Δεκαπενταύγουστο του 1849 ο Παπα-ληστής, κατά κόσμον Ιερέας Γρηγόριος Ζαπάντης-Νοδάρος,ξεσήκωνε το εκκλησίασμα στη Σκάλα Κεφαλονιάς με τούτα τα λόγια στο αντίδωρο: ″Ευλογία Κυρίου και Ένωση(προσδοκώντας την ένωση των Επτανήσων με τη μητέρα Ελλάδα) αντί του καθιερωμένου ″Ευλογία Κυρίου και Έλεος″.
Φύση ελεύθερη και πνεύμα αδούλωτο, ο εκλεκτός του Θεού Ιερέας δεν μένει αθόρυβα μόνο στην προσευχή. Οι ιδέες του κόμματος των ριζοσπαστών της Ιονίου Πολιτείας που ιδρύεται το 1848 δεν τον αφήνουν αδιάφορο.Οι πρωτεργάτες Ηλίας Ζερβός-Ιακωβάτος και Ιωσήφ Μομφεράτος θέτουν το ζήτημα της Ένωσης των Επτανήσων με την Ελλάδα και αγωνίζονται γι αυτό όπως και για κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Ο ριζοσπάστης Παπάς που έρχεται αντιμέτωπος καθημερινά με τη φτώχεια και την ανέχεια των ανθρώπων της υπαίθρου διαισθάνεται ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο η σκληρή Βρετανική κυριαρχία αλλά και η ντόπια φεουδαρχία.Το σύνηθες άκουσμα ″προσκυνώ αφέντη″ από τα χείλη των εξαθλιωμένων προς τους πλούσιους γαιοκτήμονες (αφεντάδες), που εκμεταλλεύονταν το λαό, αναγκάζει τον Παπαληστή να πάρει θέση με το μέρος των εξαθλιωμένων.
Γίνεται ο μπροστάρης της εξέγερσης στη Σκάλα Κεφαλονιάς και πληρώνει με τη ζωή του τους αγώνες για την πατρίδα και την κοινωνική δικαιοσύνη. (1). Ο Δεσπότης Σπυρίδων Κοντομίχαλος που θα διατάξει την καθαίρεση και την διαπόμπευσή του στο νησί πριν το κρέμασμα, εναντιώνεται στους ριζοσπάστες και επαναστάτες και θα ″ευλογήσει″ την εξουσία ντόπια και ξένη που είχε επιβάλει καθεστώς τρομοκρατίας.
Ο Αγγλοδιορισμένος Δεσπότης είναι αυτός που θα αφορίσει και τον Ανδρέα Λασκαράτο για το βιβλίο του ″Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς″. Ο Παπαληστής απαγχονίζεται και οι ριζοσπάστες Ζερβός και Μομφεράτος εξορίζονται προς παραδειγματισμό για να κλείσουν τα στόματα. Η λαϊκή μούσα θα πει τον τελευταίο λόγο για τους επαναστάτες και τους αγώνες για την Ένωση.″Κι αν τον Παπά κρεμάσανε και τον ληστή το Βλάχο,εγώ εις τα παπούτσα μου,τους Άγγλους ούλους γράφω.″ (2).
Σημειώνεται ότι η εξέγερση στη Σκάλα Κεφαλονιάς εντάσσεται στο πλαίσιο του ριζοσπαστισμού και των επαναστατικών κινημάτων του 1848 στη Γηραιά Ήπειρο.Ήταν η εποχή της Άνοιξης των Λαών που επέλεξαν τη ριζοσπαστικοποίηση ως στάση ζωής και ευθύνης απέναντι στα μεγάλα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα της Ευρώπης. (3).
Ο Καρλ Μαρξ χαρακτήρισε τη μεγάλη εξέγερση στο Παρίσι (Ιούνιος 1848) ως την πρώτη μεγάλη μάχη ανάμεσα στην αστική και την εργατική τάξη για την απελευθέρωση της κοινωνίας από τα δεσμά του παρελθόντος.(4). Εξάλλου σε άρθρο του Κ.Μαρξ σχετικά με τη Βρετανική κυριαρχία των Ιονίων Νήσων παρουσιάζονται τα ″φιλανθρωπικά″ αισθήματα της Μ.Βρετανίας για τα νησιά με τις διώξεις, τις δίκες και τις εκτελέσεις των ριζοσπαστών στις εξεγέρσεις του 1848. (5). Οι εξεγέρσεις αυτές θα συνεχιστούν στην Ιστορία της Ευρώπης με τη ριζοσπαστικοποίηση των μαζών και τους αγώνες της εργατικής τάξης(Παρισινή Κομμούνα,1871) και την Οκτωβριανή Επανάσταση(1917). Η ριζοσπαστικοποίηση της Ευρώπης η οποία έβαλε τέλος στη φεουδαρχία και στην ″ελέω Θεού απόλυτη μοναρχία″ οδήγησε στην εξουσία την αστική τάξη ως νέα κοινωνική δύναμη.
