Η Ρουθ Σάντι, αρχαιολόγος από το Περού ήταν το 2020 στη λίστα του BBC με τις 100 γυναίκες στον κόσμο με την μεγαλύτερη επιρροή. Το 1978 είχε επισκεφθεί για πρώτη φορά την περιοχή Καράλ και το 1994 ανακάλυψε τα ίχνη μιας αρχαίας πόλης και άρχισε τις αρχαιολογικές ανασκαφές σε μια έρημο, 200 χλμ βόρεια της Λίμα και κοντά στον ποταμό Σούπε.
Οι προσπάθειές της απέδωσαν καρπούς. Η αρχαιολόγος ανακάλυψε «το κέντρο του αρχαιότερου πολιτισμού στην Αμερική» και της αρχαιότερης πόλης κατ′ επέκταση, με την Unesco να κάνει λόγο για ένα «εξαιρετικά καλά διατηρημένο» αρχαιολογικό σύμπλεγμα ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Το οργανικό υλικό που βρέθηκε, χρονολογείται από το 2.627 π.Χ. ενώ η περιοχή έχει κηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομίας.
Η Σάντι και η ομάδα της συνεχίζουν μέχρι σήμερα τις ανασκαφές έχοντας εντοπίσει 24 οικισμούς, οι μισοί εκ των οποίων στην κοιλάδα Σούπε, που αποτελούν μέρος του πολιτισμού Καράλ Σούπε.
Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως επίσης μουσικά όργανα, όπως φλάουτα φτιαγμένα από οστά ζώων και πτηνών και στοιχεία για την καλλιέργεια βαμβακιού που χρησιμοποιείται στα υφάσματα.
Η σπουδαία όμως ανακάλυψη της Σάντι απειλείται από καταπατητές στη γη όπου βρίσκονται οι αρχαίοι οικισμοί.
Όπως αναφέρει ο Guardian, σημειώνονται συνεχώς εισβολές στο χώρο των ανασκαφών ενώ η αρχαιολόγος και οι συνεργάτες της δέχονται απειλές κατά της ζωής τους.
Οι απειλές διατυπώνονται μέσω τηλεφωνικών κλήσεων και μηνυμάτων προς διάφορους εργαζόμενους στον αρχαιολογικό χώρο κυρίως κατά την περίοδο της μεγάλης έξαρσης της πανδημίας στη Περού.
«Κάλεσαν και τον δικηγόρο μας και του είπαν ότι αν συνέχιζε να με προστατεύει, θα τον σκότωναν, μαζί με εμένα, και θα μας έθαβαν πέντε μέτρα κάτω από τη γη» δηλώνει η 73χρονη αρχαιολόγος.
«Σκότωσαν και το σκυλί μας. Ήταν κάτι σαν προειδοποίηση. Το δηλητηρίασαν, σαν να λένε, κοίτα τι θα σου συμβεί».
Αυτή βέβαια δεν είναι η πρώτη φορά που Σάντι δέχεται απειλές και επιθέσεις.
Το 2003, την πυροβόλησαν στο στήθος κατά τη διάρκεια μιας ακόμη επίθεσης στον αρχαιολογικό χώρο.
Μετά από εννέα εισβολές στην αρχαία πόλη κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η Σάντι και η ομάδα της ζήτησαν επανειλημμένα από τις αρχές να παρέμβουν.
«Κυριαρχεί η αίσθηση ότι δεν υπάρχει καμία εξουσία που να μεριμνά για την προστασία και την υπεράσπιση της κληρονομιάς μας. Είναι πηγή τεράστιας ανησυχίας», όπως λέει η αρχαιολόγος.
Τον περασμένο Ιούλιο, σημειώθηκε μια ακόμη εισβολή και οι δράστες χρησιμοποίησαν εκσκαφέα και γκρέμισαν πλίνθινους τοίχους, κατέστρεψαν το έδαφος όπου γίνονταν ανασκαφές και μαζί πολλά ευρήματα όπως αρχαία κεραμικά, τάφους με μούμιες, υφάσματα και οικιακά σκεύη.
Τελικά, μετά από αλλεπαλληλίες εκκλήσεις ένα αυτοκίνητο της αστυνομίας περιπολεί τον αρχαιολογικό χώρο μέρα και νύχτα, αλλά τίποτα δεν έχει γίνει για να τιμωρηθούν οι δράστες που εκτιμάται πως είναι μέλη μια οικογένειας.
Αυτοί ισχυρίζονται πως η έκταση όπου γίνονται οι ανασκαφές τους παραχωρήθηκε τη δεκαετία του 1970 κατά τη διάρκεια της αμφιλεγόμενης αγροτικής μεταρρύθμισης του Περού.
Η Σάντι απορρίπτει τους ισχυρισμούς τους. «Δεν έχουν ούτε έναν τίτλο ιδιοκτησίας γα τη γη. Ιδιοκτήτης της γης είναι το περουβιανό κράτος».
Η προγραμματισμένη έξωση ενός των εκ των καταπατητών, τον Δεκέμβριο, δεν προχώρησε παρά την εισαγγελική εντολή.
Σημειώνεται πως η αξία της γης στην περιοχή έχει αυξηθεί από περίπου 5.000 $ ανά εκτάριο σε 50.000 $ ανά εκτάριο, και πολλοί σπεύδουν να αγοράσουν γη γύρω από τον περίφημο αρχαιολογικό χώρο, ο οποίος περιβάλλεται από μια προστατευτική ζώνη 56 τετραγωνικών μιλίων.
«Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στους αρχαιολογικούς χώρους να συνεχίσουν αν είναι στόχος εισβολέων και να καταστρέφεται επειδή είναι ένα άγραφο κομμάτι της ιστορίας. Ανακτούμε αυτό το κομμάτι της ιστορίας μέσω της έρευνάς μας», σχολίασε η Σάντι και τόνισε πως «αν δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό, είναι σαν να καίμε ένα βιβλίο που κανείς δεν θα διαβάσει ποτέ...Ελπίζω ότι θα μπορούμε να συνεχίσουμε να ερευνούμε και ανακτούμε την ιστορία μας” τονίζοντας πως το μήνυμα που στέλνει σε εμάς αυτή η πόλη είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον..Ήταν μια πολύ, πολύ ειρηνική κοινωνία. Δεν βρήκαμε ούτε έναν τείχος...Υπάρχει ένα μήνυμα εδώ, ότι εμείς, τα ανθρώπινα όντα, πρέπει να ζούμε σε αρμονία μεταξύ μας και και με τη φύσης» και κατέληξε «Ζούμε αυτή την πανδημία πανδημία, εν μέρει, λόγω της κακομεταχείρισης της φύσης».
