Δυναμικό και πολυσυλλεκτικό, με εξαιρετικά αφιερώματα, όπως το «Adio querida: Από τη Θεσσαλονίκη στο Άουσβιτς - 80 χρόνια», με το οποίο η φετινή διοργάνωση τιμά τη μνήμη της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, που ξεκληρίστηκε στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το αφιέρωμα στον Σταύρο Ψυλλάκη και στον Νικολάους Γκεϊρχάλτερ, αλλά και στο ντοκιμαντέρ της παρατήρησης, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (2-12 Μαρτίου 2023), που γιορτάζει τα 25χρονα του, έρχεται κι εφέτος με πανελλήνιες πρεμιέρες και παραγωγές που έχουν ήδη συζητηθεί διεθνώς.
Λίγο πριν από την επίσημη ανακοίνωση του προγράμματος, η HuffPost επιλέγει τρεις άγνωστες, όσο και συγκλονιστικές ιστορίες από το Ισραήλ, την Ουκρανία και την Τσεχία, που θα προβληθούν στο Top Docs και στους Ανοιχτούς Ορίζοντες, αλλά και δύο ντοκιμαντέρ από τις ΗΠΑ και τη Βρετανία που θα δούμε στο διαγωνιστικό Newcomers.
Το νέο ντοκιμαντέρ του πολυβραβευμένου, πάντα ανήσυχου Ισραηλινού Γκάι Νταβίντι -που δεν διστάζει να στρέψει τον φακό του σε άβολες αλήθειες- έχει τίτλο «Αθωότητα / Innocence» (παραγωγή Δανία, Ισραήλ, Φινλανδία, Ισλανδία) και αφηγείται την ιστορία των παιδιών που αντιστάθηκαν στην υποχρεωτική στράτευση (που ισχύει για όλους τους 18χρονους στο Ισραήλ), αλλά τελικά συνθηκολόγησαν. Οι ιστορίες τους δεν ειπώθηκαν ποτέ, αφού έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της θητείας τους. Χτίζοντας μια αφήγηση βασισμένη στα ανατριχιαστικά τους ημερολόγια, η ταινία αποτυπώνει την εσωτερική τους σύγκρουση.
Το αποτέλεσμα είναι ένα κράμα αυθεντικών φωτογραφιών από τον στρατό, αποσπάσματα κομβικών στιγμών από την παιδική τους ηλικία ως τη στρατολόγηση, αλλά και οικογενειακά βίντεο των χαμένων στρατιωτών, οι φωνές των οποίων αποσιωπήθηκαν, καθώς αντιμετωπίστηκαν ως εθνική απειλή.
Το συγκλονιστικό τρέιλερ:
Στο «Ανατολικό μέτωπο / Eastern Front» οι Βίταλι Μάνσκι και Γεβγιέν Τιταρένκο (παραγωγή Λετονία, Τσεχία, Ουκρανία, ΗΠΑ), καταγράφουν την ιστορία του Γεβγέν και των φίλων του, που στις 24 Φεβρουαρίου του 2022 αποφάσισαν να συμμετάσχουν εθελοντικά στο τάγμα πρώτων βοηθειών της πρώτης γραμμής. Εκεί, παρείχαν σωτήρια υποστήριξη και προστασία στους τραυματίες.
Η ταινία -που κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στη Μπερλινάλε, ενώ συμπληρώνεται ένας χρόνος από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία- αποτυπώνει τις εμπειρίες των νεαρών αυτών ανδρών στο διάστημα έξι μηνών, γεμάτων τραγωδία, τρόμο, μίσος, πικρία, αγάπη, και κυριότερα, πίστη πως στο τέλος θα έρθει η νίκη.
Προτού φύγουν για την πρώτη γραμμή, έστειλαν τις οικογένειες τους στην οπισθοφυλακή - σε ένα χωριό της δυτικής Ουκρανίας. Όλοι τους συναντιούνται σε αυτό το ειδυλλιακό μέρος για λίγες μόνο μέρες, για να βαφτίσουν τον εννέα μηνών γιο ενός από τους πρωταγωνιστές. Μετά την εορταστική περίσταση, θα πρέπει να επιστρέψουν στο πεδίο μάχης.
Ο «Πολίτης Μίκο / Citizen Miko», σε σκηνοθεσία Ρόμπιν Κβαπίλ (παραγωγή Τσεχία), είναι το πορτρέτο του Γιάροσλαβ Μίκο, ενός οδηγός φορτηγού -και κατά το ήμισυ Ρομά. Σύμφωνα με τον πολιτικό Γιαν Φάρσκι, ο Γιάροσλαβ συμβολίζει τη συνείδηση του έθνους. Η Τσεχία αρνήθηκε να δεχτεί 40 ορφανά από τους ελληνικούς μεταναστευτικούς καταυλισμούς.