Με το πέρασμα του χρόνου εκβιομηχάνιση,αποικιοκρατία,μονοπωλιακός καπιταλισμός, ιμπεριαλισμός) η αστική τάξη συντηρητικοποιήθηκε και μετατράπηκε σε νέα σκληρή εξουσία για το προλεταριάτο.
Οι ριζοσπαστικές ιδέες (ελευθερία,ισότητα,δικαιοσύνη,αδελφοσύνη) λησμονήθηκαν. Η Marianne του Delacroix που με γυμνά τα στήθη καθοδηγούσε το λαό εγκαταλείφθηκε στα οδοφράγματα του Παρισιού.Στο διάβα του χρόνου η δροσιά, η ελευθεριότητα και η σφριγηλότητα των ιδεών της χάθηκαν.nΣυρρικνώθηκε.nΜε τη νέα εμφάνισή της και φορώντας ταγιεράκια επέστρεψε στα Μέγαρα των Ηλυσίων ως καθωσπρέπει Κυρία. Αλλιώς, νοικοκυρεύτηκε και απόκτησε υπηρέτες από τις Αντίλες και τα άλλα εξωτικά νησιά.nΗ Γηραιά Ήπειρος νιώθει πλέον να απειλείται από τα αποτελέσματα αυτών των πολιτικών επιλογών. Γέρασε,μεταλλάχθηκε και οπισθοδρόμησε. Αποποιήθηκε τον ριζοσπαστισμό της νεότητάς της. Οι ιδέες του όχι μόνο δεν την εκφράζουν, αλλά αντίθετα την φοβίζουν και χωρίς να χάνει ευκαιρία συγχέει και συσχετίζει τον ριζοσπαστισμό με τον εξτρεμισμό και την τρομοκρατία.
Απλή σημασιολογική διαστροφή εννοιών, άγνοια λεξιλογίου ή άνοια; Η Γηραιά Ευρώπη προσπαθεί να κρύψει τα φοβικά της σύνδρομα εκφοβίζοντας η ίδια τους Λαούς και διαλύοντας κράτη και έθνη (Αφγανιστάν,Λιβύη,Αίγυπτος,Ιράκ,Συρία. . . και το έργο συνεχίζεται). Η Γηραιά Ήπειρος νιώθει πλέον ανίσχυρη ως ηγεμονική δύναμη στην επιβολή των οικουμενικών της αξιών. (6). Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η Άνοιξη των Λαών τελείωσε. Τώρα μέσα στη βαρυχειμωνιά της κρίσης φαίνεται καθαρότερα η κρίση του Λένιν για το χαραχτήρα και το μέλλον της Ευρώπης. Οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης είναι όνειρο θερινής νυκτός. (7). Οι ριζοσπαστικές ιδέες του παρελθόντος δεν εξυπηρετούν πλέον το προφίλ της Ευρώπης. Τα συμφέροντα της Νέας Τάξης πραγμάτων, η παγκοσμιοποίηση και οι Αγορές χρειάζονται την στήριξη και την αποδοχή των εργαζομένων-υπηκόων-καταναλωτών με τη βοήθεια των ΜΜΕ και της Εκπαίδευσης. (8).
Η σιωπή των μαζών είναι χρυσός για το Κεφάλαιο.Ο κόσμος της παγκοσμιοποιημένης αγοράς είναι ένας κόσμος ηρεμίας που όλοι κάνουν τη δουλειά τους σα να μη τρέχει τίποτα.Το μόνο που τρέχει είναι οι Αγορές και η ροή του χρηματιστικού κεφαλαίου.Μέσα στο τρέξιμο βαφτίζεται η νύχτα μέρα (Λευκές νύχτες), η Κυριακή καθημερινή και ο ριζοσπαστισμός εξτρεμισμός(τρομοκρατία).
