Το άρθρο συνυπογράφουν οι
ΜιλτιάδηςΠαπαϊωάννου, CFA, ΤμήμαΔιεθνών Αγορών Hellenic-American Securities and Asset Management
Αντώνης Ζαΐρης, Αναπλ.Αντιπρόεδρος ΣΕΛΠΕ, Επικ.Καθηγητής Πανεπιστημίου Νeapolis, Πάφος
Το τέλος του 2019 όπως κάθε χρόνο χαρακτηρίζεται από τις δημοσιεύσεις αναλύσεων των μεγάλων επενδυτικών οίκων με τις προβλέψεις τους για το 2020,ενώ αναλυτές-επενδυτές-κερδοσκόποι προσπαθούν να αναδιατάξουν δυνάμεις και να χαράξουν την στρατηγική τους σε ένα ευμετάβλητο για προβλέψεις περιβάλλον.
Η χρονιά που έφυγε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η χρονιά διαδοχικών-συνεχών αναθεωρήσεων στις προβλέψεις για την εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας ανάλογα κάθε φορά με τις αλλαγές-αντιστροφές στις πολιτικές των κυβερνήσεων, κεντρικών τραπεζών αλλά και τις εκπλήξεις στην διεθνή ροή ειδησεογραφίας.
Η χρονιά (2019) ξεκίνησε με προσδοκίες για το ξεκίνημα ενός νέου παγκόσμιου Bear Market. Οι διεθνείς οικονομίες ξεκίνησαν να δέχονται πιέσεις μετά την ένταση στις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας και την αλληλο-επιβολή δασμών οδηγώντας τις διοικήσεις των εταιριών σε πιο αμυντικές πολιτικές όπως απολύσεις και καθυστέρηση στα επενδυτικά τους προγράμματα. Το φαινόμενο αυτό έγινε εμφανές ιδιαίτερα στον κλάδο της παγκόσμιας βιομηχανίας η οποία δέχτηκε το κύριο πλήγμα σε αντίθεση με τις καλύτερες επιδόσεις του κλάδου τωνυπηρεσιών.
Η αντίδραση όμως των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, στο μέσον της χρονιάς με χαλάρωση των νομισματικών τους πολιτικών, συνέβαλε στην αντιμετώπιση της εντεινόμενης επιβράδυνσης εντός του 2019. Συνεπακόλουθα μετά τα χαμηλά Ιουλίου-Οκτωβρίου ήταν οι δείκτες βιομηχανικής παραγωγής/υπηρεσιών που σημείωσαν σταδιακή αλλάπεριορισμένη βελτίωση με τη στήριξη των κεντρικών τραπεζών καιτης επαναπροσέγγισης ΗΠΑ-Κίνας. Η δημοσιονομική όμως πολιτική με εξαίρεση κάποιες ασιατικές οικονομίες δεν διευρύνθηκε και δεν ακολούθησε ανάλογους ρυθμούς περιορίζοντας την αντιστροφήστο κλίμα.
Το τέλος του 2019 καταληκτικά διέψευσε τις προβλέψεις και βρήκε τις διεθνείς αγορές μετοχών και ομολόγων ισχυρές και σε υψηλότερα επίπεδα τιμών σε σχέση με την αρχή του έτους, με τον αμερικανικό S&P 500 την 20/12 να σημειώνει άνοδο 28,5%, στην Ευρώπη ο γερμανικός DAX με άνοδο 26,15%, στην Ιαπωνία ο Nikkei 225 με άνοδο 19,02% και στην Κίνα ο SSEC με άνοδο 20,49%.
Προσδοκίες για το 2020
Η χαλάρωση στον εμπορικό πόλεμο σε παραλληλία με τη διατήρηση χαλαρής νομισματικής πολιτικής των μεγάλων κεντρικών τραπεζών δημιουργούν θετική προσδοκία και αισιοδοξία για την παγκόσμια οικονομία που αναμένεται να επιταχύνει τους ρυθμούς ανάπτυξης το 2ο εξάμηνο του 2020. Οι οικονομολόγοι προβλέπουν παγκόσμια ανάπτυξη πλησίον του 3,2% για το 2020 και 3,5% το 2021.
