Η μάχη της 26ης Μαρτίου για την ψήφιση του περίφημου «άρθρου 13» κρίθηκε σε κοινοβουλευτικό επίπεδο: 348 ευρωβουλευτές είπαν «ναι» - 274 είπαν «όχι» και η οδηγία για το copyright εγκρίθηκε.
Ωστόσο ο πόλεμος των πνευματικών δικαιωμάτων θα συνεχιστεί. Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, επί της ουσίας επιβεβαιώνει ότι το τεράστιο πρόβλημα των πνευματικών δικαιωμάτων στο Ίντερνετ διαιρεί (αν δεν διχάζει...) τις κυβερνήσεις και τους ψηφοφόρους στην Ευρώπη.
Η σύγκρουση και το αποτέλεσμα, όπου αποτυπώνεται σαφώς η διχογνωμία, θα αγγίξουν πολλούς από εμάς - πέρα από τον κόσμο της τεχνολογίας και των ψηφιακών εκδόσεων.
Οι ευρωβουλευτές στο Στρασβούργο έδωσαν με την ψήφο τους έγκριση στην πρώτη «επικαιροποίηση» της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας, εδώ και δύο δεκαετίες.
Η απόφαση σημαίνει πρακτικά άσκηση έντονης πίεσης προς τους κολοσσούς της ψηφιακής τεχνολογίας, ενώ μαίνεται μία σύγκρουση ανάμεσα σε ορισμένους από αυτούς (με πρώτη την πλατφόρμα της YouTube σε αυτή τη φάση) απέναντι στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, όπου το καθεστώς προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων είναι πολύ αυστηρότερο. Ως αποτέλεσμα, η ελευθερία χρήσης της πνευματικής παραγωγής χωρίς πλαίσιο στο Διαδίκτυο (για παράδειγμα, η χρήση των βίντεο στο YouTube) προσφέρει στις ψηφιακές πλατφόρμες τεράστιο πλεονέκτημα, την ώρα που παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης είναι υποχρεωμένα να πληρώνουν για να χρησιμοποιούν ανάλογο υλικό, όταν δεν το παράγουν τα ίδια.
Αντιδράσεις στο Ιντερνετ και στους δρόμους!
Η wikipedia, επί μία εβδομάδα, «κατέβασε» προσωρινά τις ιστοσελίδες της στη Γερμανία, τη Δανία, τη Σλοβακία και την Τσεχία, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις προγραμματισμένες αλλαγές. Υποστηρίζει ότι αυτές θα παρεμποδίσουν την ελευθερία του Διαδικτύου, επιβάλλοντας περιορισμούς στην φόρτωση περιεχομένου για χρήστες στο YouTube και σε άλλες πλατφόρμες περιεχομένου.
Στην Γερμανία, 150.000 διαδηλωτές ξεχύθηκαν στους δρόμους, σε δεκάδες συγκεντρώσεις το Σαββατοκύριακο 23-24 Μαρτίου 2019, σε μια προσπάθεια να πείσουν τους νομοθέτες να καταργήσουν το πιο αμφιλεγόμενο στοιχείο της οδηγίας, το οποίο επιδιώκει να επιβάλει αυστηρότερες απαιτήσεις στις τεχνολογικές πλατφόρμες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ
Αρθρο 13 εναντίον Google: Η Ευρώπη ψηφίζει
Οι πολέμιοι των αλλαγών ισχυρίζονται ότι οι μικρότερες πλατφόρμες θα πληγούν δυσανάλογα από την απαίτηση του άρθρου 13, καθώς δεν έχουν δυνατότητα να εγκαταστήσουν στις ιστοσελίδες τους προηγμένα φίλτρα προβολής (που κοστίζουν πολύ ακριβά), ώστε να «κόβουν» εκ των προτέρων τα βίντεο, όταν δεν υπάρχει νόμιμη αδειοδότηση για το copyright.