Στο πλαίσιο αυτό τα τελευταία καλοκαίρια έρχονται στο φως της δημοσιότητας διάφορα έγγραφα και άρθρα σχετικά με τον κίνδυνο της ριζοσπαστικοποίησης. Το καλοκαίρι του 2017 το ΥΠΕΣ διαβίβασε το υπ.αρ.πρωτ.25586/26-7-2017 έγγράφό του και αποδέκτες: 1.Τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις Δ/νσεις Διοίκησης και 2.Τους Δήμους και τις Περιφέρειες της Χώρας με θέμα: ″Πλαισίωση και καθοδήγηση,μέσω του αθλητισμού, των νέων που διατρέχουν κίνδυνο ριζοσπαστικοποίησης″ (πρόσκληση υποβολής προτάσεων-ΕΑC/S 17/2017)″ και με συνολικό διαθέσιμο προυπολογισμό για τη συγχρηματοδότηση 750.000 Ευρώ.Σύμφωνα με το παραπάνω έγγραφο ζητήθηκαν να υποβληθούν δράσεις και προγράμματα″ σωτηρίας″ των νέων μέσω του αθλητισμού. ″Τα έργα αυτά″ αναφέρει μεταξύ άλλων το έγγραφο ″θα επιτρέπουν σε τοπικές πρωτοβουλίες να εστιάζουν μέσω του αθλητισμού στην παρακολούθηση και την πρόληψη διαδικασιών ριζοσπαστικοποίησης. Για να είναι επιλέξιμα τα έργα που θα υποβληθούν πρέπει να τα υποβάλουν δημόσιοι ή ιδιωτικοί οργανισμοί με αποδεδειγμένη εμπειρία στην αντιμετώπιση διαδικασιών ριζοσπαστικοποίησης και να έχουν έδρα σε ένα από τα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαικής Ένωσης. ″Αυτά και άλλα πολλά, αναφέρονται στο πρωτοφανές αυτό έγγραφο για την ιστορία και τους αγώνες της χώρας μας σε μια συγκυρία που την διακυβέρνηση και την εξουσία (;) της χώρας έχει η λεγόμενη ριζοσπαστική αριστερά. Ίσως γι αυτό το λόγο η εφημερίδα ″Αυγή″ στη διαδικτυακή έκδοσή της (2/8/2017) με τίτλο : ″ΥΠΕΣ: Διευκρινήσεις για την άρση των παρερμηνειών σε σχέση με την ριζοσπαστικοποίηση″ αναφέρει ότι στο παραπάνω έγγραφο υπάρχουν σχετικά με τον όρο ριζοσπαστικοποίηση μεταφραστικά προβλήματα και παρερμηνεία(πλημμελής ερμηνεία) που οφείλονται στις μεταφραστικές υπηρεσίες της Ευρωπαικής Ένωσης και αναμένονται διευκρινήσεις (″θα ακολουθήσει από την αρμόδια υπηρεσία επεξηγηματικό έγγραφο″) για την χρήση του όρου radicalization.
Ένα χρόνο μετά, Αύγουστο του 2018 το ζήτημα του κινδύνου της ριζοσπαστικοποίησης ξαναήρθε στη δημοσιότητα με την συνέντευξη του κ.Διονύση Χιόνη ( Καθηγητή Οικονομικών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης) στην HuffPost Greece ( Οικονομία 6-8-2018) με τίτλο: ″Διονύσης Χιόνης: Ορατός ο κίνδυνος ριζοσπαστικοποίησης και διάλυσης της ελληνικής κοινωνίας″. Στη συνέντευξη αυτή ο κ. Χιόνης υποστήριξε ότι: ″ Η οικονομική ανάπτυξη και η δημιουργία εργασίας αποτελεί περισσότερο από ποτέ κοινωνική αναγκαιότητα. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση είναι ορατός ο κίνδυνος ριζοσπαστικοποίησης και διάλυσης της ελληνικής κοινωνίας και των θεσμών που την συγκροτούν″. Όπως στο έγγραφο του ΥΠΕΣ έτσι και σε αυτή τη συνέντευξη καθίσταται σαφής η σημασιολογική ″εκτροπή″ της λέξης ριζοσπαστικοποίηση αφού στα λεξικά της νεοελληνικής γλώσσας ο όρος ριζοσπαστισμός σημαίνει την πνευματική,πολιτική και θρησκευτική στάση κριτικής και δράσης προοδευτικού χαρακτήρα και βρίσκεται σε αντιπαράθεση με την καθυστέρηση, τη συντήρηση και την καθεστηκυία τάξη (status quo).
