Άρχισαν την Παρασκευή οι διαδικασίες σε κατεχόμενες από τις ρωσικές δυνάμεις περιοχές της Ουκρανίας για τα δημοψηφίσματα ως προς την ένταξη στη Ρωσία, είπαν τοπικοί αξιωματούχοι οι οποίοι υποστηρίζονται από τη Μόσχα.
Τα εν λόγω δημοψηφίσματα, που ενορχηστρώνονται από το Κρεμλίνο, έχουν αποκηρυχθεί από την Ουκρανία και τη Δύση ως ψευδή και χωρίς νομική ισχύ. Θεωρούνται βήμα προς την κατεύθυνση της προσάρτησης των περιοχών από τη Ρωσία. Λαμβάνουν χώρα στο Λουχάνσκ, τη μερικώς ελεγχόμενη από τους Ρώσους Ζαπορίζια και το Ντονέτσκ. Στη Χερσώνα, η οποία ελέγχεται σχεδόν πλήρως από τους Ρώσους, αναμενόταν να αρχίσουν οι διαδικασίες επίσης το πρωί της Παρασκευής.
Θεωρείται βέβαιο πως τα δημοψηφίσματα, στο πλαίσιο των οποίων οι κάτοικοι ερωτούνται αν θέλουν οι περιοχές τους να γίνουν τμήμα της Ρωσίας, θα έχουν το αποτέλεσμα που επιθυμεί η Μόσχα. Αυτό θα έδινε στη Ρωσία το πρόσχημα που θέλει για να ισχυριστεί πως οι προσπάθειες του ουκρανικού στρατού για ανάκτησή τους είναι επιθέσεις εναντίον της ίδιας της Ρωσίας, κλιμακώνοντας ακόμα περισσότερο τον επτά μηνών πόλεμο.
Τα δημοψηφίσματα έρχονται μετά το διάταγμα του Ρώσου προέδρου Πούτιν για μερική κινητοποίηση, που λέγεται ότι θα μπορούσε να φέρει περίπου 300.000 επιπλέον Ρώσους στρατιώτες στον πόλεμο. Οι ψηφοφορίες θα συνεχιστούν για πέντε ημέρες- μέχρι την επόμενη Τρίτη.
Σύμφωνα με φιλορώσους αξιωματούχους στα κατεχόμενα εδάφη, που επικαλέστηκαν λόγους ασφαλείας, κατά τις πρώτες τέσσερις ημέρες αξιωματούχοι θα πηγαίνουν τις κάλπες στα σπίτια των κατοίκων και θα στήνουν εκλογικά κέντρα κοντά σε κατοικίες. Η Τρίτη θα είναι η μόνη ημέρα που θα κληθούν οι ψηφοφόροι να πάνε κανονικά στις κάλπες. Κάλπες άνοιξαν επίσης και στη Ρωσία, όπου μπορούν να ρίξουν τις ψήφους τους πρόσφυγες από τις κατεχόμενες περιοχές.
Το Λουχάνσκ, το Ντονέτσκ, η Χερσώνα και η Ζαπορίζια αποτελούν περίπου το 15% της ουκρανικής επικράτειας.
Η Ουκρανία εξαπέλυσε αυτόν τον μήνα μια αντεπίθεση που είχε ως αποτέλεσμα την ανακατάληψη μεγάλων εκτάσεων, επτά μήνες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής. Τα δημοψηφίσματα συζητώνται εδώ και μήνες από τις φιλορωσικές αρχές, μα η επιτυχής αντεπίθεση φαίνεται να είχε ως αποτέλεσμα την επιτάχυνση των κινήσεων προς αυτή την κατεύθυνση. Η Ρωσία ισχυρίζεται πως είναι ευκαιρία για τους κατοίκους της περιοχής να εκφράσουν τις απόψεις τους: «Από την έναρξη της επιχείρησης...είπαμε ότι οι άνθρωποι αυτών των περιοχών θα έπρεπε να αποφασίσουν τη μοίρα τους, και η όλη κατάσταση επιβεβαιώνει πως θέλουν να είναι κύριοι της μοίρας τους» είπε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, αυτή την εβδομάδα.
Η Ουκρανία λέει πως σκοπός της Ρωσίας είναι να παρουσιαστούν τα αποτελέσματα ως ένδειξη λαϊκής υποστήριξης και να χρησιμοποιηθούν ως πρόσχημα για προσάρτηση, όπως στην Κριμαία το 2014- η προσάρτηση της οποίας δεν έχει αναγνωριστεί από τη διεθνή κοινότητα.
Προσαρτώντας τις τέσσερις περιοχές, η Μόσχα θα μπορούσε να δικαιολογήσει τη στρατιωτική κλιμάκωση, ως «απαραίτητη για την υπεράσπιση των εδαφών» της. Ο Πούτιν είπε την Τετάρτη ότι η Ρωσία θα χρησιμοποιούσε «όλα τα μέσα στη διάθεσή της» για να αμυνθεί, σε μια εμφανή αναφορά σε πυρηνικά όπλα, προσθέτοντας ότι «αυτό δεν είναι μπλόφα». Επίσης, ο πρώην πρόεδρος Μεντβέντεφ δήλωσε μέσω Telegram πως «η εισβολή στη ρωσική επικράτεια είναι ένα έγκλημα που επιτρέπει τη χρήση όλων των δυνάμεων αυτοάμυνας».
Τα δημοψηφίσματα έχουν αποκηρυχθεί από διεθνείς ηγέτες, μεταξύ των οποίων ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, ο γγ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, και ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν, καθώς και από το ΝΑΤΟ, την ΕΕ και τον ΟΑΣΕ. Το ΝΑΤΟ έκανε λόγο για ψευδοδημοψηφίσματα που είναι παράνομα, ενώ ο ΟΑΣΕ, που παρατηρεί εκλογικές αναμετρήσεις, είπε ότι τα αποτελέσματα δεν θα είχαν νομική ισχύ, επειδή δεν γίνονται με βάση τον ουκρανικό νόμο ή τα διεθνή στάνταρ, ενώ οι περιοχές δεν είναι ασφαλείς. Δεν θα υπάρχουν ανεξάρτητοι παρατηρητές, ενώ μεγάλο μέρος του πληθυσμού των περιοχών αυτών τις έχει ήδη εγκαταλείψει λόγω του πολέμου.
Η Ρωσία θεωρεί το Λουχάνσκ και το Ντονέτσκ, που μαζί αποτελούν το Ντονμπάς, ως ανεξάρτητα κράτη. Σημειώνεται πως η Ρωσία δεν ελέγχει απόλυτα τις τέσσερις περιοχές όπου θα γίνουν δημοψηφίσματα: Ενδεικτικά, περίπου το 60% του Ντονέτσκ ελέγχεται από τις ρωσικές δυνάμεις.
Η Ουκρανία λέει ότι τα δημοψηφίσματα είναι ένδειξη πως η Ρωσία έχει τρομάξει, και «οποιαδήποτε απόφαση λάβει η ρωσική ηγεσία δεν αλλάζει κάτι για την Ουκρανία», σύμφωνα με τον πρόεδρο Ζελένσκι.
Με πληροφορίες από Associated Press, Reuters