Ένα φιλόδοξο για την Ελλάδα έργο, γίνεται η «σημαία» της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πορεία προς την πράσινη μετάβαση.
Tο Bloomberg, σε δημοσίευμά του αναφέρεται με εγκωμιαστικά σχόλια στον Πύργο του Πειραιά, ένα ογκώδες κατασκεύασμα που από τη δεκαετία του 1970 έστεκε ως «φάντασμα στην προκυμαία του λιμανιού και σήμερα, είναι ένα από τα κορυφαία έργα ανακατασκευής της Ευρώπης, που οι Βρυξέλλες αποκαλούν «Κύμα Ανακαίνισης».
Τον Οκτώβριο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εν μέσω ενεργειακής κρίσης ξεκίνησε ένα φιλόδοξο σχέδιο απανθρακοποίησης 35 εκατομμυρίων κατοικιών, πολυκατοικιών, γραφείων, σχολείων, νοσοκομείων και άλλων κτηρίων στην Ευρώπη έως το 2030.
Για το περίφημο αυτό «κύμα Ανακαίνισης» η ΕΕ είναι έτοιμη να εκταμιεύσει 2,75 τρις ευρώ, καθώς τα περισσότερα κτίρια στην Ευρώπη είναι ηλικίας άνω των δύο δεκαετιών που κατασκευάστηκαν χωρίς καμία οικολογική μέριμνα για την εξοικονόμηση ενέργειας.
Το 36% των εκπομπών αερίου στην γηραιά ήπειρο προέρχεται από τα κτίριά της.
Το πιο πράσινο κτίριο της Ελλάδας
Η ανακαίνιση του Πύργου του Πειραιά, που έχει υπολογιστεί στα 100 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 9 εκατ. ευρώ προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, στοχεύει να μετατρέψει τον «άσχημο γίγαντα» στο πιο πράσινο κτίριο της Ελλάδας.
Η πρόσοψη του θα καλυφθεί με πτερύγια που εκτρέπουν τον ήλιο, τα θερμικά παράθυρα είναι κατασκευασμένα από ανακυκλωμένο γυαλί, κάθε θέση στάθμευσης στο υπόγειο έχει σημείο φόρτισης EV και αισθητήρες θα μετρούν το μικροκλίμα για να βοηθήσουν στη διατήρηση των χώρων πρασίνου.
Το έργο βρίσκεται από το 2020 στα χέρια της Dimand, η οποία θα το παραδώσει το 2023 ως την πρώτη δομή με πιστοποίηση LEED της χώρας.
Η Όλγα Ίτσιου, διευθύνουσα σύμβουλο της εταιρείας, μιλώντας στο Bloomberg υποστήριξε ότι «το λιμάνι ήταν μια άσχημη βιομηχανική περιοχή, ερειπωμένη και νεκρή και η ανακαίνισή θα επαναφέρει τη ζωή στη γειτονιά».
Όμως εκτός από τον Πύργο του Πειραιά, η Ελλάδα φαίνεται ότι κάνει σημαντικά βήματα προς την εξοικονόμηση ενέργειας.
Μετά το διάστημα των μνημονίων, όπου οι ανακαινίσεις κτιρίων σταμάτησαν, 4,1 δισεκατομμύρια ευρώ από τα χρήματα της ΕΕ για την ανάκαμψη της πανδημίας έχουν διατεθεί για πιο πράσινες κατασκευές.
Η Αλεξάνδρα Σδούκου, γενική γραμματέας ενέργειας και ορυκτών πόρων της Ελλάδας, λέει ότι η χώρα σκοπεύει να μειώσει τη χρήση ενέργειας στα κτίρια κατά 38% έως το 2030, υπερβαίνοντας τον στόχο της ΕΕ για 32%.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου θα απαιτηθεί η ανακαίνιση 60.000 κατασκευών —περίπου το 15% των κτιρίων— κάθε χρόνο.
Η κυβέρνηση πρόσφερε τον Ιούνιο επιδοτήσεις έως και 50% σε νοικοκυριά, ανταλλάσσοντας παλιά κλιματιστικά, ψυγεία και καταψύκτες με πιο ενεργειακά αποδοτικά μοντέλα και έλαβε 1 εκατομμύριο αιτήσεις μέσα σε ένα μήνα. «Τα περισσότερα κτίριά μας χτίστηκαν πριν από το 1980», λέει η Σδούκου. «Αν θέλουμε πραγματικά να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, πρέπει να το αντιμετωπίσουμε».
Μένει πίσω η Ευρώπη
Κι ενώ η Ελλάδα φαίνεται να πρωτοστατεί στην προσπάθεια της Ευρώπης να γίνει πιο πράσινη και λιγότερο ενεργοβόρα, το ευρωπαϊκό «Κύμα Ανακαίνισης» μοιάζει περισσότερο με σταγόνα στον ωκεανό.
Μόλις το 1% των κτιρίων της Ευρώπης ανακαινίζεται κάθε χρόνο, ποσοστό ελάχιστο καθώς θα πρέπει τουλάχιστον να διπλασιαστεί με σημαντικές ανακαινίσεις ώστε να μειωθεί η χρήση ενέργειας τουλάχιστον κατά 60% με βελτιωμένη μόνωση, σύγχρονα παράθυρα και αντλίες θερμότητας για την αντικατάσταση των λεβήτων αερίου.
Αν η Ευρώπη συνεχίσει με αυτόν τον ρυθμό, θα είναι σχεδόν αδύνατο να πετύχει τον στόχο της για καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050.
«Πρέπει να γίνει κατανοητό πόσο επείγουσας ανάγκης είναι αυτή η διαδικασία», λέει ο Adrian Joyce, διευθυντής του Renovate Europe. «Αν δεν επιτύχουμε μια ουσιαστική ανακαίνιση του 2,5% των κτιρίων μέχρι το 2030 και δεν τη διατηρήσουμε για δύο δεκαετίες, θα αποτύχουμε σε αυτήν την πρόκληση».
Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι εκπομπές από κτίρια και κατασκευές ανήλθαν στο υψηλότερο επίπεδό τους το 2021, αφήνοντας τον κλάδο εκτός τροχιάς στην προσπάθεια απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Συμμαχία για τα Κτίρια και τις Κατασκευές.
Τα σχέδια της Ευρώπης παρακολουθούνται στενά, επειδή η περιοχή είναι ένα από τα λίγα μέρη όπου οι υψηλές φιλοδοξίες υποστηρίζονται με νομοθετικό πλαίσιο, πραγματικούς στόχους και νέα χρηματοδότηση.
Τον Οκτώβριο, οι ευρωπαϊκές αρχές συμφώνησαν σε αυστηρότερους κανόνες για την ενεργειακή απόδοση, ζητώντας από το 2030 όλα τα νέα κτίρια να έχουν μηδενικές εκπομπές ρύπων.
Και γι αυτό, συνδέει τις επιχορηγήσεις με δάνεια για την κάλυψη του κόστους των μετασκευών. Η Λιθουανία έίναι η χώρα που έχει λάβει τα περισσότερα κονδύλια προς αυτή την κατεύθυνση, με περισσότερα από 1 δισ. ευρώ για αναβαθμίσεις, ενώ στην Ελλάδα η τράπεζα παρέχει 375 εκατ. ευρώ για την ανακαίνιση δημόσιων κτιρίων.
Κι ενώ η Ευρώπη ξοδεύει περίπου 125 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για ανακατασκευές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά οτι το «Κύμα Ανακαίνισης» θα απαιτήσει 275 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Από το 2021 έως και το 2027 το ευρωπαική πρόγραμμα θα διαθέσει περίπου 7 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως (συνολικά 50 δισεκατομμύρια ευρώ) για τέτοια έργα αν και το μεγαλύετρο μέρος των χρημάτων θα προέλθει από τον ιδιωτικό τομέα.