«Το χάρισμα είναι για να χαρίζεται».
Αυτή υπήρξε μια κουβέντα της μητέρας του που ποτέ δεν ξέχασε ο καθηγητής και διεθνούς κύρους αρχαιολόγος, Νικόλαος Σταμπολίδης. Κάπως έτσι, όταν με τα χέρια τα δικά του και των μαθητών του έδωσε υπόσταση σε ένα χώρο μυθικό, όπως η αρχαία Ελεύθερνα, συνειδητοποίησε πώς «όλη αυτή η Πράξη, όλο αυτό που κάνεις δεν είναι δικό σου, δε σου ανήκει, δεν είναι για σένα, αλλά είναι ένα δώρο για τους άλλους». Και είναι αυτό το δημόσιο αγαθό, το ανασκαφικό έργο και ο αρχαιολογικός χώρος της Ελεύθερνας που «προσφέρονται» στο κοινό (και) με την μορφή του ομώνυμου πολυτελούς, αφιερωματικού τόμου που παρουσίασαν την Τρίτη 8 Δεκεμβρίου σε διαδικτυακή εκδήλωση, η Lamda Development και το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, συνεχίζοντας την περιήγηση στα μουσεία της Ελλάδας και συνεισφέροντας στην ανάδειξη της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
«Ενας τόπος σιωπής που μιλά εύγλωττα»
Σ′ αυτό τον «τόπο της σιωπής που μιλά εύγλωττα», όπως είπε χαρακτηριστικά στην παρουσίαση ο kαθηγητής, κ. Στραμπολίδης, επιχειρεί να ταξιδέψει τους αναγνώστες αυτός ο τόμος - σημειωτέον, χωρισμένος σε εννέα ενότητες - τον οποίο επιμελήθηκε ο ίδιος. Επιχειρεί να μας ταξιδέψει, συγκεκριμένα, σε μια πόλη της Κρήτης με σημαίνουσα θέση κατά την αρχαιότητα και διαχρονική συνέχεια από την αυγή του ελληνικού πολιτισμού έως τους βυζαντινούς χρόνους. Σκοπός της έκδοσης είναι η προσφορά υλικού συζήτησης και περαιτέρω μελέτης για τους ειδικούς, αλλά και η μεταλαμπάδευση στο ευρύ κοινό της πολιτιστικής γνώσης που προέκυψε από την ανασκαφική έρευνα. Πέρα από το σημαντικό ανασκαφικό έργο, ο τόμος αποτυπώνει τις ενέργειες για τη δημιουργία ενός μεγάλου αρχαιολογικού πάρκου καθώς και του πρώτου μουσείου εντός αρχαιολογικού χώρου στην Κρήτη. «Τα 36 χρόνια ανασκαφικής έρευνας της Ελεύθερνας δεν αρκούν», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Σταμπολίδης. «Τα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά μας θα είναι εκεί για να την εξερευνούν».
«Ενας εξαιρετικά σημαντικός και χαρισματικός άνθρωπος της σύγχρονης αρχαιολογίας»
Την παρουσίαση προλόγισε η υπουργός Πολιτισιμού κι Αθλητισμού, κ. Λίνα Μενδώνη με μήνυμά της:
«...Θερμότατες ευχαριστίες οφείλονται στον συγγραφέα του τόμου και εκ των ανασκαφέων της Ελεύθερνας Καθηγητή κ. Νικόλαο Σταμπολίδη, έναν εξαιρετικά σημαντικό και χαρισματικό άνθρωπο της σύγχρονης αρχαιολογίας και του πολιτισμού στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, με βαθιά επιστημονική κατάρτιση, αστείρευτη ενέργεια, αλλά και σπάνια ευαισθησία και εκφραστικό λυρισμό. Στο ανά χείρας έργο, για μια ακόμα φορά, κατορθώνει με τον δικό του ιδιαίτερο και χαρακτηριστικό τρόπο, να μεταδώσει στον αναγνώστη, όχι μόνο τη βαθιά γνώση και τη συσσωρευμένη εμπειρία δεκαετιών από τις έρευνές του στην αρχαία Ελεύθερνα, αλλά και τη βαθιά αγάπη του για τον τόπο και τους ανθρώπους του στην ιστορική του διαχρονία».