Μετά την προσέγγιση και την 1η συμφωνία ΗΠΑ-Κίνας (παρόλο τον προβληματισμό για τους όρους της) κατευνάζεται η μέχρι τώρα αβεβαιότητα της διεθνούς επιχειρηματικότητας. Βελτιώνεται η χτυπημένη επιχειρηματική εμπιστοσύνη που είχε οδηγήσει μέχρι τώρα σε συντηρητικά Business Plans και αμυντικές επιχειρηματικές πολιτικές (απολύσεις προσωπικού, χαμηλά capex) για την αντιμετώπιση του εξωγενούς σοκ των δασμών και των ενδεχομένων νέων εμπορικών πολέμων ενώ καθίστανται πιο αποτελεσματικά τα όποια νέα μέτρα νομισματικής ή δημοσιονομικής επέκτασης ληφθούν διεθνώς μελλοντικά.
Ενώ στα τέλη του 2019 η παγκόσμια κατανάλωση βρίσκεται σε ικανοποιητικά επίπεδα και συνδυάζεται θετικά με τους δείκτες χαμηλής ανεργίας και την ομαλή αύξηση στις αμοιβές των εργαζομένων ειδικά τις ανεπτυγμένες οικονομίες, μετά το 1ο τρίμηνο του 2020 αναμένεται ο ρυθμός αύξησης κατανάλωσης να βελτιωθεί και να συνδράμει στην παγκόσμια ανάπτυξη. Η βελτίωση στην κατανάλωση αναμένεται να ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις για πιο επεκτατικές πολιτικές ενισχύοντας την ζήτηση και τελικά τους δείκτες χρήσης-αξιοποίησης του κεφαλαίου των επιχειρήσεων το οποίο ενδεχομένως θα γίνει πιο εμφανές το 2ο εξάμηνο του 2020. Η τάση για συνεχή βελτίωση στις αμοιβές που παρατηρήθηκε τα προηγούμενα εξάμηνα ειδικά στην αγορά των ΗΠΑ αναμένεται να συνεχιστεί με χαμηλότερους ρυθμούς το 2020, να βελτιώσει την κατανάλωση και να στηρίξεισε συνδυασμό με την βελτίωση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης την διεύρυνση των επενδύσεων και της ζήτησης. Η τόνωση της οικονομίας το 2ο εξάμηνο του 2020 αναμένεται να επιμηκύνει το τελευταίο στάδιο του οικονομικού κύκλου ανάπτυξης που οι οικονομολόγοι τοποθετούν ειδικά την οικονομία των ΗΠΑ.
Η παγκόσμια ανάπτυξη αναμένεται να αυξήσει τους ρυθμούς μετά το 1ο τρίμηνο του 2020 και να υπάρξει κορύφωση στο τέλος του 2020. Η πιθανότητα αυτής της προσδοκίας θα βελτιωθεί εφόσον βελτιωθούν περαιτέρωτο 1ο τρίμηνο του 2020 οι πρόδρομοι εμπορικοί δείκτες και οι δείκτες επιχειρηματικής εμπιστοσύνης δίνοντας έτσι ένα σήμα για το υπόλοιπο του έτους. Μια ενδεχόμενη έκπληξη διεύρυνσης των αναπτυξιακών πολιτικώνδημοσίων δαπανών σε συνδυασμό με την ήδη υπάρχουσα χαλαρή νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών το 2020 θα μπορούσαν να συνδυαστούν και να ωθήσουν την παγκόσμια ανάπτυξη καθώς μάλιστα ο πληθωρισμός διατηρείται χαμηλός στις ανεπτυγμένες και ελεγχόμενος στις αναδυόμενες οικονομίες.
