Ο Άρης Μπινιάρης είναι ένας από τους αληθινά πολύ διαφορετικούς νέους θεατρανθρώπους μας. Έγινε γνωστός με δύο πρωτοποριακές παραστάσεις, τα έργα «Το Θείο Τραγί» του Γιάννη Σκαρίμπα και «Το ’21», μία δική του συρραφή αυθεντικών κειμένων αγωνιστών και άλλων από την επανάσταση του 1821, οι οποίες κέρδισαν τις εντυπώσεις τόσο στο Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου όσο και στο underground θεατρικό κύκλωμα. Τις παραστάσεις αυτές δεν τις είχε μόνο σκηνοθετήσει αλλά ανέλαβε ο ίδιος όλο το ερμηνευτικό βάρος τους. Μετά λοιπόν από την τραγωδία του Αισχύλου “Πέρσες” που σκηνοθέτησε πέρυσι για τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου και παρουσιάστηκε στο θέατρο της Επιδαύρου έρχεται τώρα το δεύτερο μεγάλο βήμα του, η δική του εκδοχή για την τραγωδία του Ευριπίδη «Βάκχες» με έναν θίασο εκλεκτών ηθοποιών η οποία θα παίζεται στην Στέγη Ιδρύματος Ωνάση από τις 21 Μαρτίου μέχρι και την 1 Απριλίου.
Εκτός όμως από το πολύ μεγάλο θεατρικό ενδιαφέρον τους οι παραστάσεις του Άρη Μπινάρη παρουσιάζουν και πολύ έντονο μουσικό. Συνδέει άρρηκτα την μουσική με την φόρμα αλλά και το περιεχόμενο των κειμένων και αυτή με την σειρά της καθορίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό την δραματουργία, την εκφορά του λόγου και την κινησιολογία. Τις δύο πρώτες παραστάσεις μάλιστα τις παρουσίασε σχεδόν με την μορφή...rock συναυλίας, με τον ίδιο εκτός από το να ερμηνεύει να παίζει ηλεκτρική κιθάρα με την συνοδεία μπάσου και ντραμς. Στις «Βάκχες» δεν θα συμβαίνει βέβαια το πρώτο αλλά οι δύο μουσικοί που είναι μόνιμοι συνεργάτες του θα είναι και πάλι παρόντες παίζοντας ζωντανά. Ο Άρης Μπινιάρης μου μίλησε για την κεντρική θέση που έχει η μουσική στις «Βάκχες» αλλά και συνολικά στο θεατρικό όραμα του.
Τι σε ώθησε καταρχήν να ξεκινήσεις να κάνεις θέατρο του δρόμου όντας αυτοδίδακτος; Ποιο ήταν το αρχικό κίνητρο που σε έκανε να θέλεις να εκφραστείς διαμέσου του θεάτρου;
Ξεκίνησα να ασχολούμαι με το street juggling και τα ξυλοπόδαρα από το λύκειο. Παίζαμε με φίλους σε δρόμους, πλατείες και φεστιβάλ μουσικής. Ήταν ένας τρόπος να δημιουργούμε σχέσεις κάνοντας κάτι δημιουργικό. Κάποια στιγμή αποφάσισα να ασχοληθώ επαγγελματικά όντας μέλος μιας ομάδας. Με γοήτευε να βρίσκομαι μέσα σε μιαν ομάδα και να φτιάχνουμε δικές μας παραστάσεις. Το θέατρο ως σύνθεση επί μέρους τεχνών μου έδινε την δυνατότητα να συνδυάζω την αγάπη μου για την μουσική, την ποίηση και τις αναπαραστατικές τέχνες καθώς και να εκφράζομαι κοινωνικά και πολιτικά. Δεν χρειαζόταν να επιλέξω μόνον ένα γιατί στο θέατρο υπήρχαν όλα.
