Μετά από ένα θλιβερό 2019, κατά το οποίο ο γιος της βασίλισσας Ελισάβετ Β’, ο πρίγκηπας Άντριου, εμφανίζεται να εμπλέκεται σε υπόθεση με σεξουαλικές κακοποιήσεις ανηλίκων, δεν είναι λίγοι οι Βρετανοί που επαναφέρουν το ερώτημα εάν η μοναρχία έχει καταστεί πολύ δαπανηρή και η βασιλική οικογένεια πολύ μεγάλη.
Η δύσκολη αυτή χρονιά που η βασιλική οικογένεια θα ήθελα να ξεχάσει, ίσως να ενθαρρύνει όμως τον διάδοχο του θρόνου, πρίγκιπα Κάρολο να κάνει πράξη την πεποίθησή του, όπως αναφέρουν ειδικοί επί θεμάτων της βασιλικής οικογένειας, ότι ήρθε οι ώρα για μεταρρυθμίσεις.
«Θέλει να μειώσει σε έναν στενό κύκλο τον αριθμό των ανώτερων μελών της οικογένειας που εργάζονται με καθεστώς πλήρους απασχόλησης (σ.σ. για την κάλυψη των υποχρεώσεων του θρόνου)» δηλώνει η συγγραφέας Πένι Τζανορ η οποία έχει γράψει και το βιβλίο «Τhe Firm» («Η εταιρεία») -όπως συχνά αποκαλούν την βασιλική οικογένεια- και ειδικεύεται στην οικογένεια των γαλαζοαίματων.
Όπως εξηγεί, μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) η περίπτωση του σκανδάλου στο οποίο φέρεται να εμπλέκεται ο αδερφός του πρίγκιπα-διαδόχου, «κάνει πιο εύκολη τη δουλειά του Καρόλου», δηλαδή την προώθηση των μεταρρυθμίσεων που επιθυμεί.
Ο 59χρονος πρίγκιπας, που συχνά χαρακτηρίζεται από τον βρετανικό Τύπο ως ο «αγαπημένος γιος» της βασίλισσας, αντιμετωπίζει σκληρή κριτική μετά τις καταγγελίες για σεξουαλική επαφή με ένα από τα θύματα του αμερικανού παιδόφιλου, Τζέφρι Έπσταϊν.
Ο Άντριου, ο οποίος αρνείται έντονα τις κατηγορίες, έδωσε τον περασμένο μήνα συνέντευξη στο BBC (η οποία χαρακτηρίστηκε ως «καταστροφική»), στην οποία προσπάθησε ανεπιτυχώς να αποστασιοποιηθεί από τον Έπσταϊν. Στη συνέχεια και υπό το βάρος των αντιδράσεων των ΜΜΕ υποσχέθηκε πως θα «εγκαταλείψει τα δημόσια καθήκοντα».
Το 2019 όμως ήταν μια ζοφερή χρονιά και για τον Πρίγκιπα Χάρι και τη σύζυγό του, και αμερικανίδα ηθοποιό Μέγκαν Μάρκλ. Το διάσημο ζευγάρι διαμαρτυρήθηκε πολλές φορές πως αισθάνεται να παραβιάζεται η ιδιωτική τους ζωή από τα βρετανικά ΜΜΕ ενώ η σχέση του πρίγκιπα Χάρι με τον αδερφό του και δεύτερο στην γραμμή διαδοχής, πρίγκιπα Γουίλιαμ, λέγεται πως έχει ψυχρανθεί, δίνοντας ακόμη περισσότερη τροφή στον κίτρινο Τύπο.
Οι δοκιμασίες της οικογένειας οδήγησαν την εφημερίδα Guardian να σχολιάσει πως η βασιλική οικογένεια είναι «εκτός ελέγχου» ενώ οι ειδικοί επί του συγκεκριμένου ρεπορτάζ που παρακολουθούν τις εξελίξεις προβλέπουν πως οι αλλαγές είναι αναπόφευκτες.
«Υπουργείο θετικών συναισθημάτων»
Το μέγεθος και το κόστος συντήρησης της βασιλικής οικογένειας της Βρετανίας είναι ένα αμφιλεγόμενο θέμα εδώ και καιρό με τις τελευταίες περιπέτειες των μελών της να δίνουν χώρο σε νέες εκκλήσεις για να υπάρξει ένας «εξορθολογισμός της δομής» του Παλατιού του Γουίνδσορ όπως έχει γράψει παλαιότερα η Daily Telegraph.
«Οι υπερμεγέθης βασιλικές οικογένειες είναι καλές όταν ηγούνται του ενός τετάρτου του πλανήτη ... δεν είναι όμως όταν ηγούνται μιας υπό συρρίκνωση Μεγάλης Βρετανίας που βρίσκεται σε ύφεση από τις αρχές του 21ου αιώνα», επισημαίνει η εφημερίδα.