Η νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών στις ανεπτυγμένες αγορές (FED,ECB,BOJ) αναμένεται να παραμείνει σε στάση αναμονής χωρίς πρόθεση για σύσφιξη το 2020. Η προσδοκία ότι έχουν ήδη δει τα χαμηλά οι διεθνείς δείκτες βιομηχανίας βελτιώνει μεν το κλίμα αλλά δεν εγγυάται από μόνη της θετικές εκπλήξεις και υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης με τη βοήθεια μόνο τηςήδη χαλαρής νομισματικής πολιτικήςπου αναμένεται να συνεχιστεί και το 2020 σε παγκόσμιο επίπεδο προσεγγίζοντας το ιστορικά χαμηλά μέχρι το τέλος του 1ου τριμήνου του 2020.
Το περιβάλλον των αναλυτών παγκοσμίως μιλά για έναν μίνι νέο κύκλο ανάπτυξης την περίοδο 2020-2021 ο οποίος θα έχει τα χαρακτηριστικά χαμηλού ρυθμού ανάκαμψης κυρίως στις ανεπτυγμένες οικονομίες μετά από τα πλήγματα των εμπορικών πολέμων στην επιχειρηματική εμπιστοσύνη το 2019 που θα εντάσσεται όμως εντός των ορίων του τελευταίου σταδίου στον οικονομικό κύκλο της παγκόσμιας ανάπτυξης της τελευταίας δεκαετίας.Οι προσδοκίες για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2020 είναι άνω του 3% των επιπέδων του 2019 ενώ αναμένεται να κινηθεί στα υψηλότερα επίπεδα το 4ο τριμήνου του 2020 σε τιμές άνω του 3,3% , με την βοήθεια κυρίως από τις αναπτυσσόμενες αγορές οι οποίες αναμένεται να κινηθούν με ρυθμούς ΑΕΠ άνω του 4,6% στο 4ο τρίμηνο (ετήσια βάση) του 2020.
Οι ανεπτυγμένες οικονομίες αναμένεται να ακολουθήσουν την τάση με πιο χαλαρούς ρυθμούς. Αιχμή του δόρατος πάντα η αποκατάσταση στο εμπόριο μετά την παύση στους εμπορικούς πολέμους.
Η προσδοκία για την ΕΕ τοποθετεί το ρυθμό ανάπτυξης το 2020 κάτω του 1% με επιτάχυνση το 2021 στο 2%. Στις ΗΠΑ αναμένονται χαμηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης με την MorganStanley να προβλέπει άνοδο στο ΑΕΠ κατά 1,8% το 2020 έναντι εκτιμώμενου 2,3% το 2019.
Η πρόβλεψη για άνοδο κατά 12% στην κερδοφορία των επιχειρήσεων στις αναδυόμενες αγορές στηρίζει τις προσδοκίες για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης
Στην Κίνα η «ομαλή προσγείωση» που προβλέπονταν τα προηγούμενα χρόνια φαίνεται να υλοποιείται με ανάπτυξη 5,8-6% το 2020 με την βοήθεια νομισματικών και δημοσιονομικών πολιτικών. Η άνοδος της μεσαίας τάξης αναμένεται να στηρίξει την κατανάλωση και την ζήτηση για υπηρεσίες.
Στις υπόλοιπες αναδυόμενες εκτός Κίνας αγορές η σταθεροποίηση στα μακροοικονομικά και η συγκράτηση του πληθωρισμού δίνουν την δυνατότητα για πιο χαλαρές νομισματικές πολιτικές ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη. Στην Ινδία η βελτίωση στον χρηματοοικονομικό κλάδο θα βοηθήσει το επενδυτικό κλίμα και σε συνδυασμό με τις διαρθρωτικές αλλαγές αναμένεται να βοηθήσουν την ανάκαμψη με τις προβλέψεις των οικονομολόγων για το ΑΕΠ στο 6,3% το 2020 και 6,8% το 2021 από το εκτιμώμενο 5% το 2019.
Στην Ρωσία η ανάπτυξη αναμένεται να στηριχθεί στο δίπτυχο από τη μια, δαπανών σε έργα υποδομών και από την άλλη, δημοσιονομικής επέκτασης το 2020.
