Το περασμένο φθινόπωρο, όταν Πολωνοί ανακάλυψαν τα ερείπια μιας κατασκευής 3.000 ετών στην πόλη Μετσαμόρ στη δυτική Αρμενία, ήρθαν αντιμέτωποι με δύο μυστήρια: Πρώτον, δεν ήξεραν τι σκοπό είχε η κατασκευή. Και δεύτερον, παρατήρησαν ένα στρώμα λευκής σκόνης στην καφέ λάσπη που τους προκάλεσε έκπληξη.
«Ξέραμε ότι ήταν κάτι οργανικό και μαζέψαμε περίπου τέσσερις με πέντε σάκους από το υλικό», είπε ο Κριστόφ Ζακούμπιακ, αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας που ηγήθηκε της ανασκαφής, αναφέρει το Livescience.
Η ομάδα υπέθεσε, στην αρχή, ότι το υλικό ήταν απλώς στάχτη. Άλλωστε, τα απανθρακωμένα υπολείμματα της στέγης του κτηρίου και τα ξύλινα δοκάρια έδειχναν ότι είχε κατασταφεί μετά από πυρκαγιά.
Αφού μελέτησαν το υλικό, οι ερευνητές κατέληξαν ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για διατηρημένο αλεύρι. «Τα δείγματα εξετάστηκαν από έναν εμπειρογνώμονα αρχαιοβοτανολόγο, ο οποίος επιβεβαίωσε αυτή την προκαταρκτική υπόθεση», είπε ο Ζακούμπιακ.
Αυτά τα ευρήματα έλυσαν και τα δύο μυστήρια της ομάδας ταυτόχρονα. Η σκόνη δεν ήταν στάχτη, αλλά αλεύρι σίτου. Είχαν αποκαλύψει ένα αρχαίο αρτοποιείο.
Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, το κτίριο χρησιμοποιήθηκε από τα τέλη του 11ου αιώνα π.Χ. έως τις αρχές 9ου αιώνα μ.Χ. Αρχικά λειτούργησε ως δημόσιο κτίριο. Αργότερα προστέθηκαν φούρνοι και το κτίριο απέκτησε οικονομικό ρόλο, καθώς οι άνθρωποι πιθανότατα χρησιμοποιούσαν αλεύρι σίτου για το ψήσιμο του ψωμιού, αναφέρει το Smithsonianmag.
Όταν οι αρχαιολόγοι ξεκίνησαν την ανασκαφή, διαπίστωσαν ότι αυτό ήταν ένα δημόσιο κτίριο, σημειώθηκε στο μήνυμα του 2022 του Πολωνικού Κέντρου για τη Μεσογειακή Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, το κτήριο βρίσκεται στο τμήμα του αρχαιολογικού χώρου του Μετσαμόρ, που είναι γνωστό ως κάτω πόλη. Η κάτω πόλη βρίσκεται έξω από το κύριο δίκτυο οχυρώσεων.
Κατά τις ανασκαφές του παλαιότερου τμήματος του Μετσαμόρ (που χωρίζεται από το νεκροταφείο με τοίχο), βρέθηκαν περίπου 100 τάφοι.
Οι περισσότεροι από αυτούς τους τάφους ήταν άδειοι γιατί κάποια στιγμή είχαν λεηλατηθεί, αλλά σε έναν από τους άθικτους τάφους βρέθηκαν πολλά χρυσά μενταγιόν και περίπου 100 χάντρες κοσμημάτων.
Τον 11ο-9ο αιώνα π.Χ το Μέτσαμορ ήταν ένα μεγάλο φρούριο και περιβαλλόταν από επτά ιερά, περίπου εκείνη την εποχή το αρτοποιείο ήταν σε χρήση, αναφέρει η έκθεση. Η πόλη έχει γίνει το οικονομικό, πολιτιστικό και πολιτικό κέντρο της περιοχής.
Τελικά κατακτήθηκε το τον 8ο αιώνα π.Χ., αποτελώντας μέρος του βασιλείου του Ουράρτου, σημείωσαν οι αρχαιολόγοι.
Οι ανασκαφές στο Μέτσαμορ ξεκίνησαν το 1965 και συνεχίζουν μέχρι σήμερα. Οι κοινές πολωνο-αρμενικές ανασκαφές ξεκίνησαν το 2013, έγραψε η Miami Herald.