Στο βιογραφικό σου αναφέρεται ότι χρειάστηκε για ένα διάστημα να κάνεις δουλειές άσχετες από το θέατρο για να επιβιώσεις. Θεωρείς ότι σε αποσπούσαν από το αντικείμενό σου;
Το 2011, μετά από τον πρώτο επιτυχημένο κύκλο της παράστασης «Το Θείο Τραγί», επέλεξα συνειδητά να εργαστώ σαν ανειδίκευτος εργάτης σε συνεργείο ηλεκτρολόγων σε φωτοβολταϊκά πάρκα και αμέσως μετά ως ψήστης σε μεγάλη αλυσίδα αρτοποιίας στην οποία έμεινα τέσσερα χρόνια. Στη συνέχεια εργάστηκα σε αποθήκη τροφίμων και σιγά - σιγά πέρασα στη διδασκαλία και άρχισα να ασχολούμαι αποκλειστικά με το θέατρο. Οι δουλειές αυτές όχι μόνο δεν με απέσπασαν από το αντικείμενό μου αλλά μου επέτρεψαν να κάνω στο θέατρο αυτό ακριβώς που ήθελα και με τους ρυθμούς τους οποίους ήθελα. Το ότι έκανα το «Το Θείο Τραγί» και «Το ’21» παράλληλα με αυτές τις δουλειές ήταν για εμένα εμπειρία ζωής.
Τι ήταν αυτό που σε έκανε εξαρχής να συνδέσεις τόσο πολύ τις παραστάσεις σου με την μουσική; Σου αρέσει η μουσική, ακούς γενικά πολύ ή ο λόγος ήταν καθαρά δραματουργικός;
Μου αρέσει η μουσική και προσπαθώ να ακούω όσο περισσότερη μπορώ. Παρόλο που βρίσκομαι από μικρός στον χώρο του θεάτρου λόγω του πατέρα μου που είναι ηθοποιός και σκηνοθέτης η τέχνη της μουσικής με συνεπήρε πρώτη. Ως ακροατής αρχικά, με φίλους, γράφαμε κασέτες, πηγαίναμε σε συναυλίες, ανταλλάσαμε δίσκους, ήταν τρόπος να κάνεις σχέσεις. Αργότερα κάναμε τις πρώτες απόπειρες να γράψουμε δική μας μουσική σε μπάντες. Στο θέατρο ήρθε πολύ φυσικά, εξαρχής αποκωδικοποιούσα τις παραστάσεις τόσο ως θεάματα όσο και ως ακροάματα. Ακόμα και τώρα πιστεύω ότι μια καλή παράσταση μπορεί να την παρακολουθήσει κάποιος και με κλειστά μάτια.
Και τι υπάρχει στο κλασικό ροκ σχήμα, όπως τουλάχιστον ήταν στην αρχή όταν έπαιζες και κιθάρα, που σε συναρπάζει τόσο και κυρίως σε κάνει να πιστεύεις ότι συνδέεται τόσο με την θεατρική πράξη; Η μελωδία, ο ρυθμός, η ισορροπία των συγκεκριμένων τριών οργάνων, οι δυναμικές, κάτι άλλο;
Συνέδεσα το rock με τα τρία μέχρι τώρα έργα μου. Βρήκα πως και στις τρεις περιπτώσεις μόνο το νεύρο του rock μπορούσε να εκφράσει τον εσωτερικό παλμό των κειμένων αυτών. Θέλω όμως κάποια στιγμή να συνδέσω την θεατρική πράξη και με άλλα μουσικά είδη.
Τι σε οδηγεί περισσότερο στην διαμόρφωση της μουσικής κάθε παράστασης σου, η λεκτική ακολουθία, η ροή του κειμένου ή το νόημα του;
Κάθε φορά προσπαθώ να αποτυπωθεί μουσικά ο εσωτερικός παλμός των νοημάτων του έργου. οπότε η δραματουργία παίζει σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της μουσικής ροής. Από τις λέξεις μπορείς να αντλήσεις πληροφορίες για ρυθμούς και στίχους. Επίσης ο τρόπος που είναι γραμμένο ένα κείμενο, το συντακτικό, οι συλλαβές, οι παράγραφοι αποκαλύπτουν μια κρυμμένη μουσικότητα η οποία για εμένα εκφράζει και το συναισθηματικό φορτίο των νοημάτων του έργου.