Στην Λατινική Αμερική η πολιτική των κυβερνήσεων θα αποτελέσει τον κύριο καταλύτη με την Βραζιλία και το Μεξικό να επιταχύνουν τους ρυθμούς ανάπτυξης σε αντίθεση με την συνεχιζόμενη ύφεση στην Αργεντινή. Η οικονομία της Βραζιλίας αποτελεί θετικό πρωταγωνιστή ,με την οικονομία να επιταχύνει το 2020 καθώς τα χαμηλά επιτόκια ευνοούν την κατανάλωση και τις επενδύσεις με τις προβλέψεις των αναλυτών για το ΑΕΠ στο +2,2% το 2020 και 3,1% το 2021.
Οι κλάδοι που αναμένεται να ευνοηθούν το 2020 και το μίγμα ανάπτυξης ίσως βέβαια να είναι λίγο διαφορετικό σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Στην ανάκαμψη ενδέχεται να πρωταγωνιστήσουν οι κλάδοι βιομηχανίας (αυτοκίνητα, επεξεργαστές, προϊόντα για την βιομηχανία) όπως και κλάδοι ευαίσθητοι στα επιτόκια όπως τα ακίνητα και οι επενδυτικές εταιρίες αλλά και κλάδοι κυκλικών αγαθών που είχαν πληγεί από τις εμπορικές διενέξεις.
Νομισματική/ Δημοσιονομική πολιτική
Οι κεντρικές τράπεζες από το 3ο τρίμηνο του 2019 επιτάχυναν το ρυθμό χαλαρών νομισματικών πολιτικών σε ένα ήδη χαλαρό περιβάλλον του τελευταίου 12μήνου. Η προσδοκία είναι ότι η χαλάρωση στην νομισματική πολιτική θα συνεχιστεί και το 2020 σε παγκόσμιο επίπεδο προσεγγίζοντας τα ιστορικά χαμηλά μέχρι το τέλος του 1ου τριμήνου.
Για το 2020 οι ελπίδες για πιο διευρυμένη νομισματική πολιτική εντοπίζονται περισσότερο σε Ευρώπη και Ιαπωνία και λιγότερο σε ΗΠΑ και Κίνα. Τα χαμηλά επίπεδα πληθωρισμού και επιτοκίων παγκόσμια δίνουν χώρο και δυνατότητα στις μεγάλες οικονομίες να αναθεωρήσουν την άποψη για την δημοσιονομική πολιτική και να υιοθετήσουν πιο επεκτατικές πολιτικές δημοσίων δαπανών. Το 2020 όμως αναμένεται έτος όπου η εξέλιξη στα θεμελιώδη οικονομικά στοιχεία θα καθορίζει την τάση σε ένα περιβάλλον που δεν θα έχει να περιμένει εκπλήξεις για δραστικές χαλαρές νομισματικές πολιτικές των κεντρικών τραπεζών και για δραστικά επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές, με το υπάρχον καθεστώς να διατηρείται στάσιμο περιορίζοντας τις προσδοκίες για ισχυρούς δείκτες ανάπτυξης ειδικά στις ανεπτυγμένες οικονομίες.
Η συμβολή της χαλαρής νομισματικής πολιτικής των μεγάλων κεντρικών τραπεζών του 2019 έχουν βελτιώσει τις χρηματοοικονομικές συνθήκες οι οποίες όμως λόγω των εμπορικών διενέξεων μάλλον δεν έχουν δείξει όλες τις θετικές επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία και αναμένεται να επιδράσουν θετικά μετά το 1ο εξάμηνο του 2020 δημιουργώντας ένα μίνι θετικό κύκλο στο ήδη διευρυμένο τελικό στάδιο του οικονομικού κύκλου στην παγκόσμια οικονομία.
