Σε έναν κόσμο που η εμμονή με την καθαριότητα - αλλά και η ανάγκη για προστασία - είναι πιο ισχυρές από ποτέ, οι αντιμικροβιακές χημικές ουσίες έχουν γίνει βασικό στοιχείο της καθημερινότητάς μας. Από τα σαπούνια και τα καλλυντικά μέχρι τα καθαριστικά σπιτιού και τα αντισηπτικά σπρέι, όλα τα υπόσχονται να μας προστατέψουν «σκοτώνοντας το 99,9% των βακτηρίων».
Αλλά ποιο είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε για όλη αυτή την «προστασία»;
Tα αντιμικροβιακά σπρέι και γενικά όλα αυτά τα προϊόντα, δεν στοχεύουν μόνο στους επιβλαβείς μικροοργανισμούς. Αδιακρίτως εξουδετερώνουν και τα ευεργετικά βακτήρια, που είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία μας.
Καθένας από εμάς φιλοξενεί ως οργανισμός πάνω από 30 τρισεκατομμύρια βακτήρια. Αυτά, καλύπτουν κάθε εκατοστό του σώματός μας. Από το έντερο και το δέρμα μας, μέχρι τους πνεύμονες και τις βλεφαρίδες μας. Πρόκειται για ένα περίπλοκο και δυναμικό οικοσύστημα, γνωστό ως μικροβίωμα. Έναν μικρόκοσμο ο οποίος διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην πέψη των τροφίμων, στην προστασία από τις διάφορες λοιμώξεις που κυκλοφορούν εκεί έξω και στην ομαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Οπότε, μήπως δεν είναι και πολύ καλή ιδέα να αποδεκατίζουμε το μικροβίωμα του οργανισμού μας μέρα τη μέρα; Να τί μπορεί να προκύψει
1. Η διατάραξη του μικροβιώματος του οργανισμού μας έχει συνδεθεί με σοβαρά προβλήματα υγείας
Κυρίαρχα ανάμεσά τους είναι: Το άσθμα, η παχυσαρκία, ο καρκίνος και διάφορες - απειλητικές για τη ζωή - λοιμώξεις. Και δυστυχώς για όσους τις χρησιμοποιούμε κάθε λίγο και λιγάκι, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι οι αντιμικροβιακές χημικές ουσίες βλάπτουν το μικροβίωμα. Πρόκειται για το φαινόμενο που οι επιστήμονες αποκαλούν «μικροβιοτοξικότητα».
2. Τα αντιβακτηριακά χημικά συστατικά εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος
Πέρα από την καταστροφή του ανθρώπινου μικροβιώματος, τίθεται και ένα άλλο σοβαρό ζήτημα: Τα αντιμικροβιακά χημικά προϊόντα, συχνά καταλήγουν στις υδάτινες οδούς του οργανισμού. Και μέσα από εκεί απειλούν να βλάψουν - συν τοις άλλοις - και τα βακτήρια που είναι απαραίτητα για τη διάσπαση των αποβλήτων και τη διατήρηση της ποιότητας του νερού που κυλάει στο κυκλοφορικό μας.
3. Η υπερβολική χρήση αντιμικροβιακών καθιστά τα βακτήρια ακόμα πιο ανθεκτικά
Πράγμα που ουσιαστικά σημαίνει ότι τα προϊόντα που επιστρατεύουμε τάχα για να «σωθούμε» σιγά-σιγά χάνουν την αποτελεσματικότητά τους. Και υπάρχει και μια ακόμα πιο κακή συνέπεια: Λοιμώξεις που κάποτε ήταν εύκολα αντιμετωπίσιμες, γίνονται απειλητικές για τη ζωή.
Και ποια είναι η λύση; Να αφήνουμε τα επιβλαβή βακτήρια να αυξάνονται και να πληθύνονται;
Σε κρατικό επίπεδο
Σε διάφορες χώρες, όπως λόγου χάρη στη Μεγάλη Βρετανία, απαιτείται από τους κατασκευαστές να αποδείξουν ότι τα προϊόντα τους είναι ασφαλή για το φυσιολογικό μικροβίωμα του οργανισμού. Αυτή η διάταξη αφορά κυρίως σαπούνια, καλλυντικά και καθαριστικά ρούχων και όχι τόσο τα αντιμικροβιακά που χρησιμοποιούνται για ιατρικούς λόγους ή για λόγους δημόσιας υγείας, όπου πολλές φορές η ανθρώπινη ζωή κρέμεται από μία κλωστή.
Σε προσωπικό επίπεδο
Βέβαια, προκειμένου να προστατεύσουμε το μικροβίωμά μας, μαζί και το ανοσοποιητικό μας, θα πρέπει και εμείς οι ίδιοι να αλλάξουμε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα μικρόβια και τα προϊόντα καταπολέμησής τους. Κι αυτό ίσως να πάρει καιρό. Διότι επί δεκαετίες, οι διαφημίσεις των αντιβακτηριακών προϊόντων μας έχουν πείσει ότι τα βακτήρια είναι άσπονδος εχθρός μας.
Κι όμως, υπάρχουν είδη μικροοργανισμών με τους οποίους πρέπει να συνυπάρχουμε. Και μάλιστα, μας κάνει και καλό. Οπότε, η δημόσια εκπαίδευση οφείλει να ανατρέψει αυτή την κοινή αντίληψη στους νέους ανθρώπους, που ετοιμάζονται να ενταχθούν στον κοινωνικό ιστό.
Αλλά και εμείς οι «μεγάλοι» είναι ώρα να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα: Η υπερβολική χρήση αντιμικροβιακών προϊόντων σε καθημερινή βάση αποτελεί απειλή. Τόσο για την υγεία μας, όσο και για το περιβάλλον.
Ως εκ τούτου, θα πρέπει να χρησιμοποιούμε τα αντιμικροβιακά και αντιβακτηριακά προϊόντα με φειδώ. Και όχι χωρίς λόγο, απλώς και μόνο επειδή μυρίζουν φρεσκάδα ή επειδή έχουμε στρες και θέλουμε να κρατάμε τα χέρια μας απασχολημένα. Χρησιμοποιούμε αντισηπτικά μόνο εφόσον έχουμε εκτεθεί σε περιβάλλοντα όπου αποδεδειγμένα κυκλοφορούν ιώσεις και λοιμώξεις.
(Με πληροφορίες από conversation).