Η παράξενη ταφή μιας νεαρής γυναίκας, η οποία πιθανότατα είχε καρφί στο κρανίο της την εποχή που πέθανε στη Σαρδηνία πριν από περισσότερα από 2.000 χρόνια, θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα αρχαίων πεποιθήσεων για την επιληψία, σύμφωνα με νέα έρευνα.
Η ταφή με το πρόσωπο προς τα κάτω ίσως υποδεικνύει ότι το άτομο έπασχε από ασθένεια, ενώ μια ασυνήθιστη τρύπα σε από καρφί στο κρανίο της γυναίκας μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μιας θεραπείας που προσπάθησε να αποτρέψει την εξάπλωση της επιληψίας σε άλλους - μια ιατρική πεποίθηση εκείνη την εποχή, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύεται στο τεύχος Απριλίου του Journal of Archaeological Science: Reports.
Η επιληψία είναι πλέον γνωστό πως δεν μπορεί να μεταδοθεί σε άλλους ανθρώπους, αλλά τη στιγμή που πέθανε η γυναίκα, «Η ιδέα ήταν ότι η ασθένεια που σκότωσε το άτομο στον τάφο θα μπορούσε να είναι πρόβλημα για ολόκληρη την κοινότητα» είπε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Ντάριο Ντ′ Ορλάντο, αρχαιολόγος και ιστορικός στο Πανεπιστήμιο του Κάλιαρι στη Σαρδηνία.
Η ασυνήθιστη ταφή βρέθηκε σε έναν τάφο στη Νεκρόπολη του Μόντε Λούνα, έναν λόφο που βρίσκεται περίπου 30 χιλιόμετρα βόρεια του Κάλιαρι στο νότιο τμήμα της Σαρδηνίας. Ο ταφικός χώρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τους Πουνικούς μετά τον έκτο αιώνα π.Χ. και συνέχισε να χρησιμοποιείται μέχρι τον δεύτερο αιώνα π.Χ.
Η νεκρόπολη Μόντε Λούνα ανασκάφηκε τη δεκαετία του 1970 και η τελευταία μελέτη βασίζεται σε φωτογραφίες του τάφου και σε μια νέα εξέταση του σκελετού της γυναίκας.
Η κεραμική στον τάφο υποδηλώνει ότι θάφτηκε την τελευταία δεκαετία του τρίτου αιώνα π.Χ. ή τις πρώτες δεκαετίες του δεύτερου αιώνα π.Χ. - μια εποχή κατά την οποία η Σαρδηνία, κέντρο του πουνικού ή φοινικικού πολιτισμού για εκατοντάδες χρόνια, είχε περιέλθει στη ρωμαϊκή κυριαρχία από το τέλος του Πρώτου Πουνικού Πολέμου κατά της Καρχηδόνας, που έλαβε χώρα από το 264 π.Χ. έως το 241 π.Χ.
Και μια νέα ανάλυση του σκελετού της νεαρής γυναίκας - με βάση τη λεκάνη, τα δόντια και άλλα οστά της - επιβεβαίωσε μια προηγούμενη εκτίμηση ότι ήταν μεταξύ 18 και 22 ετών όταν πέθανε.
Έδειξε επίσης ότι είχε υποστεί τραύμα στο κρανίο της λίγο πριν ή περίπου τη στιγμή που πέθανε. Οι αρχαιολόγοι βρήκαν στοιχεία δύο τύπων τραύματος: τραύμα αμβλείας δύναμης, το οποίο θα μπορούσε να είχε συμβεί κατά τη διάρκεια μιας τυχαίας πτώσης - πιθανώς κατά τη διάρκεια επιληπτικής κρίσης - και έναν τραυματισμό από αιχμηρή δύναμη με τη μορφή μιας τετράγωνης τρύπας στο κρανίο της που συνάδει με πρόσκρουση από ένα αρχαίο ρωμαϊκό καρφί. Τέτοια καρφιά έχουν βρεθεί σε αρκετούς αρχαιολογικούς χώρους στη Σαρδηνία.
Ο Ντ’ Ορλαντo είπε ότι ο τραυματισμός από ένα καρφί μπορεί να προκλήθηκε μετά το θάνατο της γυναίκας για να αποφευχθεί η αντιληπτή «μετάδοση» της επιληψίας της.
Μια τέτοια θεραπεία μπορεί να βασίστηκε σε μια ελληνική πεποίθηση ότι ορισμένες ασθένειες προκλήθηκαν από το «μίασμα» - τον κακό αέρα - που θα ήταν γνωστό σε όλη τη Μεσόγειο εκείνη την εποχή, είπε ο Ντ’ Ορλαντo.
Το ίδιο φάρμακο περιγράφεται τον πρώτο αιώνα μ.Χ. από τον Ρωμαίο στρατηγό και φυσικό ιστορικό Γκούιους Πλίνιους Σεκεντούς - γνωστό ως Πλίνιος ο Πρεσβύτερος - ο οποίος συνέστησε να καρφώνουμε μέρη του σώματος μετά από θάνατο από επιληπτικές κρίσεις για να αποτρέψουμε την εξάπλωση της πάθησης, ανέφεραν οι συγγραφείς.
Ο Ντ’ Ορλαντo πρότεινε ότι αυτή η πρακτική του καρφώματος του κρανίου, και ίσως η ασυνήθιστη ταφή της γυναίκας με το πρόσωπο προς τα κάτω, θα μπορούσε να εξηγηθεί με την εισαγωγή νέων ρωμαϊκών ιδεών, οι οποίες επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τις αρχαίες ελληνικές ιδέες, στην αγροτική Σαρδηνία.
Ο τάφος ανασκάφηκε τη δεκαετία του 1970 και η τελευταία μελέτη βασίζεται σε φωτογραφίες και μια νέα ανάλυση των οστών που περιείχε, ιδιαίτερα του κρανίου της νεαρής γυναίκας.
Αλλά ο Πέτερ Βαν Ντομελέν, ένας αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο Μπράουν που δεν συμμετείχε στη μελέτη, είπε ότι ο πολιτισμός στη Σαρδηνία παρέμεινε Καρχηδονιακός παρά τη ρωμαϊκή κυριαρχία.
«Πολιτιστικά μιλώντας, και ιδιαίτερα σε αγροτικές περιοχές όπως εδώ, το νησί παραμένει Καρχηδονιακό», είπε. «Δεν υπάρχει λόγος να κοιτάξουμε τον ρωμαϊκό κόσμο για συγγένειες - αυτό που έκαναν οι άνθρωποι καθοδηγούνταν αποκλειστικά από τις πουνικές παραδόσεις».
Ο Πέτερ Βαν Ντομελέν δεν έχει ακούσει για παρόμοιες ταφές στη Σαρδηνία, αλλά «είναι ενδιαφέρον», είπε. «Ταιριάζει με ένα ευρύτερο μοτίβο που μπορείτε να δείτε σε ολόκληρο τον κόσμο και σε διαφορετικούς πολιτισμούς.»
Πηγή: LiveScience