Το 2020 για τις αναδυόμενες οικονομίες , καθοριστικό στοιχείο θα αποτελέσει η εξάλειψη των εμπορικών εντάσεων που θα δώσει δυνατότητα σταθεροποίησης και συγκράτησης του πληθωρισμού. Ο πληθωρισμός εκτιμάται ότι διατηρείται σε ελεγχόμενα επίπεδα κοντά στους στόχους των κεντρικών τραπεζών.
Θα πρέπει ωστόσο να γίνει αντιληπτό ότι η επιστροφή στην χαλαρή πολιτική των κεντρικών τραπεζών του 2019 είναι πίσω μας σε μεγάλο βαθμό. Ειδικά στις ΗΠΑ και την ΕΕ η επιστροφή στις χαλαρές πολιτικές αναμένεται να μην επιταχυνθεί και μάλλον να μπει σε στάση αναμονής δίνοντας ακόμα μεγαλύτερη σημασία στην ύπαρξη πιο επεκτατικών δημοσιονομικών πολιτικών που όμως είναι ακόμα αβέβαιες.Η δημοσιονομική επέκταση το 2019 παρόλο που δεν έχει τους ρυθμούς της νομισματικής πολιτικής τουλάχιστον λειτουργεί παράλληλα σε αντίθεση με παλαιότερους κύκλους όπου οι δύο δυνάμεις λειτουργούσαν αντίθετα.
Εξαγωγικές οικονομίες όπως της Γερμανίας ή της Ιαπωνίας θα μπορούσαν να ευνοηθούν από μια πιο αναπτυξιακή πολιτική δαπανών που όμως φαίνεται πολύ αβέβαιη περιορίζοντας τις προβλέψεις ανάπτυξης τη διετία 2020-2021.Η δημοσιονομική επέκταση μέχρι τώρα παρόλο που δεν έχει τους ρυθμούς της νομισματικής πολιτικής τουλάχιστον λειτουργεί παράλληλα σε αντίθεση με παλαιότερους κύκλους όπου οι δύο δυνάμεις λειτουργούσαν αντίθετα. Ήδη τα προσαρμοσμένα πρωτογενή ελλείμματα τόσο στις G4 ανεπτυγμένες χώρες όσο και στις ισχυρές οικονομίες του BRIC διευρύνθηκαν στο 3,3% το 2019 από 2,5% το 2018 και αναμένεται η τάση να συνεχιστεί και το 2020.
Πρωταγωνιστής η οικονομία των ΗΠΑ
Το 2020 η οικονομική ανάπτυξη στις ΗΠΑ θα εισέλθει στον 12ο χρόνο ισχύος έχοντας επιτύχει την αποφυγή ύφεσης και με τους ρυθμούς ανάπτυξης να προβλέπεται να μειώνονται σε 2% σε ένα περιβάλλον χαμηλής ανεργίας και χαμηλών επιπέδων πληθωρισμού. Ωστόσο οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης και η τάση για αυξήσεις στις αμοιβές αναμένεται να ασκήσουν πιέσεις στα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων περιορίζοντας τις επιδόσεις.
Το ισχυρό στοιχείο της αμερικανικής οικονομίας είναι η καταναλωτική δαπάνη η οποία ενισχύεται από τις αυξήσεις στις αμοιβές. Οι προσδοκίες για το 2020 τοποθετούν την αύξηση στο πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα να αυξάνεται οριακά στο 2,0% με το ρυθμό αύξησης των αμοιβών να συνεχίζει να ξεπερνάει τον πληθωρισμό. Αναμένεται σταθεροποίηση του πληθωρισμού στην περιοχή κοντά στο 2% σε ετήσια βάση από το πρόσφατο 1,7% .
