Όλοι μας έχουμε πέσει κάποια στιγμή θύμα παραπλανητικών δημοσιευμάτων τα οποία κυκλοφορούν διάχυτα στο διαδίκτυο. Ωστόσο, μία νέα μελέτη υποστηρίζει πως υπάρχει ένα συγκεκριμένο εργαλείο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για την προστασία μας όταν περιπλανιόμαστε στον αχανή κόσμο του ίντερνετ.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε την Τρίτη 11 Μαρτίου στο περιοδικό Nature Communications, περιλάμβανε περισσότερους από 11.000 συμμετέχοντες οι οποίοι έλαβαν μέρος σε μία από τις τρεις μεθόδους εκπαίδευσης με σκοπό τον εντοπισμό της παραπληροφόρησης.
Οι μέθοδοι εκπαίδευσης περιλάμβαναν την ανασκόπηση ενός σύντομου άρθρου για να εντοπιστούν οι τακτικές παραπληροφόρησης, την παρακολούθηση ενός σύντομου βίντεο που παρουσίαζε κοινές στρατηγικές παραπληροφόρησης και ένα παιχνίδι όπου οι συμμετέχοντες δημιουργούσαν από μόνοι τους παραπλανητικές ειδήσεις για να κατανοήσουν καλύτερα πώς πραγματικά παράγονται.
Στόχος των ερευνητών ήταν να κάνουν τους συμμετέχοντες να αναγνωρίζουν πλέον αποτελεσματικά τις ψευδείς ειδήσεις αλλά και να μην ξεχάσουν την εκπαίδευση τους. Γι′ αυτό και επανεξετάστηκαν 10 μέρες μετά την εκπαίδευση τους αλλά και 30 μέρες αργότερα με σκοπό την τελική τους αξιολόγηση.
«Επειδή ακριβώς θυμόμαστε πράγματα τα οποία έχουν μεγάλη συναισθηματική απήχηση, αποδεικνύεται πως το μοντέλο που συνδυάζει μνήμη και παρακίνηση είναι πιο αποτελεσματικό στην διατήρηση των αναμνήσεων», δηλώνει ο δρ. Έρικ Νίσμπετ, καθηγητής Πολιτικής Ανάλυσης & Επικοινωνίας.
Ωστόσο, έπρεπε να διασφαλιστεί η μακροχρόνια επίδραση της εκπαίδευσης, ήταν απαραίτητα τα συνεχιζόμενα ερεθίσματα προς τους συμμετέχοντες με σκοπό την διατήρηση των πληροφοριών που έλαβαν.
Διάψευση εναντίον «προ-διάψευσης»
Οι ερευνητές μελετούν εδώ και δεκαετίες μια διαδικασία την οποία έχουν ονομάσει ως «εμβολιασμό» η οποία αναφέρεται ως μία πρακτική αντίστασης σε πειστικά μηνύματα και σε μηνύματα που μεταφέρουν αληθή στοιχεία. Κάτι τέτοιο όμως συνέβαλε στην ανάπτυξη της έννοιας της «προ-διάψευσης», κατά την οποία τα άτομα εμφανίζουν ανοσία στην παραπληροφόρηση πριν ακόμη εκτεθούν σε αυτή.
Σε αντίθεση με την ανατροπή, η οποία εφαρμόζεται μετά την έκθεση του ατόμου σε ψευδή πληροφορία, ενώ τείνει να είναι αρκετά αναποτελεσματική καθώς οι πληροφορίες που έχει λάβει το άτομο έχουν ήδη επηρεάσει το υποσυνείδητό του.
Γι′ αυτό και όταν ένα άτομο εκπαιδεύεται στην αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης, πρέπει να λαμβάνει ένα είδους «ενισχυτικής υπενθύμισης». Με μία τέτοια διαδικασία θα μπορούμε να αντιληφθούμε πότε και με ποιον τρόπο έχουμε πέσει θύμα ψευδών πληροφοριών.
Πώς να αντιληφθούμε την παραπληροφόρηση από μόνοι μας
Ο Νίσμπετ συνιστά όταν βλέπουμε μία καινούργια ιστορία ή είδηση στο διαδίκτυο, να μελετάμε προσεκτικά κάθε στοιχείο καθώς υπάρχουν οργανωμένες ομάδες οι οποίες θέτουν ως στόχο τους να σπείρουν την δυσπιστία και την πόλωση.
Σε κάθε περίπτωση, είναι ωφέλιμο να μην χρησιμοποιούμε πλέον τις «παρωπίδες» καθώς η ανοιχτή σκέψη παίζει κρίσιμο ρόλο στον εντοπισμό της παραπληροφόρησης.
Επίσης, μπορούμε να συζητάμε με διάφορους ανθρώπους θέματα που συναντάμε στο διαδίκτυο και κανείς θα τα χαρακτήριζε «κάπως περίεργα».
Μια διασκεδαστική λύση είναι τέλος, οι εφαρμογές που έχουν ειδικά σχεδιαστεί για τον εντοπισμό και την ανίχνευση παραπλανητικών ειδήσεων.
Με πληροφορίες από CNN Health.