Από τους Διαμορφωτές στους Influencers

Μια πολιτική υποψηφιότητα για Αρχηγός δρόμος
NurPhoto via Getty Images

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές το ΠΑΣΟΚ μετράει ήδη 7 πιθανές υποψηφιότητες για υποψήφιο Αρχηγό (ας μην λησμονούμε ότι πρέπει να συγκεντρώσουν έκαστος-η 5.000 υπογραφές μελών), ο ΣΥΡΙΖΑ είναι σε συνεχές βέρτιγκο και η Νέα Δημοκρατία προσπαθεί να βρει τα πατήματά της αρνούμενη να συνειδητοποιήσει ότι τίποτα δεν είναι ίδιο μετά τις τελευταίες εκλογές χωρίς ωστόσο επί της ουσίας τίποτα να έχει αλλάξει. Κακά τα ψέματα ούτε εναλλακτική λύση έχει βρεθεί ούτε εναλλακτικός δρόμος ούτε μπορεί να αμφισβητηθεί η επικυριαρχία της Νέας Δημοκρατίας επί του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος. Μύλος λοιπόν;

H αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Έχουμε μπει σε μια περίοδο αμφισβήτησης λόγω συνειδητοποίησης. Κοινά συμπεράσματα για τα προβλήματα του τόπου τέμνουν οριζόντια το σύνολο του πολιτικού κόσμου και κοινές λύσεις βρίσκουν έδαφος άσχετα από την ιδεολογική αφετηρία.

Από την άλλη ενώ έχουμε διαβάσει κι ακούσει για σχέδια δεν τα βλέπουμε στην πράξη, οι μεταρρυθμίσεις δεν φθάνουν με αποτέλεσμα να μπαίνουμε στους ρυθμούς της συζήτησης για Ανακατασκευή. Κι αυτή η συζήτηση θα έρθει είτε γιατί συμπεριφορές τύπου Αυγενάκη θα μας θυμίσουν την ηθική αναγκαιότητα της είτε γιατί η καθημερινότητα και η Αγορά θα μας θυμίσουν την πρακτική αναγκαιότητα της.

Στον κύκλο της Κρίσης κι αφού περάσαμε το θυμό και την απόγνωση, απαρνηθήκαμε τη μιζέρια και το αυτομαστίγωμα μπήκαμε στο σημείο-κλειδί της συνειδητοποίησης, λοιπόν, και της ανάγκης εξεύρεσης λύσεων. Και μπήκαμε πρώτα εμείς οι ίδιοι και μετά ακολούθησε το πολιτικό μας σύστημα.

Εμείς στο δρόμο αυτό δεν είμαστε μόνοι μας. Και για άλλους λόγους, με κύριο το γεγονός ότι η σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία δεν δείχνει το δρόμο για ένα καλύτερο, με προοπτικές αύριο, στην πορεία αυτή μας συνοδεύουν οι ψηφοφόροι της Ευρώπης οι οποίοι έκαναν επιλογές που ξάφνιασαν και προκάλεσαν. Κάπως έτσι από ορισμένους οι Ευρωεκλογές του Ιουνίου χαρακτηρίστηκαν ως αυτές των Influencers.

Ο πιο απλός ορισμός του Influencer είναι το “άτομο που επηρεάζει την κοινή γνώμη”. Αυτό από μόνο του μας φέρνει στο μυαλό το παλιό αλλά διαχρονικό “Διαμορφωτής Κοινής Γνώμης”. Mόνο που ο influencer ως έννοια ήρθε να ταυτιστεί με μια πιο ανάλαφρη μορφή μέσου επικοινωνίας, αυτή των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Αν κανείς το δει με την ψυχρή λογική της εποχής η μετάβαση από το πιο βαρύγδουπο “Διαμορφωτής Κοινής Γνώμης” στο πιο σέξυ “influencer” είναι απλή: είναι η δύναμη της εικόνας σε συνδυασμό με την αμεσότητα της αντίδρασης