Σε επιχειρηματικό επίπεδο η 1η συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ - Κίνας δημιουργεί καλύτερες συνθήκες για βελτίωση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης η οποία μέχρι τώρα είχε οδηγήσει σε συντηρητικές επιχειρηματικές πολιτικές (απολύσεις κτλ.) και σε αναβολή επιχειρηματικών σχεδίων διεύρυνσης. Η μεγαλύτερη ανάληψη ρίσκου από πλευράς των επιχειρήσεων θα συνεχίσει να περιορίζεται από την αβεβαιότητα σχετικά με την τελική έκβαση στις εμπορικές σχέσεις και την εμπορική πολιτική των ΗΠΑ με τους εταίρους της. Οι προβλέψεις των διεθνών αναλυτών μιλούν για επιβράδυνση στην αύξηση των αποθεμάτων περιορίζοντας συνεπακόλουθα την διεύρυνση του ΑΕΠ στις ΗΠΑ. Η κερδοφορία των επιχειρήσεων αναμένεται το 2020 να διαμορφωθεί σε μονοψήφιο ρυθμό αύξησης.
Το καθεστώς χαμηλών επιτοκίων αποτελεί εγγύηση ότι καταναλωτές και επιχειρήσεις δεν θα σκέφτονται το κόστος χρηματοδότησης στις επενδυτικές τους αποφάσεις. Παράλληλα μέχρι τώρα δεν έχουν παρατηρηθεί υπερβολές δαπάνης σε σημαντικές αγορές όπως π.χ. των ακινήτων που θα μπορούσαν να υπονοήσουν επικίνδυνη φούσκα που θα οδηγούσε τελικά σε απότομη ύφεση στην αντιστροφή της.
Το 2020 αναμένεται να είναι έτος χαμηλών επιπέδων ανάπτυξης, βελτίωσης των δεικτών εργασίας και αμοιβών. Οι προβλέψεις των αναλυτών τοποθετούν στο 2020 τα μεν επίπεδα ανεργίας να μειώνονται οριακά προς το 3,3% το 4οτριμ. του 2020 από 3,5% ένα χρόνο πρίν, τις δε αμοιβές αυξανόμενες μεταξύ 3-3,5% καθώς οι επιχειρήσεις θα προσπαθούν να βελτιώνουν ή να διατηρούν τα επίπεδα των περιθωρίων κέρδους τους.
Το συνεχώς αυξανόμενο έλλειμμα στον προϋπολογισμό των ΗΠΑ, το πολιτικό ζήτημα των εκλογών, το φορολογικό καθεστώς και η εξέλιξη του φαινομένου του προστατευτισμού θα απασχολήσουν τους επενδυτές , η δε ροή της ειδησεογραφίας θα συνεχίζει να επηρεάζει την βραχυπρόθεσμη τάση ιδιαίτερα στις δυσμενείς ειδήσεις. Η πολιτική ειδησεογραφία θα εξακολουθήσει να επικρατεί ενώ η ανησυχία για συνέχιση του προστατευτισμού και ενός νέου κύκλου εμπορικών διενέξεων δεν έχουν αποκλειστεί πλήρως για το 2020 επηρεάζοντας αρνητικά τις προβλέψεις για το εμπόριο και τις επενδύσεις. Σχετικά με τις επερχόμενες εκλογές αναμένεται ότι το τελικό αποτέλεσμα θα δώσει μια διαιρεμένη κυβέρνηση με σημαντικό στοιχείο το ποιος ελέγχει ποιο « κομμάτι » ιδιαίτερα την προεδρία και τη βουλή των αντιπροσώπων σε μια οικονομία όπου το έλλειμμα του προϋπολογισμού θα ξεπεράσει για πρώτη φορά το 1 τρισεκ. δολάρια με βασικό ερώτημα τον τρόπο που θα χρηματοδοτηθεί !!!
Ρίσκα που προβληματίζουν τους οικονομολόγους
Το ρίσκο για παγκόσμια ύφεση αποκτά χαμηλή πιθανότητα βοηθώντας τις επενδύσεις ρίσκου.
Οι κίνδυνοι όμως εμφάνισης υψηλών επιπέδου πληθωρισμού ειδικά στις αναδυόμενες οικονομίες φαίνεται να αγνοούνται σε μεγάλο βαθμό. Θα αποτελέσει, από την άλλη, δυσμενές σενάριο με επιπτώσεις στις αγορές ένα φαινόμενο αλλαγής στα μακροοικονομικά με τον πληθωρισμό να αυξάνεται και την ανάπτυξη να επιβραδύνεται σε μηδενικούς ρυθμούς.