Σε κάθε περίπτωση στην Ευρωπαική και Ελληνική Ιστορία ο όρος και η έννοια του ριζοσπαστισμού παραπέμπει στο προοδευτικό, δημοκρατικό και επαναστατικό κίνημα και σε καμμία περίπτωση δεν συνδέεται με την τρομοκρατία και την διάλυση των θεσμών της ελληνικής κοινωνίας, όπως παρουσιάζεται στο έγγραφο του ΥΠΕΣ και στην συνέντευξη αυτή. Επιπρόσθετα παρουσιάζει ενδιαφέρον ότι στο έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών, ο όρος ριζοσπαστικοποίηση εκτός από τον τίτλο εμφανίζεται είκοσι και πλέον φορές για εμπέδωση της επικινδυνότητας ριζοσπαστικοποίησης της νεολαίας. Στοχαστές και αναλυτές των διεθνών σχέσεων και της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ έδειξαν σαφώς την ιδεολογική χρήση της έννοιας ″ ριζοσπαστικοποίησης″ (τρομοκρατίας) μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 για την επιβολή της παγκοσμιοποίησης και της Νέας Τάξης πραγμάτων.(9).
Στο πλαίσιο αυτό από την αυγή του millenium οι έννοιες της παγκοσμιοποίησης και της ριζοσπαστικοποίησης αντιθετικά και διαλεκτικά αποτέλεσαν τις νέες αναλυτικές κατηγορίες προκειμένου να θεμελιωθεί γεωστρατηγικά η ηγεμονία των ΗΠΑ στο παγκόσμιο σύστημα. Συγκεκριμένα μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης ο ανασχηματισμός της παγκόσμιας τάξης συναρτήθηκε με την ″σύγκρουση των πολιτισμών″ σε ιδεολογικό επίπεδο και την άνοδο του λεγόμενου ριζοσπαστικού Ισλάμ στη διεθνή πολιτική. (10).
Στις στρατηγικές και τακτικές αντιμετώπισης του πολιτικού και θρησκευτικού ριζοσπαστισμού(″φονταμεταλισμού″) και για τη διατήρηση της παγκοσμιοποίησης ″επιστρατεύτηκε″ ο αθλητισμός στα εκπαιδευτικά προγράμματα των ΗΠΑ και της Ευρωπαικής Ένωσης. Στα καθ ημάς αξίζει να αναφερθεί και η έκδοση ″οδηγού τσέπης″ με τίτλο ″Δράσεις κατά της ριζοσπαστικοποίησης και του εξτρεμισμού″ (Εθνικό Πρόγραμμα του Ευρωπαικού ταμείου εσωτερικής ασφάλειας /Τομέας Αστυνομικής συνεργασίας 2014-2020).
Στον οδηγό τσέπης της Ελληνικής Αστυνομίας αναλύονται τα στάδια που οδηγούν στην ριζοσπαστικοποίηση, οι εμφανείς ή αφανείς ενδείξεις, σωματικές ή άλλες που παραπέμπουν σε ριζοσπαστική, πολιτική ή θρησκευτική συμπεριφορά κ.ά. Από τα παραπάνω, ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι στον οδηγό τσέπης στον κίνδυνο της ριζοσπαστικοποίησης εντάσσονται οι αναρχικοί, οι ακροαριστερές και οι ακροδεξιές οργανώσεις, τέλος ο εθνικισμός. Ο συγκεκριμένος οδηγός τσέπης ενδεχομένως έχει συνταχθεί με τις οδηγίες της ΕΕ και ακολουθεί την ″θεωρία των δυο άκρων″ σύμφωνα με την οποία ο φασισμός και ο κομμουνισμός αποτελούν δυο όψεις του ριζοσπαστισμού (εξτρεμισμού).
Για την ιστορία σημειώνεται ότι μετά τη λήξη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, με την υπογραφή και την άνευ όρων συνθηκολόγηση της Ναζιστικής Γερμανίας (9 Μαίου 1945), οι Σύμμαχοι και η Ελλάδα ανακήρυξαν την 9η Μαΐου κάθε έτους Ημέρα Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών. Ωστόσο, η ΕΕ καθιέρωσε την 9η Μαίου κάθε έτους ως ημέρα ειρήνης και ενότητας της Ευρώπης. Η ημερομηνία αυτή σηματοδοτεί την επέτειο της ″διακήρυξης Σουμάν″ επειδή ο Ρομπέρ Σουμάν (Υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας) πρότεινε μια νέα μορφή πολιτικής συνεργασίας μεταξύ των Ευρωπαικών Λαών.(Παρίσι 1950). Όραμά του ήταν η δημιουργία ενός Ευρωπαικού οργάνου για τη διαχείρηση της παραγωγής άνθρακα και χάλυβα. Η συνθήκη αυτή για τη δημιουργία του οργάνου υπογράφτηκε ένα χρόνο μετά. Η πρόταση του Σουμάν θεωρείται η απαρχή της σημερινής ΕΕ. Η ιστορία απόδειξε μετά το Brexit και την άνοδο του Ιταλικού ευρωσκεπτικισμού στην εξουσία ότι ″άνθρακες ο θησαυρός″. Για την Ευρώπη των Λαών ο ριζοσπαστισμός που τόσο πολύ λοιδορείται αποτελεί μάλλον ευχή παρά την κατάρα των ενδοκαπιταλιστικών και ενδοιμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Στο δρόμο που βαδίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση με τη λιτότητα τη φτώχεια και την ανέχεια, το Βατερλώ είναι μπροστά της.
