Τρία σημεία θα συνδέσω σήμερα, μέρα που είναι.
Α. Ο Χριστός μπήκε στα Ιεροσόλυμα πάνω στο γαϊδουράκι και οι άνθρωποι Τόν επευφημούσαν. Το γεγονός είχε προφητευθεί. Ο προφήτης Ζαχαρίας, αιώνες πριν είχε πει: Κοίτα, Σιών (Ιερουσαλήμ δηλαδή), ο βασιλιάς σου έρχεται καθισμένος πάνω σε γαϊδουράκι.
Εν τω μεταξύ υπάρχουν και άλλες προφητείες οι οποίες αναφέρουν ότι ο Μεσσίας θα έρθει ως Κύριος των εθνών. Οι Πατέρες της Εκκλησίας ερμήνευσαν το γαϊδουράκι ότι εκπροσωπεί τα έθνη. Ποια ήταν τα έθνη; Οι μη Ιουδαίοι, οι ειδωλολάτρες. Αυτούς οι Εβραίοι τους υποτιμούσαν αφάνταστα, έως τούς σιχαινόντουσαν, γιατί ζούσαν μέσα στην άγνοια και στην πλάνη.
Το γαϊδουράκι είναι υπομονετικό, μάς εξυπηρετεί, αλλά κλωτσάει κιόλας. Το στοιχείο αυτό σημάδεψε όλες τις προφητείες γύρω από την Κυριακή των Βαΐων, καθώς και τους αντίστοιχους ύμνους, με την επαναλαμβανόμενη φράση ότι τα έθνη έχουν αλογία.
Δεν είναι λογικά διότι λατρεύουν ανύπαρκτους θεούς. Κάτι το οποίο αντανακλά και στην αντίληψη περί ηθικής, αφού η ειδωλολατρία συνηθίζει να υποθάλπει πάθη. (Οι εθνικιστές και οι αντισημίτες ας μην εκνευρίζονται. Φυσικά οι αρχαίοι Έλληνες ανακάλυψαν τη λογική και τη φιλοσοφία, αλλά εδώ μιλάμε για την λογική του Θεού, για την προετοιμασία να δεχθούν τον Λόγο-Χριστό).
Ο Ιακώβ, εγγονός του Αβραάμ, λίγο πριν πεθάνει προφήτευσε για τον Μεσσία ότι «θα δέσει το γαϊδουράκι του στο αμπέλι και στην έλικα του αμπελιού». Μα, πώς είναι δυνατόν να δέσεις ένα γαϊδουράκι στην σπειροειδή έλικα που είναι μικρή και λεπτή; Συνήθως τα έδεναν σε γερά δέντρα. Ας συγκρατήσουμε τη λεπτομέρεια: τόσο απαλά «δένει» ο Θεός τους ανθρώπους μαζί του! Σημάδι της αγάπης Του και της ελευθερίας που πηγάζει από αυτήν.
*
Β. Στην ακολουθία του Νυμφίου ακούσαμε να διηγείται ο Χριστός μια παραβολή με ιδιαίτερη σημασία για τους Εβραίους. Κάποιος αγρότης ζήτησε από τους γιούς του να δουλέψουν στο χωράφι. Ο ένας αρνήθηκε αλλά τελικά πήγε. Ο άλλος υποσχέθηκε αλλά δεν πήγε. Και ρωτά: «Ποιος από τους δύο πραγματοποίησε την επιθυμία του πατέρα του;» για να καταλήξει προειδοποιώντας: «Θα χάσετε τη Βασιλεία του Θεού και θα δοθεί σε άλλα έθνη τα οποία θα φέρουν καρπούς της».
Όπως και έγινε. Με πρώτο το Ελληνικό, αλλά με τόσα πολλά στη συνέχεια. Η παραβολή τό ξεκαθάρισε: τον Χριστό ακολουθεί όχι όποιος λέει στα λόγια ότι συμφωνεί, αλλά όποιος κάνει τα έργα Του, όποιος τηρεί τις εντολές Του.