Σε σχέση με το παρελθόν θα πρέπει να αναφερθούν οι περιορισμένες πια δυνατότητες των κεντρικών τραπεζών να κινηθούν χαλαρότερα σε ένα ήδη χαλαρό περιβάλλον.
Η παύση στην εμπορική διένεξη μπορεί να είναι προσωρινή. Το ρίσκο εξακολουθεί να υπάρχει και να δημιουργεί νέα εμπορική διένεξη των ΗΠΑ σε διεθνές επίπεδο τόσο με την Κίνα όσο και με άλλες οικονομίες που θα επηρεάσουν αρνητικά τις επενδυτικές προσδοκίες πλήττοντας την προσπάθεια ανάκαμψης στους βιομηχανικούς δείκτες και αναθεωρώντας τις προσδοκίες ανάπτυξης προς τα κάτω.
Άλλα ρίσκα που αναφέρονται μεταξύ των αναλυτών για το 2020 στις ΗΠΑ είναι τα υψηλά επίπεδα δανεισμού των επιχειρήσεων και η ενδεχόμενη πολιτική αβεβαιότητα λόγω εκλογών τα οποία συγχρονισμένα θα μπορούσαν να δημιουργήσουν αρνητικό κλίμα το 2ο εξάμηνο. Η προεκλογική περίοδος και η διαλεκτική σχετικά με την φορολόγηση των επιχειρήσεων, την αξιολόγηση της φορολογικής μεταρρύθμισης της κυβέρνησης Τραμπ, όπως επίσης κι οι προτάσεις των Δημοκρατικών σχετικά με την φορολογική πολιτική αναμένεται να κεντρίσουν τη προσοχή και να προβληματίσουν το επενδυτικό κοινό. Προβληματισμός επίσης θα μπορούσε να προκύψει εφόσον μια ισχυρή νέα εκλογική νίκη Τραμπ θα του δώσει τη δυνατότητα να πιέσει εκ νέου στο ζήτημα των εμπορικών σχέσεων των ΗΠΑ με τους εταίρους ειδικά στα θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας.
Επίσης, δεν θα πρέπει να αγνοηθεί ο γεωστρατηγικός παράγοντας που συνήθως λειτουργεί ως δυσάρεστη έκπληξη και προκαλεί αποφυγή ρίσκου και φυγή σε επενδύσεις ασφαλείας.
Τέλος, το τρίπτυχο δημογραφικής επιβράδυνσης, υψηλών επιπέδων δανεισμού και χαμηλών επιπέδων πληθωρισμού είναι το χαρακτηριστικό της εποχής που αναμένεται να βαρύνει στις ανεπτυγμένες οικονομίες.
Συμπερασματικά, η παγκόσμια οικονομία για 10ο συνεχόμενο έτος πετυχαίνει άνω του 3% ανάπτυξη με τις αποδόσεις κοντά σε ιστορικά χαμηλά. Οι ΗΠΑ μπαίνουν σε 11ο χρόνο ανάπτυξης ενώ οι προοπτικές θα επηρεαστούν πολύ από την πρόθεση για λήξη της εμπορικής διένεξης ΗΠΑ - Κίνας με μια τελική συμφωνία, από την πρόθεση των μεγάλων οικονομιών για συνέχιση της χαλαρής νομισματικής πολιτικής και μεγαλύτερης δημοσιονομικής επέκτασης , με τις κεντρικές τράπεζες μέχρι τώρα να δρουν αποτελεσματικά υπέρ της αποφυγής βύθισης της παγκόσμιας οικονομίας σε ύφεση. Η πρόβλεψη τέλος για μια ευαίσθητη ηπιότερη παγκόσμια ανάπτυξη αναμένεται να επηρεάσει ανάλογα τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια και τους επενδυτικούς προορισμούς.
Πηγές: