Ο ένας μετά το άλλον, παιδιά και ενήλικες, περιμένουν στην ουρά για το αιώνιο τελετουργικό της Θείας Κοινωνίας, προσπαθώντας παράλληλα να διατηρήσουν τις κατάλληλες αποστάσεις. Ο ιερέας βάζει το κουτάλι στο δισκοπότηρο με το ψωμί και το κρασί, που σύμφωνα με την ορθόδοξη θρησκεία είναι το σώμα και το αίμα του Χριστού, και το βάζει στο στόμα του πρώτου που βρίσκεται στην ουρά.
«Στη συνέχεια, με μια κίνηση που θα προκαλούσε ανησυχία σε έναν επιδημιολόγο, βυθίζει το κουτάλι πάλι στον δισκοπότηρο και στη συνέχεια στο στόμα του επόμενου ατόμου. Ξανά και ξανά, σε όλους τους πιστούς, γράφει το Associated Press στο αφιέρωμα για τον τρόπο λειτουργίας των εκκλησιών στην εποχή του κορονοϊού.
«Αντίθετα με όσα λέει η επιστήμη, η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία επιμένει ότι είναι αδύνατο να μεταδοθεί οποιαδήποτε ασθένεια - συμπεριλαμβανομένου του κορονοϊού μέσω της Θείας Κοινωνίας» αναφέρει το ρεπορτάζ.
«Στο ιερό δισκοπότηρο, δεν είναι ψωμί και κρασί. Πρόκειται για το σώμα και το αίμα του Χριστού», δήλωσε ο ιερέας Γεώργιος Μίλκας, θεολόγος στη Θεσσαλονίκης. «Και δεν υπάρχει καμία υποψία μετάδοσης αυτού του ιού, αυτής της ασθένειας, καθώς στον ιερό δίσκο υπάρχει ο Υιός και ο Λόγος του Θεού»
Αυτό αποδεικνύεται, λέει, λόγω «εμπειρίας αιώνων».
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι τα κοινόχρηστα σκεύη μπορούν να οδηγήσουν στην εξάπλωση του κορονοϊό και επισημαίνουν επίσης εστίες μετάδοσης που συνδέονται με θρησκευτικές τελετές σε όλο τον κόσμο.
Ένα κοινό κουτάλι κρύβει «αρκετά σημαντικούς κινδύνους», λέι η Δρ. Νάταλι ΜακΝτέρμοτ, λέκτορας στο Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας Υγείας της Βρετανίας στο King’s College του Λονδίνου.
«Ο κίνδυνος μετάδοσης κάθε είδους αναπνευστικού ιού παθογόνου ή ακόμη και βακτηριακών λοιμώξεων, είναι αρκετά υψηλός με την κοινή χρήση σκευών», λέει. «Και για να κολλήσει μια πιθανόν σχετικά μεγάλη ομάδα ανθρώπων, σημαίνει ότι το μόνο που χρειάζεται είναι ένα άτομο να έχει κορονοϊό στο πίσω μέρος του λαιμού του, το οποίο ενδεχομένως να βρίσκεται και στο σάλιο τους».
Η Ιερά Σύνοδος, χαρακτηρίζει βλασφημία οποιαδήποτε αναφορά ότι μπορεί να μεταδοθεί κάποια ασθένεια με την Θεία Κοινωνία, κάτι που υποστηρίζει και η Εκκλησία της Κύπρου.
Το αν η Θεία Κοινωνία πρέπει να αλλάξει ή να σταματήσει για λόγους δημόσιας υγείας έχει γίνει θέμα συζήτησης σε μεγάλο μέρος του χριστιανικού Ορθόδοξου κόσμου, με τις εκκλησίες γενικά να αρνούνται να υποκύψουν στην πίεση των κυβερνήσεων και επιστημόνων.
Κάποιες παραχωρήσεις έγιναν στη Ρωσία. Στα μέσα Μαρτίου, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία εξέδωσε οδηγίες για την προσαρμογή του μυστηρίου κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Οι ιερείς πρέπει να φορούν γάντια όταν μοιράζουν το ψωμί, να απολυμάνουν το κουτάλι και να χρησιμοποιούν ποτήρια μιας χρήσης για το κρασί.
Στην Αιθιοπία, η οποία έχει τους περισσότερους Ορθόδοξους εκτός Ευρώπης, το τελετουργικό έμεινε αμετάβλητο, όπως συνέβη και στην Γεωργία.
Σε απάντηση στην πίεση κατά της χρήσης κοινού κουταλιού, η γεωργιανή εκκλησία είπε ότι πρόκειται για παράδοση χιλιάδων ετών.
«Το ζήτημα της Θείας Κοινωνίας ειδικότερα είναι η μόνη κόκκινη γραμμή της εκκλησίας και των πιστών στις ψυχές μας», δήλωσε ο 19χρονος Μιχάλης Γκόλεμης, που παρευρέθηκε σε λειτουργία στη Θεσσαλονίκη. «Δεν λέμε ότι η Θεία Κοινωνία είναι η θεραπεία για όλες τις ασθένειες, από τη γρίπη, για παράδειγμα, αλλά λέμε ότι δεν μπορείς να αρρωστήσεις με τη Θεία Κοινωνία. Δεν μπορείς να κολλήσεις έναν ιό, κάτι που δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά αλλά ισχύει από την εμπειρία».
Μετά το κλείσιμο των εκκλησιών, η κυβέρνηση ήταν πιο προσεκτική και απέφυγε το ευαίσθητο ζήτημα της Θείας Κοινωνίας, σχολιάζει το AP. Η περιορισμένη εξάπλωση του ιού έχει επίσης μειώσει τον κίνδυνο επανεμφάνισης της επιδημίας, τουλάχιστον προς το παρόν.
Για τους επιστήμονες, η ανησυχία μετριάζεται γνωρίζοντας ότι θα μπορούσε να είναι αντιπαραγωγικό να έρθεις σε αντιπαράθεση με την ισχυρή Ορθόδοξη Εκκλησία, με την πλειοψηφία των Ελλήνων να δηλώνουν πιστοί.
«Αυτό είναι ζήτημα δημόσια υγεία», δήλωσε ο Δρ Γκίκας Μαγιορκίνης, επίκουρος καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. «Ως επιδημιολόγος, θα ήθελα να μειώσω τον κίνδυνο μετάδοσης».
Αλλά η αλλαγή της άποψης των πιστών είναι «πολύ δύσκολη», λέει. «Είναι ένα θέμα που μπορεί να επιλυθεί μόνο μέσω συζήτησης, και θεολογικής συζήτησης, παρά επιστημονικής συζήτησης. Η επιστημονική συζήτηση δεν βοήθησε ποτέ και μπορεί να έχει ακόμη χειρότερα αποτελέσματα».
Οι συζητήσεις με την εκκλησία ήταν πάντα ανοιχτές, συμπλήρωσε ο Μαγιορκίνης, ο οποίος ανήκει στην επιστημονική ομάδα της κυβέρνησης για τον ιό. «Μόνο η εκκλησία μπορεί να προσφέρει μια λύση», λέει.
