρώπη.
Το Indeed Wage Tracker, που μετρά τους μισθούς που προσφέρουν οι επιχειρήσεις στην αναζήτηση εργαζομένων -και παρακολουθείται στενά από την ΕΚΤ- αναφέρει ότι τον Δεκέμβριο ο μισθολογικός δείκτης αυξήθηκε κατά 3,8% από 3,7% - αν και ήταν μειωμένος από 5,2% τον Οκτώβριο του 2022, όταν ο πληθωρισμός βρισκόταν στο απόγειό του.
Προσωπικές συμφωνίες αντί συλλογικών συμβάσεων
Ο Lydon και ο Pawel Adrjan της Indeed δήλωσαν ότι η αύξηση του Δεκεμβρίου οφείλεται πιθανότατα στις νέες μισθολογικές συμφωνίες που υπογράφουν οι εργαζόμενοι λόγω έλλειψης συλογικών συμβάσεων. Η τάση συνεχίζεται και στις αρχές του 2024, όπου προστίθονται και οι αυξήσεις στους κατώτατους μισθούς. Μεταξύ των πρόσφατων διακανονισμών, οι μισθοί αυξήθηκαν κατά 4,5% για τους εργαζόμενους.
Στην Ισπανία τα καταστήματα Carrefour και ΙΚΕΑ έδωσαν αυξήσεις 5% όπως και στη Γαλλία ο ενεργειακός κολοσσός TotalEnergies ενώ αυξήσεις 6,6% έδωσαν οι ολλανδικοί σιδηρόδρομοι και η Uber στη Γαλλία αύξησε το ελάχιστο ωρομίσθιο των οδηγών της κατά 17,6%.Παράλληλα, αυξήσεις στους κατώτατους μισθούς έγιναν σε Ελλάδα ( 9,4%), Γερμανία (3,4%), Ολλανδία (3,8%) και 5% στην Ισπανία.
«Όλα δείχνουν επιστροφή στην αύξηση των πραγματικών μισθών», δήλωσε ο Martin Hoepner, καθηγητής στο Ινστιτούτο Max-Planck για τη μελέτη της κοινωνίας στην Κολωνία της Γερμανίας.
Το γεγονός ότι υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις εργαζομένων στην Ευρωζώνη, τα εργατικά συνδικάτα πιστευουν ότι αποτελεί την κατάλληλη συνθήκη για γενναίες αυξήσεις. Οι εργαζόμενοι στον γαλλικό κρατικό όμιλο ηλεκτρικής ενέργειας EDF απαιτούν αυξήσεις 6%, απειλώντας με απεργίες διαρκείας ενώ οι Γερμανοί εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους απέρριψαν αύξηση 11%, κατανεμημένη στον χρόνο, επειδή ήθελαν τετραήμερη εργασία.
Στην Ισπανία, εργαζόμενοι της Amazon κατέβηκαν σε απεργία μέσα στις γιορτές των Χριστουγέννων προκαλώντας χαός στις παραδόσεις, ενώ και η Tesla αντιμετώπισε προβλήματα σε σκανδιναβικές χώρες, όπως η Σουηδία, όπου οι εργαζόμενοι πιέζουν για υπογραφή συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
Μπούμερανγκ οι μεγάλες αυξήσεις μισθών - Οι εναλλακτικές
Όμως ο Lucio Baccaro, καθηγητής στο Ινστιτούτο Max Planck, υποστηρίζει ότι εάν οι εργαζόμενοι λάβουν τόσο γενναίες αυξήσεις θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ καθώς η ΕΚΤ θα αναγκαστεί να διατηρήσει τα επιτόκια πάνω από το 4% για να περιορίσει τη ζήτηση. «Αν πυροδοτηθεί ένας φαύλος κύκλος μισθολογικών αυξήσεων και πληθωρισμού η ΕΚΤ θα αναγκαστεί να παρέμβει», είπε.
Οικονομικοί αναλυτές βλέπουν στην λύση σε μικρότερες αλλά αφορολόγητες εφάπαξ αυξήσεις, όπως αυτές που αναπτύσσει η Γερμανία, οι οποίες λήγουν στο τέλος του τρέχοντος έτους, που θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από τους φόρους των υπερκερδών των εταιρειών. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι πιστευουν ότι οι εταιρείες θα απορροφήσουν το υψηλότερο μισθολογικό κόστος αυτήν τη φορά - και όχι μόνο λόγω των συνολικών στάσιμων προοπτικών της ευρωπαϊκής οικονομίας.
«Δεδομένου ότι η συνολική ζήτηση είναι πιο πιεσμένη τώρα απ’ ό,τι το 2022-2023, επίσης λόγω των αυξήσεων των επιτοκίων, οι επιχειρήσεις μπορεί να είναι πιο πρόθυμες να επιτρέψουν να συμβεί αυτό για να ενισχύσουν τις πωλήσεις», δήλωσε ο Mattias Vermeiren, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης.
«Η εργασία παίρνει και πάλι μεγαλύτερο μερίδιο της πίτας», δήλωσε ο Tom O’ Hara, διαχειριστής χαρτοφυλακίου ευρωπαϊκών μετοχών της Janus Henderson. «Τα εργασιακά και, σε σχέση με αυτό, η αποπαγκοσμιοποίηση είναι δύο από τους ισχυρότερους λόγους για τους οποίους ο πληθωρισμός θα επιμένει και τα επιτόκια δεν θα μπορούν να επιστρέψουν στο μηδέν», πρόσθεσε.
UBS: Προβλέπει αυξήσεις 5%
Πριν από λίγες ημέρες η UBS σε έκθεσή της προέβλεψε ότι η ανάκαμψη στην Ευρωζώνη θα ξεκινήσει το δεύτερο εξάμηνο του χρόνου, λόγω της μείωσης του πληθωρισμού και της σταθερής αύξησης των μισθών.
Όπως αναφέρει, οι εργαζόμενοι θα δουν τις συνολικές αποδοχές τους να αυξάνονται κατά 5% από το 2024 καθώς οι εργαζόμενοι πιέζουν για αυξήσεις μισθών πάνω από τον πληθωρισμό.
(με πληροφορίες από Reuters, BBC