Είναι δεδομένο ότι η Επικοινωνία πρέπει να υπηρετεί την Πολιτική κι όχι το αντίθετο. Απλά αιφνιδιαζόμαστε όταν βλέπουμε παραδείγματα ανθρώπων που κατά την γνώμη της κοινωνικής πλειοψηφίας δεν θα έπρεπε να είναι μέρος του πολιτικού συστήματος να το κυριεύουν. Το θεωρούμε φαινόμενο ενώ θα έπρεπε να σκεφτούμε αν είναι σημεία των καιρών. Ή να ψάξουμε μέσα απ’ αυτά τα σημεία των καιρών για να δούμε που πηγαίνει η κάθε κοινωνία και τι πρέπει να προσέξει. Όλοι μίλησαν για παράδειγμα για τον Κύπριο Φειδία Παναγιώτου. Για τον 24χρονο youtuber που κατάφερε να βγει ως ανεξάρτητος τρίτη πολιτική δύναμη στην Κύπρο και να εκλεγεί Ευρωβουλευτής. Κανείς δεν πρόσεξε την προεκλογική του καμπάνια με προσοχή. Ο Φειδίας Παναγιώτου:

(1) δήλωσε εξαρχής πως δεν έχει εκτεταμένη γνώση ούτε από πολιτική ούτε πάνω σε σοβαρά πολιτικά ζητήματα αλλά ήταν διατεθειμένος να μάθει. Έτσι οι πολίτες θα του συγχωρούσαν εκ προοιμίου κάθε λάθος.

(2) είχε πάει στην Αμερική κι είχε θητεύσει δίπλα σε έναν από τους πιο γνωστούς youtuber στον κόσμο, τον Airrack. Άρα είχε αποκτήσει εμπειρία κι είχε δείξει ότι για τα πιστεύω του τον ενδιαφέρει να δουλέψει σκληρά

(3) είχε ήδη 2,6 εκατομμύρια συνδρομητές στο κανάλι του στο youtube άρα είχε κοινό να τον ακούσει

(4) ήταν μέλος μια πολύτεκνης οικογένεια με πατέρα ιερέα. Άρα είχε μια θετική απόκριση και σε παραδοσιακές οικογένειες

(5) δεν ζήτησε να κυβερνήσει αλλά να συμμετέχει στο Ευρωκοινοβούλιο. Έτσι το πολιτικό ρίσκο ήταν μικρότερο για έναν ψηφοφόρο ο οποίος μπορεί να δει αν υπάρχει μια άλλη διαφορετική πολιτική λογική στον τόπο του.

Κι άλλοι όμως στην Ευρώπη εκμεταλλεύτηκαν τη δημοφιλία τους στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και κατάφεραν την εκλογή τους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο Filip Turek από την Τσεχία (επιχειρηματίας, πρώην οδηγός αγώνων) και ο Alvise Pérez από την Ισπανία. Φυσικά είχαν μια μεγάλη διαφορά από τον Κύπριο youtuber. Οι θέσεις τους χαρακτηρίζονται ακραίες κι η δημοφιλία τους προήλθε μέσα από τον ακραίο λόγο τους. Κι είναι πιο πολιτικοποιημένοι με την παραδοσιακή σημασία του όρου. Είναι, ωστόσο, άγνωστο αν αυτός ο λόγος τους θα ήταν τόσο γνωστός αν δεν υπήρχαν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.

Ένας από την Κύπρο, ένας από την Τσεχία και ένας από την Ισπανία. Με λίγα λόγια από όλες τις γωνιές της Ευρώπης. Κι οι τρεις είχαν ως μέρος της επικοινωνιακής τους φαρέτρας το ότι δεν αποτελούν κομμάτι του υφιστάμενου συστήματος κομμάτων, ενώ η μεγάλη τους έκθεση και δραστηριότητα στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης επέτρεψε σε πολύ κόσμο να αναπτύξει μία οικειότητα μαζί τους.

Εισερχόμαστε μέσα απ’ αυτό το πολιτικό γίγνεσθαι σε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Σε αυτά τα σημεία των καιρών. Με τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και το Internet να κερδίζουν το ενδιαφέρον των πολιτικών Αρχηγών, με πολιτικούς αρχηγούς που δεν μπορούν να διαχειριστούν αυτή τη νέα πραγματικότητα να αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν την πολυπλοκότητα της, με την πολυπλοκότητά της να αυξάνεται δραματικά από την ταχύτητα της πληροφορίας, με την ταχύτητα της πληροφορίας να αυξάνει δραματικά με τη σειρά της την ταχύτητα των εξελίξεων.

Σήμερα οι εξελίξεις δημιουργούν μια σειρά αλλαγών στα ελληνικά κόμματα. Αλλάξουν δεν αλλάξουν οι αρχηγοί οι αλλαγές αυτές είναι δεδομένες. Μένει να φανεί αν θα είναι αλλαγές ριζικές ή αν θα είναι αλλαγές… επικοινωνιακές. Αν είναι ριζικές η Ελλάδα έχει μια κάποια ελπίδα.

Δημοφιλή