Μια ομάδα ευρωβουλευτών επιχείρησε την ύστατη ώρα να αφαιρέσει το άρθρο 13 από το τελικό κείμενο. Ωστόσο, οι τρεις κύριες πολιτικές ομάδες της ΕΕ (κεντροαριστερά, κεντροδεξιά και φιλελεύθεροι) ζήτησαν από όλους τους ευρωβουλευτές να ψηφίσουν υπέρ του «άρθρου 13».
Μία πολύ δύσκολη απόφαση για ελευθερίες και δημοκρατία
Το άρθρο 13 έχει γίνει σύμβολο μιας ευρύτερης μάχης για την «δικαιοσύνη» στην Ευρώπη. Οι υποστηρικτές της νέας νομοθεσίας για τα πνευματικά δικαιώματα (copyright) βλέπουν την ψήφισή της, ως μέρος μιας προσπάθειας των Βρυξελλών για την προστασία των παραδοσιακών βιομηχανιών από τον απελευθερωμένο καπιταλισμό «άγριας δύσης».
Οι αντίπαλοί τους υποστηρίζουν, ότι η νομοθεσία θα καταλήξει να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό, καταπνίγοντας την ικανότητα της ΕΕ να καινοτομεί ελεύθερα.
Η πολιτική των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας διχάζει τις γενιές και τις κυβερνήσεις.
Η γαλλική κυβέρνηση του Εμανουέλ Μακρόν έδωσε με όλα τα μέσα τη μάχη για να περάσει η νέα οδηγία, προπαγανδίζοντας με πάθος την επιθυμία του Παρισιού να σφυρηλατήσει μια Ευρώπη, η οποία θα «προστατεύει» τις βιομηχανίες της.
Οι πολιτικές δυνάμεις της Γερμανίας εμφανίζονται διχασμένες από την οδηγία περί πνευματικών δικαιωμάτων. Οι σοσιαλδημοκράτες πιέστηκαν από το Παρίσι, να μην κάνουν πίσω. Την ίδια ώρα, το συντηρητικό CDU που θεωρητικά τάσσεται υπέρ της προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, έχει τρομάξει από τις διαμαρτυρίες. Κατά ορισμένες πληροφορίες, σκέφτεται να στηρίξει την οδηγία, αλλά να μην εφαρμόσει το άρθρο 13 στη Γερμανία!
Ανεξάρτητα από την έκβαση της μάχης στο Στρασβούργο, ο πόλεμος των πνευματικών δικαιωμάτων είναι απίθανο να τελειώσει εδώ.
Εφόσον πέρασε το άρθρο 13, οι δικηγόροι ετοιμάζονται πλέον να υψώσουν ένα φράγμα από εμπόδια και ενστάσεις, απευθυνόμενοι στους κορυφαίους δικαστές της ΕΕ σχετικά με τις «γκρίζες περιοχές του copyright» και την προστασία των ατομικών ελευθεριών στο Ιντερνετ.
Η επίσημη ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Το ΕΚ εγκρίνει νέους κανόνες για τα πνευματικά δικαιώματα στο διαδίκτυο
- Οι διαδικτυακές πλατφόρμες πλέον υπεύθυνες για το περιεχόμενο που αναρτούν οι χρήστες
- Συγκεκριμένες κατηγορίες διαδικτυακού υλικού, όπως τα «memes» και τα αρχεία GIF, εξαιρούνται από την οδηγία
- Οι σύνδεσμοι προς ειδησεογραφικά άρθρα, οι οποίοι συνοδεύονται από «μεμονωμένες λέξεις ή πολύ σύντομα αποσπάσματα» μπορούν να διαμοιράζονται ελεύθερα
- Οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να λαμβάνουν μερίδιο των εσόδων που αποκομίζουν οι εκδότες για τη χρήση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας
- Οι νεοφυείς επιχειρήσεις θα υπόκεινται σε ελαφρύτερες υποχρεώσεις
Οι δημιουργοί και οι δημοσιογράφοι θα μπορούν να διαπραγματευτούν με τους γίγαντες του διαδικτύου χάρη στη συμφωνία, η οποία διασφαλίζει και την ελευθερία της έκφρασης.