Πώς προέκυψε από το να είσαι όχι απλά το επίκεντρο αλλά ο μοναδικός συντελεστής από θεατρικής πλευράς των παραστάσεων σου να σκηνοθετήσεις για πρώτη φορά έναν ολόκληρο θίασο και μάλιστα καταξιωμένων ηθοποιών; Αντιμετώπισες δυσκολίες στο να το κάνεις ή ήταν το ίδιο με τις προηγούμενες παραστάσεις σου;
Κάποια στιγμή είχα την ανάγκη να επικοινωνήσω με περισσότερους ανθρώπους, τόσο στη σκηνή όσο και με τους υπόλοιπους συντελεστές (δραματουργός, σκηνογράφος, φωτιστής). Πρότεινα λοιπόν σε ανθρώπους που εκτιμούσα την παρουσία και την δουλειά τους να συνεργαστούμε. Τελικά συνειδητοποίησα πως όσο δύσκολη και να είναι μια συνεργασία είναι σίγουρα πολύ πιο ευχάριστο από το να είσαι μόνος σου.
Ποιο είναι το στοιχείο, από δραματουργικής αλλά και από νοηματικής πλευράς αν ισχύουν και τα δύο, που σε έκανε να επιλέξεις την συγκεκριμένη τραγωδία του Ευρυπίδη;
Στο συγκεκριμένο έργο με γοητεύει η διονυσιακή δυναμική, η ζωογόνος και ζωοφόρος ορμή της φύσης των πραγμάτων που διεκδικεί τον χώρο της απέναντι σε ένα κλειστό και μονωμένο σύστημα το οποίο καταστέλλει με βία οτιδήποτε νέο. Ένα κλειστό σύστημα ορκισμένο σε εμμονές και αντιστάσεις που αντιμετωπίζει ως εχθρικό αυτό που δεν μπορεί να αποκωδικοποιήσει.
Το θέατρο λοιπόν, ως κείμενα αλλά και δημιουργική/εκφραστική πράξη, άρα και το συγκεκριμένο έργο, είναι εκ φύσεως πολιτικό;
Απολύτως!
Ο μπασίστας Βίκτωρ Κουλουμπής και ο ντράμερ Πάνος Σαρδέλης, σταθεροί συνεργάτες του Άρη Μπινιάρη, θα επενδύσουν μουσικά παίζοντας ζωντανά και τις «Βάκχες» και συμπληρώνουν όσα λέει εκείνος από την δική τους πολύ σημαντική πλευρά, αυτή των συν-δημιουργών και εκτελεστών της μουσικής..
Ποιο ήταν συνοπτικά το background και οι δραστηριότητες καθενός σας πριν αρχίσετε να δουλεύετε με τον Άρη Μπινιάρη και στη συνέχεια παράλληλα με την συνεργασία σας μαζί του;
Πάνος Σαρδέλης: Είμαι στον χώρο της μουσικής είκοσι χρόνια, παραγωγή, δισκογραφία, ενορχηστρώσεις και παράλληλα ζωντανές εμφανίσεις με διάφορους/ες ερμηνευτές/ιες. Τα τελευταία δέκα χρόνια ήμουν στην house μπάντα του «Σταυρός Του Νότου ως ντράμερ και ενορχηστρωτής.
Βίκτωρ Κουλουμπής: Ασχολούμαι επαγγελματικά με την μουσική δέκα πέντε χρόνια και έχω κάνει πολλές και διαφορετικές συνεργασίας. Για οκτώ χρόνια ήμουν στην μπάντα του «Σταυρός Του Νότου» μαζί με τον Πάνο και έχω διατελέσει μέλος του post rock συγκροτήματος Gardenbox και του progressive metal γκρουπ Need.
Αισθάνεστε μέλη μιας μπάντας όταν παίζετε με τον Άρη ή δύο μουσικοί οι οποίοι όμως παίζουν πολύ συγκεκριμένους ρόλους σε μια θεατρική παράσταση;
Π. Σ.: Όπως λέει και το τραγούδι του Σαββόπουλου οι παρέες φτιάχνουν Ιστορία. Άρα η λέξη μπάντα ταιριάζει καλύτερα στη συνεργασία μας με τον Άρη
Β. Κ.: Σίγουρα και σε αυτή την περίπτωση αισθάνομαι μέλος μίας μπάντας.
Και τις προηγούμενες φορές αλλά κυρίως αυτή πώς γράφτηκε η μουσική της παράστασης; Από τον Άρη, από κοινού και από τους τρεις σας, με κάποιον άλλο τρόπο;
Π. Σ.: Γράφουμε όλοι μαζί την μουσική αλλά φυσικά με γνώμονα τις ανάγκες και το ύφος κάθε παράστασης
Β. Κ.: Η μουσική γράφεται από κοινού από τους τρεις μας αλλά πάντα με την καθοδήγηση του Άρη ως προς την ατμόσφαιρα που θέλει να έχει κάθε σκηνή.
Αντίστοιχα και στις προηγούμενες παραστάσεις αλλά ιδίως σε αυτή πόσο αλλάζει ο τρόπος που καθένας σας παίζει το όργανο του αλλά και το πώς λειτουργεί αυτό σε σχέση με όταν παίζετε με οποιονδήποτε και οτιδήποτε άλλο;
Π. Σ.: Η αίσθηση και η δυναμική που απαιτείται για κάθε παράταση αλλάζει σύμφωνα με τα σκηνοθετικά δεδομένα του Άρη. Αυτό σίγουρα έχει επηρεάσει το παίξιμο μου σε σχέση με άλλες συνεργασίες μου γιατί υπάρχει διαφορετικού τύπου προσέγγιση ανάλογα με το εκάστοτε ιδίωμα.
Β. Κ.: Σίγουρα η προσέγγιση είναι διαφορετική καθώς ο Άρης χρησιμοποιεί μόνο τα δύο όργανα μας ενώ σε άλλες περιπτώσεις υπάρχουν και άλλα οπότε αυτόματα διαφοροποιείται και ο τρόπος που παίζουμε.
Υπάρχει αυτοσχεδιασμός στην μουσική του έργου; Αν ναι σε ποιο ποσοστό και πόσο σημαντικός είναι, όχι μόνο μουσικά αλλά και για το συνολικό αποτέλεσμα της παράστασης;
Π. Σ.: Ο αυτοσχεδιασμός είναι αναγκαίος γιατί μόνον έτσι μπορούμε να ενταχθούμε καλύτερα στην παράσταση και να συνάδουμε με την αισθητική κάθε έργου.
Β. Κ.: Υπάρχει σε μεγάλο βαθμό αυτοσχεδιασμός αλλά ταυτόχρονα και συγκεκριμένες φόρμες που πρέπει να ακολουθήσουμε, Αναμφίβολα πάντως η δυναμική κάθε παράστασης επηρεάζει τον τρόπο που παίζουμε.
Τέλος ποιο είναι το σημαντικότερο στοιχείο, του κειμένου, της σκηνοθεσίας ή και των δύο αν ισχύει αυτό, το οποίο καλείστε να αναδείξετε παίζοντας ζωντανά κατά την διάρκεια της παράστασης;
Π. Σ.: Αμφότερα είναι σημαντικοί παράγοντες για να καταφέρει μία παράσταση να εκπληρώσει τις προθέσεις της.
Β. Κ.: Πιστεύω ότι με την μουσική δεν προσπαθούμε να αναδείξουμε κάποιο συγκεκριμένο στοιχείο αλλά συνολικά την παράσταση, το κείμενο μα και την σκηνοθεσία της.
