Η κινδυνολαγνεία για την αξιοποίηση των πιθανών αποθεμάτων υδρογονανθράκων συνεχίζεται. Μετά τα Ιόνια νησιά σειρά έχουν τα Ιωάννινα. (Ωστόσο μία απορία πρέπει να εκφρασθεί ειδικά για τα Ιόνια νησιά: Από τί κινδυνεύουν πραγματικά τα Ιόνια νησιά και γενικότερα οι τουριστικές περιοχές; Λίγους μήνες μετά την κινδυνολογία που εκφράσθηκε για τους υδρογονάνθρακες στα Ιόνια νησιά ξέσπασαν πολλές πυρκαγιές. Ας κοιτάξουν λοιπόν στα Ιόνια νησιά πως θα προστατευθούν τα δάση τους από τις πυρκαγιές και ας αφήσουν ήσυχους τους υδρογονάνθρακες).
Ως παλαιός Γιαννιώτης, γέννημα-θρέμμα των Ιωαννίνων, το θέμα με αφορά άμεσα. Καθώς η περιοχή πραγματικά με πονά. Και γι’αυτό το λόγο θα εκφράσω τις απόψεις μου ξεκάθαρα.
Μία ειδική κατηγορία κινδυνολαγνείας λοιπόν είναι αυτή που υποστηρίζει πως αν αξιοποιηθούν οι ελληνικοί ορυκτοί πόροι θα πληγεί το περιβάλλον (και ο τουρισμός). Με αυτή την κινδυνολαγνεία θα ασχοληθώ σήμερα.
Το περιβαλλοντικό πρόβλημα της Ελλάδας είναι άμεσα συνυφασμένο με την άναρχη δόμηση, με τους εμπρησμούς και καταπατήσεις δασών, με το ξεφύτρωμα μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων, γηπέδων γκολφ, και πισίνων. Ας ξεκινήσω με τις καταπατήσεις περιοχών οι οποίες έχουν γίνει στην Ελλάδα ελέω τουριστικής «ανάπτυξης». Ένα σχετικό παράδειγμα μπορούμε να δούμε εδώ: 130 χιλιάδες στρέματα δάσους έχουν καταπατηθεί, 18 χιλιάδες αυθαίρετα έχουν κτισθεί, και 28 χιλιάδες πολεοδομικές παρανομίες έχουν βεβαιωθεί σε μία μόνο τουριστική περιοχή της Ελλάδας. Αλλά και σε άλλες περιοχές τα ίδια συνέβησαν. Η φράση που πραγματικά πονάει είναι πως σήμερα, στα ελληνικά δάση υπάρχουν περίπου 150 χιλιάδες αυθαίρετα. Κατά τα άλλα σύμφωνα με τις θεωρίες συνομοσίας δεν πρέπει να αξιοποιήσουμε τους ορυκτούς πόρους γιατί μπορεί να καταστραφούν τα δάση μας. Ε, λοιπόν αυτή η καραμέλα πρέπει να τελειώσει. Δεν πουλάει πια: Τα δάση μας δεν κινδυνεύουν από τις εξορύξεις: κινδυνεύουν από την άναρχη και αυθαίρετη δόμηση που ορισμένες φορές μπορεί και να συνδέεται με ξενοδοχειακές μονάδες, βίλες και πισίνες. Στο κάτω της γραφής, μετά το πέρας των εξορύξεων τα δέντρα ξαναφυτεύονται. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο όταν τα δάση καούν, καταπατηθούν και χτισθούν βίλες και ξενοδοχεία: άπαξ και “φυτρώσουν” οι βίλες και τα ξενοδοχεία μέσα στα δάση, τότε τα δάση αποψιλώνονται ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ. Κάποιο άλλο παράδειγμα ήπιας «ανάπτυξης» αποτελεί η μόλυνση της θάλασσας από βοθρολύματα τουριστικών περιοχών. Ας δοθούν όμως δύο ακόμη παραδείγματα. Η εκμετάλλευση πετρελαίου στη Θάσο ξεκίνησε το 1981. Δηλαδή πραγματοποιείται εδώ και 36 χρόνια. Τα τελευταία 36 χρόνια δεν έχει γίνει ποτέ περιβαλλοντικό ατύχημα οποιασδήποτε μορφής. Ποτέ! Καθώς ακολουθούνται ορθές πρακτικές κατά τη διάρκεια των εργασιών με σεβασμό στο περιβάλλον και τον άνθρωπο. Όσο αφορά τον τουρισμό της Θάσου; Τα τελευταία χρόνια η τουριστική κίνηση διαρκώς αυξάνει. Η παρουσία των θαλάσσιων πετρελαιοπηγών δεν εμποδίζει λοιπόν τους τουρίστες να απολαύσουν τις ομορφιές του νησιού. Αντίθετα, από τί πραγματικά κινδυνεύει το περιβάλλον της Θάσου; Από τις πυρκαγιές: το 1985 κάηκαν 90 χιλιάδες στρέματα, το 1989 κάηκαν 70 χιλιάδες στρέματα και 7 χιλιάδες στρέματα το 2013. Το ίδιο συμβαίνει και στο νησί της Μήλου όπου υπάρχουν αρκετά ορυχεία, αλλά αυτό δεν εμποδίζει τους Έλληνες να έχουν τη Μήλο στην πρώτη δεκάδα των περιοχών που προτιμούν για τις διακοπές τους εδώ και αρκετά χρόνια.
Το γεγονός ότι στον 21ο αιώνα η χώρα μας ίσως να μετατραπεί σε χώρα παραγωγής υδρογονανθράκων δημιουργεί ίσως μία ψυχολογική πίεση στην οποία όλοι μας θα πρέπει να συνηθίσουμε. Είναι στη φύση του ανθρώπου άλλωστε να φοβάται το «νέο». Να φοβάται τις αλλαγές. Να αντιστέκεται σε κάθετι καινούριο. Γι’αυτό άλλωστε υπάρχουν θεωρίες σχετικές με την Αντίσταση στις Αλλαγές (Resistance to Change) αλλά και τη Διαχείριση των Αλλαγών (Change Management) οι οποίες συνδέονται εμμέσως με την Ανάλυση της Συμπεριφοράς (Behavioral Analysis).
Εφόσον βρεθούν αξιοποιήσιμα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στη χώρα μας τότε η κοινωνία ολόκληρη θα αναγκαστεί να περάσει μέσα από τεράστιες αλλαγές, κυρίως αλλαγές στο αντι-παραγωγικό της μοντέλο. Ένα μοντέλο το οποίο στηρίζεται σε επιδοτήσεις και στην παροχή υπηρεσιών (ο τουρισμός είναι παροχή υπηρεσιών: όχι βιομηχανία). Μία ολόκληρη χώρα λοιπόν θα αποτελέσει ίσως ένα μοντέλο αντίστασης σε πιθανές αλλαγές οι οποίες ωστόσο αν δεν πραγματοποιηθούν τότε η χώρα μας ίσως θα βρεθεί σε τέλμα. Κάποιοι φοβούνται λοιπόν πως αν αξιοποιήσουμε τα πιθανά κοιτάσματα υδρογονανθράκων θα καταστραφεί η ομορφιά του τοπίου και το περιβάλλον. Έτσι έμμεσα υποτίθεται πως θα καταστραφεί και ο τουρισμός μας. Η αντίληψη του κινδύνου είναι μία εντελώς προσωπική υπόθεση του καθενός. Π.χ. στην Ελλάδα γνωρίζουμε πως το κάπνισμα σκοτώνει αλλά οι Έλληνες αδιαφορούν γι’αυτό και καπνίζουν αρειμανίως. Όπως γνωρίζουμε πως τα τελευταία χρόνια έχουμε χάσει τόσους ανθρώπους από τροχαία δυστυχήματα λες και είχαμε πόλεμο: κι όμως συνεχίζουμε να οδηγούμε επιθετικά. Όπως επίσης όλοι γνωρίζουμε τη μάστιγα των πυρκαγιών στη χώρα μας η οποία αποτελεί πραγματικό κίνδυνο. Κι όμως οι πυρκαγιές αυτές συνεχίζουν να αποτελούν φρικτή πραγματικότητα.
