Πριν χρόνια οι ευχετήριες Χριστουγεννιάτικες Κάρτες έρχονταν με το ταχυδρομείο από νωρίς σωρηδόν στο σπίτι και μας θύμιζαν ότι κάποιοι συγγενείς, κυρίως όμως φίλοι, όχι μόνο μας σκέπτονται αλλά μπήκαν στο κόπο να ψάξουν για να βρουν ωραίες και πρωτότυπες χριστουγεννιάτικες κάρτες, να γράψουν ιδιόχειρα τις ευχές και στη συνέχεια να τις ταχυδρομήσουν, ενώ το ίδιο συνέβαινε και με μας που είχαμε και την αγωνία μήπως ξεχάσουμε κανένα.
Φυσικά δεν μιλώ για τις κάρτες των εταιρειών, σωματείων και πολιτικών, που μπορεί να ήταν ωραίες και επιμελημένες, αλλά απρόσωπες, στερεότυπες με επαγγελματική ευγένεια στις ευχές. Επίσης υπήρχαν περιπτώσεις που οι πολιτικοί εύχονταν σε πεθαμένους και τότε γελούσε και το παρδαλό κατσίκι (που το ζωγράφιζε ο περίφημος γελοιογράφος Φωκ. στις γελοιογραφίες του).
Τοποθετούσαμε τις κάρτες σε εμφανές σημείο κυρίως πάνω στο τζάκι και τις κρατούσαμε εκεί ολόκληρο το διάστημα των γιορτών και μετά κάποιοι τις φύλαγαν σαν ενθύμιο και σαν προϊόντα τέχνης, υπήρχε δε μεγάλη ζήτηση γραμματοσήμων από τους συλλέκτες γραμματοσήμων ιδιαίτερα από μακρινές και μικρές χώρες γιατί ήταν σπάνια.
Με τη πρόοδο της τεχνολογίας για λόγους ευκολίας, οικονομίας χρημάτων και χρόνου οι έντυπες δια του ταχυδρομείου ευχετήριες κάρτες έχουν σχεδόν ολοκληρωτικά αντικατασταθεί με κάρτες, που αποστέλλονται ηλεκτρονικά και οι οποίες μπορεί να έχουν ωραία εικονογράφηση αλλά έχουν ηλεκτρονική υπογραφή και στερεότυπες ευχές που απευθύνονται σε πολλούς αποδέκτες και έτσι δίνουν την εντύπωση του βιομηχανικού προϊόντος αντί του χειροποίητου της ιδιόγραφης γραφής των ευχών και υπογραφής που αναδίδει αγάπη.
Το γεγονός αυτό για τους εθισμένους στη ηλεκτρονική τεχνολογία περνάει απαρατήρητο, αλλά για τους κάποιας ηλικίας και εμού συμπεριλαμβανομένου προκαλεί μια δόση μελαγχολίας γιατί σημαίνει τέλος μας εποχής.
Εξάλλου σηματοδοτεί το επικείμενο τέλος κάποιων επαγγελμάτων όπως των επιμελητών των εκδόσεων καρτών, ζωγράφων, λιθογράφων, τυπογράφων, προμηθευτών του ειδικού τύπου χαρτιού και του κυκλώματος διακινήσεως των καρτών.
Η όλη διαδρομή των έντυπων ευχετήριων καρτών που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1840 στη Μεγάλη Βρετανία, πολύ αργότερα στη χώρα μας, πραγματοποίησε ένα τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό κύκλο, έδωσε χαρά σε εκατομμύρια ανθρώπους. Σύσφιξε τις ανθρώπινες και κοινωνικές σχέσεις, χρησίμευσε σαν μέσον επικοινωνίας, κυρίως των μεταναστών, άφησε αποτυπώματα πολιτισμού και τώρα κλίνει σιγά –σιγά τον ιστορικό της κύκλο και τη διαδέχεται ένας καινούργιος ηλεκτρονικός κύκλος με άδηλο πολιτιστικό και κοινωνικό αποτέλεσμα.
Οι ευχετήριες και γενικά όλες οι ταχυδρομικές κάρτες ως προϊόντα πολιτισμού αποτελούν αντικείμενο συλλογής, παρατήρησης και μελέτης, έχουν γραφτεί σχετικά βιβλία, έχουν πραγματοποιηθεί εκθέσεις, εκτίθενται σε μουσεία ιδίως λαογραφικά και αποτέλεσαν ένα κομμάτι της ζωής μας.
Με τα χρόνια πολλές παλιές κάρτες απέκτησαν συλλεκτική αξία λόγω σπανιότητας ή θέματος ιδίως οι γνήσιες προπολεμικές, (το νεαρό ζευγάρι μέσα στα λουλούδια) που πουλιόνται στα παλαιοπωλεία και στο Γιουσουρούμ στο Μοναστηράκι. Πιστεύω, ότι μελλοντικά ως συλλεκτικά καλαίσθητα προϊόντα πολιτισμού θα έχουν αυξημένη ζήτηση λόγω νοσταλγίας και κυρίως συναισθηματική αξία για προσωπικές στιγμές .
Λέανδρος Τ.Ρακιντζής
Αρεοπαγίτης ε.τ.