Σε ένα ερευνητικό ρεπορτάζ του BBC News Arabic αποκαλύπτεται πως η μεταλύτερη αεροπορική εταιρεία του Ιράν, συνέβαλε στην εξάπλωση του ιού στη Μέση Ανατολή. Στο πλαίσιο του ρεπορτάζ, αναλύθηκαν δεδομένα παρακολούθησης πτήσεων και εικόνες, που δείχνουν πώς η μεγαλύτερη αεροπορική εταιρεία του Ιράν, η Mahan Air, συνέχισε να πετάει ενώ είχαν επιβληθεί κυβερνητικές απαγορεύσεις πτήσεων και συνέβαλε στην εξάπλωση του Covid-19 στη Μέση Ανατολή.
Η Mahan Air πραγματοποίησε εκατοντάδες πτήσεις από και προς το Ιράν, την Κίνα, το Ιράκ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Συρία μεταξύ τέλη Ιανουαρίου και τέλους Μαρτίου. Όλες αυτές οι χώρες έδωσαν στην Mahan Air άδεια να προσγειωθεί. Και το έκαναν ενώ οι δικές τους απαγορεύσεις σε πτήσεις ρουτίνας από το Ιράν ήταν σε ισχύ.
Πηγές της αεροπορικής εταιρείας ανέφεραν στο BBC ότι δεκάδες μέλη του πληρώματος καμπίνας της Mahan Air εμφάνισαν συμπτώματα του Covid-19 και ότι όταν το προσωπικό προσπάθησε να διαμαρτυρηθεί για τη διαχείριση της κρίσης και την παροχή εξοπλισμού ασφαλείας, τους έκλεισαν το στόμα.
Οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει κυρώσεις στην Mahan Air για τους δεσμούς της με την ισχυρή Ιρανική Επαναστατική Φρουρά.
Τα πρώτα επιβεβαιωμένα κρούσματα στο Ιράκ και τον Λίβανο, ήταν επιβάτες της Mahan Air από το Ιράν.
Στην Κομ, που θεωρείται πνευματικό κέντρο των Σιιτών κληρικών του Ιράν και της Μέσης Ανατολής, με εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο. Εκεί ήταν που καταγράφηκαν οι πρώτοι θάνατοι από covid-19 της περιοχής.
Παρά τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, οι αρχές του Ιράν συνέχισαν να επιτρέπουν θρησκευτικές τελετές, ενώ έγιναν κανονικά και οι εκλογές. Και μέσα σε λίγες μέρες, ο Ιράν έγινε το κέντρο της επιδημίας στη Μέση Ανατολή.
Η έρευνα του BBC ξεκινά στις 31 Ιανουαρίου, την ημέρα που το Ιράν ακύρωσε όλες τις πτήσεις από και προς της Κίνα, λόγω του κορονοϊού. Ωστόσο, όπως δείχνουν τα δεδομένα των πτήσεων που ανέλυσε το BBC, η Mahan Air συνέχισε τις πτήσεις, αγνοώντας την απαγόρευση. Τα στοιχεία δείχνουν ότι από τις 31 Ιανουαρίου μέχρι της 20 Απριλίου, η Mahan Air ήταν η μόνη αεροπορική που συνέχιζε τις απευθείας πτήσεις Ιράν-Κίνα. Δεχόμενη επικρίσεις, η Mahan Air ισχυρίστηκε ότι οι πτήσεις γίνονται για τη μεταφορά υγειονομικού εξοπλισμού. Ωστόσο, μόνο 6 πτήσεις έγιναν για βοήθεια, τέσσερις για επαναπατρισμό Ιρανών πολιτών από την Κίνα, μέχρι 5 Φεβρουαρίου και μετά από αυτή την ημερομηνία έγιναν άλλες 157 πτήσεις.
Μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου, η επιδημία έφτανε στο πικ της στην Κίνα και εξαπλωνόταν με γρήγορους ρυθμούς στο Ιράν. Στις 24 Φεβρουαρίου, ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας εμφανίζεται σε άσχημη κατάσταση και με πυρετό στην κάμερα. Τελικά βγήκε θετικός στον κορονοϊό. Ωστόσο οι θρησκευτικές τελετές συνεχίστηκαν και δεν είχε επιβληθεί κανέναν μέτρο περιορισμού. Βίντεο άρχισαν να εμφανίζονται στα social media με γεμάτα νοσοκομεία στο Ιράν. «Σε ένα βράδυ χάσαμε 8 άτομα», λέει κάποιος. Μέχρι τέλος του μήνα το BBC μετέδιδε σύμφωνα με πηγές ότι οι νεκροί ήταν τουλάχιστον 210, ενώ η κυβέρνηση έδινε επισήμως μόνο 34 νεκρούς.
Στις 27 Φεβρουαρίου, ιρανική εφημερίδα δημοσιεύει καταγγελίες εργαζομένων της Mahan Air ότι δεν τους δίνεται χρόνος απομόνωσης, επιστρέφοντας από την Κίνα και ότι αναγκάζονταν να συνεχίζουν να δουλεύουν. Εξέφραζαν δε φόβους ότι έτσι μπορεί να εξαπλωθεί ο ιός.
Αλλά η εταιρεία και το πλήρωμά της, όχι μόνο πέταγε στην Κίνα, αλλά και το Ιράκ, το Λίβανο και τη Συρία.
Στον Λίβανο το πρώτο κρούσμα εμφανίστηκε στις 21 Φεβρουαρίου και ήταν γυναίκα που είχε ταξιδέψει στην Κομ και επέστρεψε με πτήση της Mahan Air.
Στο Ιράκ το πρώτο κρούσμα εμφανίστηκε στις 24 Φεβρουαρίου, και ήταν φοιτητής που είχε ταξιδέψει από την Τεχεράνη με πτήση της Mahan Air στις 19 Φεβρουαρίου.
Και το Ιράκ, παρόλο που απαγόρευσε τις πτήσεις από και προς Ιράν, δόθηκε άδεια για 15 πτήσεις της ίδιας εταιρείας, μετά την απαγόρευση. Απαντώντας στο BBC, η κυβέρνηση του Ιράκ είπε ότι αυτές ήταν πτήσεις επαναπατρισμού. Πολλοί από αυτούς ήταν πιστοί που γύριζαν από τόπους θρησκευτικής λατρείας. Ειδικοί πιστεύουν ότι και αυτές οι θρησκευτικές συναθροίσεις, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εξάπλωση του ιού.
Όπως και οι πτήσεις. Υψηλόβαθμο στέλεχος της Mahan Air είπε στο BBC ότι τουλάχιστον 50 μέλη του πληρώματος είχαν συμπτώματα κορονοϊού. Επίσης δεν τους δινόταν ο προστατευτικός εξοπλισμός που είναι απαραίτητος για την μη εξάπλωση του ιού.
Μάλιστα, το BBC δημοσιεύει ρήτρα που αναγκάστηκαν από την εταιρεία να υπογράψουν, με απειλές για διώξεις, εάν μιλούσαν δημόσια για όλα αυτά.
Οι πτήσεις σε άλλες χώρες
- 8 στη Συρία
- 37 στο Ντουμπάι
- 19 στην Τουρκία
- 12 Μαλαισία
- 6 στην Ταϊλανδή κ.α.
Όλες αυτές οι χώρες θα πρέπει να έδωσαν άδεια στην εταιρεία να προσγειωθεί, παρά την ίδια τους την απαγόρευση με το Ιράν.
Στην 18 Απριλίου, 1.300 εργαζόμενοι της Mahan Air υπέγραψαν κοινή επιστολή καταγγέλλοντας λάθη στη διαχείριση της κρίσης. Λένε ότι τους φίμωσαν και κατηγορούν την εταιρεία για τη μετάδοση του ιού στις οικογένειές τους και στη χώρα.
Υπήρχαν και άλλες εταιρείες που πέταγαν από και προς το Ιράν εκείνη την περίοδο, αλλά μόνο η Mahan Air το έκανε σε τόσο μεγάλο βαθμό. Και συνεχίζει, παρά τις καταγγελίες.