Ο Τζόνι Ντάιμοντ, ο οποίος καλύπτει το ρεπορτάζ για την βασιλική οικογένεια για λογαριασμό του BBC, σχολιάζει πως τα ποσά με τα οποία χρηματοδοτείται αυτή «είναι ένα μεγάλο ζήτημα εδώ και πολύ καιρό» και όπως επισημαίνει στο AFP είναι ένα βασικό επιχείρημα το οποίο επικαλούνται οι ρεπουμπλικάνοι.
Παρατηρεί βέβαια πως οι βασιλείς της Βρετανίας διαθέτουν μια μακρά εμπειρία στην ανανέωση και επαναπροώθηση της εικόνας του βασιλικού οίκου και του θεσμού, ενεργώντας ως ένα είδος «υπουργείου θετικών συναισθημάτων» για το έθνος με στόχο να δικαιολογήσουν τα έξοδά τους.
«Και αυτό είναι το πρόβλημα. Αυτό που εισπράττει το έθνος αυτή τη στιγμή. Δεν λαμβάνει κάτι που αντιστοιχεί στην αξία των χρημάτων που δίνει», λέει χαρακτηριστικά και σημειώνει: «Δεν το λαμβάνουν αυτό όταν ο κατηγορείται ο πρίγκιπας Άντριου για όσα γνωρίζουμε πως κατηγορείται, ούτε όταν ο Χάρι και η Μέγκαν ασχολούνται με το να μηνύουν τις εφημερίδες».
«To κόστος για τον φορολογούμενο»
Η βασίλισσα λαμβάνει κάθε χρόνο από την κυβέρνηση ένα επίδομα ύψους 82 εκατομμυρίων λιρών (96 εκατομμύρια ευρώ) όπως έγινε και για το οικονομικό έτος 2018-2019.
Το ποσό αυτό προορίζεται για την κάλυψη του λειτουργικού ρόλου των μελών της βασιλικής οικογένειας (κατά κεφαλήν και όχι κατά νοικοκυριό) αλλά και για την μισθοδοσία των ατόμων που απασχολούν και την συντήρηση χώρων όπως το παλάτι του Μπάκιγχαμ.
Η μονάρχης επωφελείται επίσης από ένα «ιδιωτικό πορτοφόλι» που πηγάζει από τα έσοδα μισού δισεκατομμυρίου λιρών από την αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων του Δουκάτο του Λάνκαστερ (ήδη από την περίοδο του Μεσαίωνα).
Το χαρτοφυλάκιο έγγειας ιδιοκτησίας, ακίνητων και άλλων περιουσιακών στοιχείων χάρισε πέρυσι στην βασίλισσα άλλες 20εκατ λίρες τις οποίες εκείνη μοίρασε, ανάλογα με τις ανάγκες, στα μέλη της οικογένειάς της.
Το παλάτι του Μπάκιγχαμ δεν αποκαλύπτει πώς ακριβώς διανέμονται αυτά τα κεφάλαια στα μέλη της οικογένειας. Ο βρετανικός Τύπος πάντως αναφέρει πως πχ ο Άντριου που είναι πλέον πάρα πολύ χαμηλά στην γραμμή διαδοχής και δεν αναλαμβάνει ουσιαστικές υποχρεώσεις εκ μέρους του θρόνου, έλαβε από την μητέρα του 250.000 λίρες πέραν της ετήσιας στρατιωτικής σύνταξης που λαμβάνει, ύψους περίπου 25.000 λιρών.
Ο δούκας της Υόρκης, που είναι γνωστός για τον πολυτελή τρόπο ζωής του, ζει χωρίς να χρειάζεται να πληρώνει- όπως και η πρώην σύζυγός του Σάρα Φέργκιουσον- σε βασιλικές κατοικίες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, πούλησε ένα ακίνητο στο Σάνινγκχίλ, του νοτιοδυτικού Λονδίνου, το οποίο η βασίλισσα του είχε δωρίσει και η αξία του το 2007 ανερχόταν στις 15 εκατ λίρες. Επίσης είναι ιδιοκτήτης ενός πολυτελούς σαλέ στην Ελβετία.
«Η πιο συνηθισμένη κριτική έναντι της μοναρχίας είναι το κόστος αυτής για τον φορολογούμενο» σχολιάζει η Τζάνορ. «Υπάρχει η αντίληψη ότι πολλά μέλη της οικογένειας είναι ζουν σε βάρος των άλλων και δεν κάνουν και πολλή δουλειά».
Πηγές: AFP, The Guardian, Daily Telegraph