Πόση αδιαφορία χωράει σε ένα φορτηγό; Η περιπέτεια του ατρόμητου συνιδρυτή του The Czechs Help Initiative, στη μακρόχρονη προσπάθειά του να παρέχει βοήθεια σε ασυνόδευτα προσφυγόπουλα.
Και ακόμη στο Newcomers:
«Coming Around» της Σάντρα Ιτάινεν (ΗΠΑ)
Μια διακριτική, σχεδόν διάφανη κάμερα ακολουθεί την 28χρονη Εμάν καθώς ζυγίζει μέσα της την απόφαση να εξομολογηθεί στη μητέρα της, μια αφοσιωμένη Μουσουλμάνα, την αλήθεια για τη σεξουαλικότητά της. Η Εμάν είναι μια Παλαιστινιο-Αιγύπτια δεύτερης γενιάς που ζει στο Μπρούκλιν. Έχοντας μεγαλώσει στο Κολάμπια με τη μητέρα και την αδερφή της, η Εμάν θέλει απεγνωσμένα να διαφυλάξει τον στενό δεσμό που οι τρεις τους έχουν αναπτύξει.
Όμως παρότι είναι ακαδημαϊκός και νιώθει άνετα με τους queer μουσουλμάνους φίλους της, η Εμάν δεν βγάζει κουβέντα για τα όσα την απασχολούν μπροστά στη μητέρα της. Στην προσπάθειά της να καθυστερήσει να βγει από την ντουλάπα, παίρνει τη δύσκολη απόφαση να παντρευτεί το αγόρι της, δίνοντας την εντύπωση πως την αφορούν αποκλειστικά ετεροκανονικά μοντέλα σχέσεων. Κάποιο βράδυ, κατά τη διάρκεια μιας επικής διαδρομής από το αεροδρόμιο του Σεντ Λούις στο Κολάμπια, η Εμάν λέει την αλήθεια στην μητέρα της – κι οι θεατές ταξιδεύουμε ως την κορύφωση στο πίσω κάθισμα, μέσα από μια μη γραμμική διαδρομή γεμάτη ανοιχτές στροφές, προσπερνώντας τις διασταυρώσεις του παρελθόντος με το παρόν και το μέλλον, μαθαίνοντας ξανά πως στη ζωή υπάρχουν περισσότεροι από δύο δρόμοι.
«Αντιπερισπασμός /Red Herring» του Κιτ Βίνσεντ (Ηνωμένο Βασίλειο, Ελβετία).
Στα είκοσι τέσσερά του, ο Κιτ διαγνώστηκε μ′ έναν ανίατο όγκο στον εγκέφαλο. Σε μια πολίχνη της νότιας Αγγλίας, ο πατέρας του, ο Λόρενς, πασχίζοντας ακόμα να συμφιλιωθεί με ένα δικό του οικογενειακό μυστικό, χάνεται σε σκοτεινά μονοπάτια αντιπερισπασμού. Από την καλλιέργεια κάνναβης στο σπίτι του έως την μεταστροφή του από τον αθεϊσμό και τις κρυφές συναντήσεις στην τοπική συναγωγή, επαναπροσδιορίζει πλήρως τον εαυτό του. Η μητέρα του, με την οποία ο Κιτ διατηρεί μια τεταμένη σχέση, είναι νοσηλεύτρια και περνά ατελείωτες ώρες φροντίζοντας ετοιμοθάνατους, όμως δυσκολεύεται να διαχειριστεί το ενδεχόμενο απώλειας του γιου της.
Τώρα καλείται να βρει έναν τρόπο να επανασυνδεθεί μαζί του, όσο ακόμα υπάρχει χρόνος. Ό,τι ακολουθεί είναι ένα ταξίδι του Κιτ στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής: ως σκηνοθέτης και παράλληλα ως κεντρικός χαρακτήρας, διερευνά το πολυσχιδές βίωμα μιας ζωής που φτάνει στο τέλος της και ανατέμνει το αίσθημα φόβου που συνεπάγεται. Η ταινία ψηλαφεί την εμπειρία τού κάθε χαρακτήρα με αφετηρία μια κομβική στιγμή που διέλυσε τις ζωές τους, φιλοτεχνώντας το πορτραίτο μιας δυσλειτουργικής οικογένειας αντιμέτωπης με ζητήματα πνευματικότητας, συγγενικών σχέσεων, αλλά και με τον ίδιο τον θάνατο, αποδεικνύοντας πως ό,τι πάντα υπερισχύει είναι το χιούμορ και η αγάπη.