Τα μέλη του ΕΚ υιοθέτησαν την οδηγία σε ψηφοφορία στην ολομέλεια με 348 ψήφους υπέρ, 274 κατά και 36 αποχές. Με αυτό τον τρόπο ολοκληρώθηκε η νομοθετική διαδικασία για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η οποία ξεκίνησε το 2016. Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει τώρα να εγκρίνουν την απόφαση του ΕΚ τις προσεχείς εβδομάδες. Αν τα κράτη μέλη εγκρίνουν το κείμενο που υιοθέτησε το Κοινοβούλιο, οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ μετά τη δημοσίευσή τους στην επίσημη εφημερίδα της ΕΕ, ενώ θα μεσολαβήσει διάστημα 2 χρόνων για την εφαρμογή τους.
Η οδηγία, η οποία συμφωνήθηκε μεταξύ των διαπραγματευτών του ΕΚ και του Συμβουλίου, έχει στόχο να εξασφαλίσει ότι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας εφαρμόζονται και στο διαδίκτυο. Το YouTube, το Facebook και το Google News είναι μεταξύ των πιο γνωστών υπηρεσιών που θα επηρεαστούν άμεσα από τη νέα νομοθεσία.
Η οδηγία επίσης κάνει βήματα για να εξασφαλίσει ότι το διαδίκτυο θα παραμείνει χώρος ανοιχτός στην ελευθερία της έκφρασης.
Ο εισηγητής Axel Voss και οι ευρωβουλευτές Helga Trupel and Sajjad Karim θα παραχωρήσουν συνέντευξη Τύπου στις 15.00 (τοπική ώρα) την οποία μπορείτε να παρακολουθήσετε ζωντανά.
Οι τεχνολογικοί γίγαντες θα μοιράζονται τα έσοδά τους με τους καλλιτέχνες και τους δημοσιογράφους
Η συμφωνία αποσκοπεί στην ενίσχυση της δυνατότητας των κατόχων πνευματικών δικαιωμάτων, κυρίως των δημιουργών όπως οι μουσικοί, οι ερμηνευτές και οι σεναριογράφοι, καθώς και των εκδοτών ειδήσεων και των δημοσιογράφων, να διαπραγματευτούν καλύτερες συμβάσεις για τη χρήση των έργων τους που εμφανίζονται σε διαδικτυακές πλατφόρμες. Αυτό επιτυγχάνεται καθιστώντας τις διαδικτυακές πλατφόρμες απευθείας υπόλογες για το περιεχόμενο που αναρτάται σε αυτές και παρέχοντας αυτόματα το δικαίωμα στους εκδότες ειδήσεων να διαπραγματευθούν συμφωνίες εκ μέρους των δημοσιογράφων τους για τα άρθρα που χρησιμοποιούν οι κόμβοι αναμετάδοσης ειδήσεων.
Εξασφάλιση της ελευθερίας της έκφρασης
Σημαντικός αριθμός των μέτρων είναι σχεδιασμένος ειδικά για να διασφαλιστεί ότι το διαδίκτυο θα παραμείνει χώρος ανοιχτός στην ελευθερία της έκφρασης.
Καθώς η διαμοίραση αποκομμάτων ειδησεογραφικών άρθρων εξαιρείται ρητώς από την εφαρμογή της οδηγίας, αυτή η πρακτική μπορεί να συνεχιστεί ακριβώς όπως στο παρελθόν. Ωστόσο, η οδηγία περιέχει επίσης μέτρα εναντίον των κόμβων αναμετάδοσης ειδήσεων που κάνουν κατάχρηση αυτού του δικαιώματος. Τα αποκόμματα θα μπορούν λοιπόν να συνεχίσουν να εμφανίζονται στις σελίδες του Google News, για παράδειγμα, ή όταν ένα άρθρο μοιράζεται στο Facebook, με την προϋπόθεση ότι αυτά θα είναι «πολύ σύντομα».
