Ομάδα Γερμανών και Κούρδων αρχαιολόγων ανακάλυψε μια πόλη 3.400 ετών της αυτοκρατορίας των Μιτάνι, η οποία κάποτε βρισκόταν στον Τίγρη ποταμό. Ο εν λόγω οικισμός αναδύθηκε από τα νερά κοντά στη Μοσούλη νωρίτερα μέσα στο έτος, καθώς τα επίπεδά τους έπεφταν με ταχείς ρυθμούς λόγω ακραίας ξηρασίας στο Ιράκ.
Η πόλη αυτή ήταν αρκετά εκτεταμένη, με ανάκτορο και αρκετά μεγάλα κτίρια και θεωρείται πως θα μπορούσε να είναι η αρχαία Ζακίκου- σημαντικό κέντρο της αυτοκρατορίας των Μιτάνι (1550-1350 πΧ).
Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση του Πανεπιστημίου του Τίμπινγκεν, το Ιράκ είναι μια από τις χώρες του κόσμου που επηρεάζονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή και το νότιο τμήμα ιδιαίτερα υποφέρει από ακραία ξηρασία για μήνες. Για να μην ξεραθούν οι καλλιέργειες, μεγάλες ποσότητες νερού αντλούνται από τη δεξαμενή της Μοσούλης- την πιο σημαντική «αποθήκη» νερού του Ιράκ- από τον Δεκέμβριο. Αυτό οδήγησε στην επανεμφάνιση μια πόλης της Εποχής του Χαλκού που βυθίστηκε πριν από δεκαετίες χωρίς να έχουν γίνει αρχαιολογικές έρευνες. Βρίσκεται στο Κεμούνε του Ιρακινού Κουρδιστάν.
Το άνευ προηγουμένου αυτό γεγονός έθεσε τους αρχαιολόγους υπό μεγάλη πίεση για ανασκαφές και καταγραφή τουλάχιστον κάποιων τμημάτων αυτής της μεγάλης, σημαντικής πόλης το συντομότερο δυνατόν, πριν βυθιστεί ξανά. Ο Κούρδος αρχαιολόγος Χασάν Αχμέντ Κασίμ, πρόεδρος της Κουρδικής Εταιρείας Αρχαιολογίας, και οι Γερμανοί αρχαιολόγοι Ιβάνα Πούλτσιτς (Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ) και Πέτερ Φέλτσνερ (Πανεπιστήμιο του Τίμπινγκεν) αποφάσισαν εσπευσμένα να πραγματοποιήσουν κοινές ανασκαφές στο Κεμούνε, οι οποίες έγιναν τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2022, σε συνεργασία με το Διευθυντήριο Αρχαιοτήτων και Κληρονομιάς στο Ντουχόκ (Ιρακινό Κουρδιστάν).
Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα οι ερευνητές ήταν σε θέση να χαρτογραφήσουν σε μεγάλο βαθμό την πόλη. Πέρα από ένα ανάκτορο, που είχε ήδη καταγραφεί κατά τη διάρκεια μιας σύντομης αποστολής το 2018, βρέθηκαν αρκετά άλλα μεγάλα κτίσματα: Ένα μεγάλο οχυρωματικό έργο με τείχη και πύργους, μια μεγάλη αποθήκη και ένα βιομηχανικό συγκρότημα. Το αστικό συγκρότημα ανάγεται στην περιοχή της αυτοκρατορίας των Μιτάνι, η οποία έλεγχε μεγάλα τμήματα της βόρειας Μεσοποταμίας και της Συρίας.
«Το μεγάλο αποθηκευτικό κτίριο είναι ιδιαίτερης σημασίας επειδή μεγάλες ποσότητες αγαθών πρέπει να ήταν αποθηκευμένες εκεί, που είχαν καταφθάσει πιθανότατα από κάθε γωνιά της περιοχής» είπε η Ιβάνα Πούλτσιτς. «Τα αποτελέσματα της ανασκαφής δείχνουν πως ο χώρος ήταν ένα σημαντικό κέντρο της αυτοκρατορίας των Μιτάνι» πρόσθεσε ο Χασάν Κασίμ.
Έκπληξη προκάλεσε η πολύ καλή κατάσταση στην οποία βρίσκονταν τα τείχη- κάποιες φορές ύψους αρκετών μέτρων- παρά το ότι ήταν φτιαγμένα από τούβλα λάσπης που είχε ξεραθεί στον ήλιο και ήταν στο νερό για πάνω από 40 χρόνια. Είχαν διατηρηθεί τόσο καλά επειδή η πόλη είχε καταστραφεί σε σεισμό κατά το 1350 πΧ, κατά τον οποίο τα άνω τμήματα των τειχών έθαψαν τα κτίρια.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανακάλυψη πέντε σκευών από κεραμικό που περιείχαν ένα αρχαίο από πάνω από 100 πλάκες με σφηνοειδή γραφή. Ανάγονται στη Μέση Ασσυριακή Περίοδο, λίγο μετά τον σεισμό. Κάποιες πήλινες πλάκες, που ίσως είναι επιστολές, βρίσκονται ακόμα μέσα στους πήλινους φακέλους τους. Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτή η ανακάλυψη θα παρέχει σημαντικές πληροφορίες για το τέλος της πόλης και την αρχή της κυριαρχίας των Ασσυρίων στην περιοχή. «Είναι σχεδόν θαύμα που πλάκες με σφηνοειδή γραφή φτιαγμένες από άψητο πηλό επέζησαν τόσες δεκαετίες κάτω από το νερό» είπε ο Φέλτσνερ.
Για την περαιτέρω προστασία του αρχαιολογικού χώρου από τα νερά τα κτίρια καλύφθηκαν με πλαστικό και χαλίκι, καθώς η πόλη έχει βυθιστεί ξανά.