Ως Ηπειρώτης λοιπόν θα έλεγα πως ορισμένοι, πριν ξεκινήσουν τις οποιεσδήποτε κινδυνολογίες, οφείλουν να γνωρίζουν τί ήταν αυτό που έκανε παλαιότερα τους Ηπειρώτες να είναι ”πρώτοι στα γρόσια και στα γράμματα”: Ήταν η τάση που είχαν οι Ηπειρώτες στο ελεύθερο εμπόριο και στο επιχειρείν. Από τους μαστοράδες της Κόνιτσας που χτίζαν σε μακρινούς τόπους πετρόχτιστα θαύματα, εώς τους εμπόρους που δραστηριοποιούνταν στη Μολδαβία, στη Ρωσία, στη Βλαχία, στην τότε Αυστροουγγαρία, στη Μαύρη Θάλασσα, στην Αίγυπτο και αλλού. Τέτοια παραδείγματα διαθέτει πάμπολλα ο Άπειρος Τόπος: οι Εθνικοί μας Ευεργέτες: Αβέρωφ-Τοσίτσας, ο Ριζάρης, ο Ζάππας, ο Αρσάκης, ο Καπλάνης, οι Ζωσιμάδες, ο Καστρισόγια, ο Σίνας, ο Ζωγράφος, ο Μαρούτσης, ο Δομπόλης, και πολλοί άλλοι, γνωστοί και άγνωστοι οι οποίοι ήταν κυρίως επιχειρηματίες.
Με όλο το σεβασμό, κάποιοι οφείλουν να αναρωτηθούν αν θα είχαν πράξει το ίδιο οι προαναφερθέντες Ηπειρώτες εάν υπέκυπταν σε αποστειρωμένες, παλαιολιθικές ψευδο-κινδυνολαγνείες οι οποίες κρατούν τη χώρα δέσμια παρωχημένων αντιλήψεων και οι οποίες ουσιαστικά καμία σχέση δεν έχουν με τα ιδεώδη από τα οποία εμπνεύσθηκαν οι Ηπειρώτες συνιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας.
Με όλο το σεβασμό, ορισμένοι οφείλουν να κατανοήσουν πως οι Ηπειρώτες εδώ και 150 χρόνια περίπου, είχαν αποδειχθεί ανοιχτόμυαλοι και διορατικοί καθώς είχαν κατανοήσει τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης, της ανοιχτής κοινωνίας, του ελεύθερου εμπορίου και του επιχειρείν.
Όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν πως δεν θα πρέπει όντως να μελετηθούν σε βάθος οι τυχόν επιπτώσεις της εξόρυξης υδρογονανθράκων στα Ιωάννινα, αλλά... αλλά (ένα μεγάλο ΑΛΛΑ): αυτό δεν σημαίνει πως θα πρέπει να αφήσουμε την κινδυνολαγνεία να επιβληθεί στην κοινωνία της Ηπείρου. Κατανοητές οι ανησυχίες καθώς πρόκειται για νέες καταστάσεις (= Resistance to Change), πρέπει και οφείλουν να υπάρχουν, αλλά με μέτρο και μακριά από την κινδυνολαγνεία. Όσον αφορά τους φόβους; «Αν μπορείς κοίταξε τον φόβο κατάματα και ο φόβος θα φοβηθεί και θα φύγει» (Καζαντζάκης).
Καλώς να έλθουν λοιπόν οι οποιεσδήποτε εξορύξεις υδρογοναθράκων και στα Ιωάννινα χωρίς φόβο, αλλά με γνώση. Αρκετά έχει περάσει η χώρα μας.