Παραπομπές-Βιβλιογραφία
1.Γιάννη Βλαχούλη,Η εξέγερση της Σκάλας τον Αύγουστο του 1849.Kefalonianet.blogspot.gr (17/8/2012)και Παναγή Β.Μεταξά,Παπαληστής:Πρωτεργάτης της εξέγερσης στη Σκάλα της Κεφαλονιάς,Εφ.″Χριστιανική″ (anexartitosblog.gr, 2/9/2014).
2.Μιράντα Παξιμαδοπούλου Σταυρινού,Οι εξεγέρσεις της Κεφαλληνίας κατα τα έτην 1848 και 1849.Εκδ.Εταιρείας Κεφαλληνιακών Ιστορικών Ερευνών,Αθήνα 1980.και Νικ.Δ.Τζουγανάτου,″Κεφαλληνιακά Χρονικά″,Πρακτικά (Τομ.1ος),Αργοστόλι 1976. και ″Η εξέγερση της Σκάλας και περιοχή Ελειού - Πρόννων το 1849″.Έκδ.Κοινότητας Σκάλας 1989,σ.59.
3.Ε.J.Hobsbawn,Η Εποχή των Επαναστάσεων(1789-1848).Αθήνα 2005,Κεφ.στ.″Επαναστάσεις″,σ.161-191.και Η Εποχή του Κεφαλαίου(1848-1875)Αθήνα 2006,Κεφ.Α ″ Η Άνοιξη των Λαών″,σ.25-50.
4.Karl Marx, Οι ταξικοί αγώνες στη Γαλλία από το 1848 έως το 1850.εκδ.Σύχγρονη Εποχή 5.Κ.Marx, ″Το πρόβλημα των Ιονίων Νήσων″.Λονδίνο, 17 Δεκ.1858. Άρθρο στην New-York Daily Tribune, 6 Ιανουαρίου 1859 στο Κ.Μαρξ-Φ.Ένγκελς, Η Ελλάδα, η Τουρκία και το Ανατολικό Ζήτημα.Εισαγ.-Μετφρ-Υπομν.Παναγιώτης Κονδύλης, Αθήνα 1985,σ.396-401.
6.Immanuel Wallerstein, Ευρωπαικός Οικουμενισμός.Η ρητορική της δύναμης, Θεσ/νίκη 2010,σ.13-47.
7.Β.Ι.Λένιν,Το Σύνθημα για τις Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης,Sotsial-Demokrat αρθ.44,23 Αυγούστου 1915.(Άπαντα,Τομ.26,5ηέκδ.Σύγχρονη Εποχή,σ.359-363).
8.Noam Chomsky,Η βιομηχανία κατασκευής υπηκόων,Αθήνα 1999 και του Ιδίου,Η Νέα Παγκόσμια Τάξη, Αθήνα 1999,Προπαγάνδα και Κοινός Νους, Αθήνα 2003, Πως λειτουργεί ο κόσμος, Αθήνα 2013,Ποιος κυβερνά τον κόσμο, Αθήνα 2017.
9.Noam Chomsky,Παλιές και Νέες Τάξεις Πραγμάτων, Αθήνα 1996 και του Ιδίου Η τρομοκρατία της Δύσης, Αθήνα 2014.N.Chomsky-Chr.Hitchens,Η Μεγάλη Διαμάχη,Παγκοσμιοποίηση Τρομοκρατία Αριστερά, Αθήνα 2002.
10.Zbigniew Brzezinski, Η Μεγάλη Σκακιέρα(1997), Αθήνα 1998.Σάμιουελ Π.Χάντιγκτον, Η Σύγκρουση των Πολιτισμών και ο Ανασχηματισμός της Παγκόσμιας Τάξης, Αθήνα 2001 και Αθήνα 2017 (εκδ.Πατάκης) N.Chomsky,Παρεμβάσεις , Αθήνα 2009 και Immanuel Wallerstein, Σύγκρουση Πολιτισμών; Η Μεγάλη Εικόνα και το Μελλοντικό Σύστημα, Θεσσαλονικη 2011.