Η ανάρτηση προστατευόμενων έργων για λόγους παράθεσης, κριτικής, εξέτασης, διακωμώδησης, παρωδίας ή σάτιρας προστατεύεται, διασφαλίζοντας ότι τα «memes» και τα αρχεία GIF θα συνεχίσουν να είναι διαθέσιμα και διαμοιράσιμα σε διαδικτυακές πλατφόρμες.
Πολλές διαδικτυακές πλατφόρμες δε θα επηρεαστούν
Το κείμενο διευκρινίζει επίσης ότι η ανάρτηση έργων σε διαδικτυακές εγκυκλοπαίδειες με μη εμπορικό τρόπο, όπως για παράδειγμα στη Wikipedia, ή πλατφόρμες ανοιχτού («open source») λογισμικού, όπως το GitHub, θα εξαιρούνται αυτόματα. Οι καινοφυείς πλατφόρμες θα υπόκεινται σε ελαφρύτερες υποχρεώσεις από αυτές που θα έχουν οι πιο γνωστές.
Ισχυρότερα διαπραγματευτικά δικαιώματα για δημιουργούς και ερμηνευτές
Οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές θα μπορούν να διεκδικήσουν πρόσθετες αμοιβές από τους διανομείς που εκμεταλλεύονται τα δικαιώματά τους όταν η ανταμοιβή που συμφωνήθηκε αρχικά είναι δυσανάλογα χαμηλότερη από τα κέρδη που αποκομίζει ο διανομέας.
Στήριξη της έρευνας σε τεχνολογίες αιχμής και προστασία της παράδοσης
Η συμφωνία στοχεύει να διευκολύνει τη χρήση υλικού που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για ερευνητική χρήση μέσω εξόρυξης κειμένου και δεδομένων, καταργώντας έτσι ένα σημαντικό ανταγωνιστικό μειονέκτημα που αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι ερευνητές. Τονίζεται δε ότι οι περιορισμοί χρήσης πνευματικής ιδιοκτησίας δεν θα εφαρμόζονται όσον αφορά υλικό που χρησιμοποιείται για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Τέλος, η οδηγία επιτρέπει επίσης τη δωρεάν χρήση προστατευόμενου περιεχομένου για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Έργα που δεν είναι πλέον διαθέσιμα στο εμπόριο μπορούν να χρησιμοποιηθούν ελεύθερα σε περίπτωση που δεν υφίσταται κάποιος οργανισμός για τη συλλογική διαχείρισή τους για να εκδοθεί σχετική άδεια.
Πώς αυτή η συμφωνία αλλάζει την υπάρχουσα κατάσταση
Προς το παρόν, οι εταιρείες του διαδικτύου έχουν ελάχιστα κίνητρα να υπογράψουν δίκαιες συμβάσεις με τους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων, καθώς δεν θεωρούνται υπεύθυνες για το περιεχόμενο που αναρτούν οι χρήστες τους. Η μόνη τους υποχρέωση είναι να αφαιρούν περιεχόμενο που καταπατά πνευματικά δικαιώματα όταν ο κάτοχός τους το ζητήσει. Αυτή η πρακτική ωστόσο είναι επίπονη για τους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων και δεν τους εγγυάται δίκαιη ανταμοιβή. Καθιστώντας τις εταιρείες του διαδικτύου υπεύθυνες, θα ενισχυθεί η δυνατότητα των κατόχων πνευματικών δικαιωμάτων (κυρίως μουσικών, ερμηνευτών και σεναριογράφων, καθώς και εκδοτών ειδήσεων και δημοσιογράφων) να διεκδικήσουν δίκαιες συμβάσεις και κατά συνέπεια δίκαιες αμοιβές για την ψηφιακή εκμετάλλευση του υλικού τους.