... και μια μαντινάδα
Την βαθιά αγάπη και σύνδεσμο του Νικόλαου Σταμπολίδη με τους ντόπιους φανέρωσε με την σειρά του ο κ. Βαγγέλης Χρόνης, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση, αντιπροέδρος της Lamda Development και ποιητής, ο οποίος απήγγειλε από στήθους μια μαντινάδα που έχει γράψει Κρητικός για τον κύριο Σταμπολίδη.
«Μέσα από τον τόμο, συστήνουμε στο κοινό την Ελεύθερνα, αναδεικνύοντας το μεγάλο αρχαιολογικό πάρκο και το μουσείο εντός του αρχαιολογικού χώρου, καθώς και επιμέρους εκθέματα, με επιστημονική πληρότητα και αισθητική αρτιότητα, καλώντας παράλληλα τον αναγνώστη να σκεφθεί και να προσεγγίσει διαχρονικώς καλλιτεχνικά ανθρώπινα θέματα. Ο εν λόγω αφιερωματικός τόμος αποτελεί την πιο πρόσφατη προσθήκη στην εκδοτική σειρά “Ο Κύκλος των Μουσείων”, ένα από τα μακροβιότερα εκδοτικά προγράμματα του Ιδρύματος Λάτση με στόχο την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας, έχοντας αυτή τη χρονιά συνοδοιπόρο τη Lamda Development. Ας σημειωθεί ότι η πρωτοβουλία των εκδόσεων ανήκει στον αείμνηστο Γιάννη Λάτση, οι οποίες ξεκίνησαν το 1994 με τους τίτλους “Ελληνική Θαλασσογραφία”, “Ταξίδι στην Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη” του Λουΐ Ντυπρέ, και “Νικόλαος Γύζης”», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Χρόνης.
Η ερώτηση της HuffPost
Η HuffPost ρώτησε τον κ. Χρόνη για το επόμενο πρότζεκτ του Κοινωφελούς Ιδρύματος Λάτση και πήρε την απάντηση ότι η νέα έκδοση της σειράς «Ο Κύκλος των Μουσείων» θα αφορά το Μουσείο Μεσολογγίου που βρίσκεται στο στάδιο της ανακαίνισης και θα εγκαινιαστεί στα τέλη του 2021. «Η προετοιμασία της έκδοσης έχει ήδη ξεκινήσει σε συνεργασία με την αρχαιολόγο Ολυμπία Βικάτου, ενώ ετοιμάζουμε και την φωτογράφισή του», είπε ο κ. Χρόνης.
Οι συντελεστές
Ο τόμος «Ελεύθερνα», που αναπτύσσεται σε 328 σελίδες, δημιουργήθηκε υπό την εκδοτική επιμέλεια της κ. Ειρήνης Λούβρου των Εκδόσεων Ολκός, με φωτογράφιση του κ. Σωκράτη Μαυρομμάτη, καλλιτεχνική επιμέλεια και επεξεργασία εικόνων της κ. Ελίζας Κοκκίνη και του κ. Νίκου Λαγού της εταιρείας Indigo Graphics. Η τυπογραφική διόρθωση έγινε από τον κ. Παντελή Μπουκάλα, η εκτύπωση από τον κ. Δημήτρη Καδιανάκη και την εταιρεία Fotolio, και η βιβλιοδεσία από τον κ. Γιώργο Ηλιόπουλο. Τη μετάφραση στα αγγλικά πραγματοποίησε η κ. Αλεξάνδρα Ντούμα.
Η έκδοση είναι διαθέσιμη σε ψηφιακή μορφή, στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα, μέσα από την ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση www.latsis-foundation.org και την ιστοσελίδα της Lamda Development www.lamdadev.com.