Στο βιβλίο ‘Πράξεις των Αποστόλων’ (κεφάλαιο 10) βρίσκουμε μια πανηγυρική διακήρυξη αυτής της αλήθειας. Ιδίως ο στίχος 35 δείχνει ξεκάθαρα ότι ο Θεός δέχεται και συναντά απροκατάληπτα όποιον Τόν μιμείται χωρίς να τό γνωρίζει.
Έτσι δεν δυσκολευόμαστε να αναγνωρίσουμε πως υπάρχουν έντιμοι ειδωλολάτρες, καλύτεροι από κάποιους Χριστιανούς. (Βλέπε και το 2ο κεφάλαιο της προς Ρωμαίους επιστολής). Με άλλα λόγια, υπάρχουν Χριστιανοί που δεν τό ξέρουν! Σε αυτούς, άλλωστε, απευθύνθηκε ο Απόστολος Παύλος όταν κήρυξε στην Αθήνα.
*
Γ. Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής διαβάζεται ο πιο προφητικός ψαλμός που υπάρχει. Κάπου επτακόσια χρόνια προ Χριστού περιγράφει τι θα συμβεί με τον Μεσσία. Στην αρχή λοιπόν, το πρώτο κομμάτι του ψαλμού είναι που μιλάει ο Ίδιος, Αυτός που μέλλει να σταυρωθεί μέσα στην οδύνη και στην εγκατάλειψη:
Θεέ μου, Θεέ μου, πρόσεξε με, γιατί μέ εγκατέλειψες; Είναι η φράση που είπε ο Χριστός πάνω στον Σταυρό προς τον Πατέρα Του.
Έχω πέσει πολύ μακριά και τα λόγια μου δεν μπορούν να ακουστούν για να σωθώ. Εδώ είναι ο Χριστός ως άνθρωπος που κραυγάζει τι βιώνει.
Θεέ μου, θα φωνάζω όλη μέρα και δεν θα μέ ακούς. Και τη νύχτα, και θα μέ θεωρούν ανόητο. Όμως σε σένα ήλπισαν οι πατέρες μας, ήλπισαν και τούς έσωσες.
Αλλά εγώ είμαι σκουλήκι, δεν είμαι άνθρωπος έτσι όπως κατάντησα. Όνειδος ανθρώπων, ντροπή, εξευτελισμένος. Όλοι όσοι μέ βλέπουν μέ ειρωνεύονται, μέ χλευάζουν. Λένε «ήλπισε στον Θεό, ας τόν σώσει λοιπόν».
Οι Εβραίοι μιλούσαν με σωματικές εικόνες για να δείξουν τα συναισθήματά τους, την ψυχοσωματική διάλυση της ύπαρξή τους. Γι’ αυτό συνεχίζει έτσι: Διασκορπίστηκαν τα κόκαλά μου. Έγινε η καρδιά μου σαν το κερί που λιώνει μέσα στα σωθικά μου. Στέγνωσε η γλώσσα μου στο λάρυγγά μου.
Και το αποκορύφωμα της προφητείας: Τρύπησαν τα χέρια μου και τα πόδια μου. Μοίρασαν τα ρούχα μου και έβαλαν κλήρο!
Στη συνέχεια το σκηνικό αλλάζει και μιλάει πάλι ο Ίδιος, αλλά ως νικητής Θεός. Θα διηγηθώ το όνομά σου στα αδέλφια μου. Το όνομα του Θεού είναι οι ιδιότητες του Θεού. Στην προσευχή που έκανε ο Χριστός πριν Τόν συλλάβουν, την οποία ακούσαμε στο μακρύ πρώτο Ευαγγέλιο της Μεγάλης Πέμπτης, λέει: Πατέρα, φανέρωσα το όνομά σου στους ανθρώπους. Μάς φανέρωσε το ποιος είναι στ’ αλήθεια ο Θεός.
Και ποια είναι τα αδέλφια του; Όλοι οι άνθρωποι, αφού έγινε υιοθεσία των ανθρώπων από τον Θεό Πατέρα (Πάτερ ημών…). Έτσι γίναμε αδέλφια του Χριστού.
Και καταλήγει: Οι φτωχοί θα δοξάσουν τον Θεό, συμμετέχοντας στα αγαθά του, και θα θυμηθούν. Τα έθνη τώρα θα αναγνωρίσουν τον ένα Θεό. Μέσω του Σταυρού και των παθημάτων Του.
Όχι όλα τα έθνη, μαζικά, δεν υπάρχει αυτό. Από όλα τα έθνη όμως θα αναγνωρίσουν τον ένα Κύριο και Αυτόν θα προσκυνήσουν. Οι γενιές που έρχονται θα αναγγείλουν την δικαιοσύνη του Κυρίου. Δικαιοσύνη στη βιβλική γλώσσα σημαίνει αρετή, αγιότητα. Ο πλούτος της θεότητας δεν θα γνωρίζει σύνορα.
*
Μετά από τις τρεις αυτές μαρτυρίες εύλογα ευφραινόμαστε με το ακόλουθο τροπάριο στον Όρθρο της Αναστάσεως, γραμμένο από τον Άγιο Ιωάννη Δαμασκηνό:
Σήκωσε τα μάτια σου, Εκκλησία, και κοίτα σε όλα τα σημεία του ορίζοντα. Να! Καταφθάνουν από κάθε πλευρά τα παιδιά σου, λάμποντας μέσα στο φως!
Όλα τα σημεία του ορίζοντα σημαίνει όλες οι φυλές και οι εθνότητες. Κάθε χρώματος και γλώσσας. Ανάμεσά τους και πλήθος από ειδωλολάτρες. Κάθε άνθρωπος, από μόνο το γεγονός πως είναι άνθρωπος, είναι δεκτικός της Χάρης του Θεού και μπορεί να γίνει πολίτης της Βασιλείας Του.
*
Όπως επανειλημμένα έχει τονίσει ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος, αν και ο Χριστός συχνά αναφερόταν στην υπέρβαση των συνόρων και στην παγκοσμιότητα του μηνύματός Του, η ρητή εντολή Του για γνωστοποίηση του Ευαγγελίου σε όλα τα έθνη αρχίζει μετά την Ανάσταση. Διότι η Ανάσταση είναι προϋπόθεση για το εν λόγω άνοιγμα.
Όταν ο παντός είδους ειδωλολάτρης (κυριολεκτικά ή μεταφορικά) καλείται σε έναν καινούργιο τρόπο ζωής, πρέπει Εκείνος που τόν καλεί να έχει νικήσει τον θάνατο. Τίποτε λιγότερο. Αλλιώς τόν καλεί σε μια σχετική μόνο βελτίωση, σε μια ενδοκοσμική νέα διαρρύθμιση και αναδιάταξη.
Για να έχει νόημα μια τέτοια ριζική αλλαγή προσανατολισμού, ώστε να αξίζει τον κόπο της μεταστροφής, χρειάζεται να έχει προηγηθεί η Ανάσταση, ως διακήρυξη και υπόσχεση για όλες εκείνες τις «αναστάσεις» στις οποίες καθημερινά καλούμαστε: από τα πάθη και τις μικρότητες έως την απελπισία και τον μηδενισμό.
Σήμερα δεν υπάρχουν επίσημες ειδωλολατρίες, αφθονούν όμως οι άτυπες. Τα «έθνη» του Δυτικού πολιτισμού πλήθυναν και λατρεύουν το χρήμα, την εξουσία, την απόλαυση, τον εαυτό. Οι ειδωλολάτρες είμαστε εμείς, οι καθημερινοί άνθρωποι, της διπλανής πόρτας.
Το ποιόν θεό λατρεύουμε θα τό πληροφορηθούμε όταν κοιτάξουμε μέσα μας με όση ευθύτητα και διαφάνεια διαθέτουμε. Ο Χριστός μάς έχει δώσει και εδώ το κριτήριο: Όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σας.
Χριστός Ανέστη, αδελφοί συν-ειδωλολάτρες!