Η Δύση επέβαλλε από την πρώτη στιγμή του πολέμου στην Ουκρανία, σκληρές κυρώσεις στη Μόσχα με πιο πρόσφατη, το εμπάργκο στο πετρέλαιο.
Το ερώτημα όμως που υπάρχει στην διεθνή αγορά, είναι «εάν η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, μπορεί να ανταπεξέλθει στις πιο σκληρές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στις ρωσικές εξαγωγές, στην ιστορία»;
Περίπου έξι εβδομάδες πριν τεθούν σε ισχύ τα μέτρα της ΕΕ (στις 5 Δεκεμβρίου) για το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο και την παροχή ναυτιλιακών, χρηματοδοτικών και ασφαλιστικών καλύψεων στις μεταφορές, λίγοι πιστεύουν ότι η κίνηση αυτή θα εμποδίσει το Ρωσία, την τρίτη μεγαλύτερη παραγωγό χώρα πετρελαίου στον κόσμο, να πουλήσει το πετρέλαιο της.
Σύμφωνα με το Bloomberg, ένας τεράστιος σκιώδης στόλος δεξαμενόπλοιων, με άγνωστους ιδιοκτήτες, έχουν ήδη προσφέρει τα πλοία τους για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της Μόσχας.
Οι έντονες διπλωματικές προσπάθειες της Ουάσιγκτον, ώστε η ΕΕ να αμβλύνει τις κυρώσεις αυτές συνεχίζονται εδώ και μήνες, με τον χρόνο όμως να τελειώνει σε βάρος της Ευρώπης.
Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι οι κυρώσεις της ΕΕ στη Ρωσία, θα μπορούσαν να προκαλέσουν ένα μεγάλο σοκ στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου.
Για το λόγο αυτό, ασκεί πιέσεις ώστε οι εταιρείες να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες της ΕΕ ― ιδίως στις ασφάλειες ― για να αποφευχθεί η άνοδος των τιμών πριν από τις ενδιάμεσες Αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου. Για να γίνει αυτό, οι αγοραστές θα πρέπει να αποδεχθούν το πλαφόν στις τιμές τους πετρελαίου.
Ο σκιώδης ρωσικός στόλος
Ενεργειακοί αναλυτές εκτιμούν, οτι αυτό θα δημιουργήσει ένα τεράστιο «μαύρο» στόλο δεξαμενόπλοιων, που θα μεταφέρουν το ρωσικό πετρέλαιο, αλλά και νέα λιμάνια που θα δένουν.
«Αν κοιτάξετε πόσα πλοία έχουν πουληθεί τους τελευταίους έξι μήνες σε αγοραστές που δεν έχουν αποκαλυφθεί, θα καταλάβετε το μέγεθος του στόλου που δημιουργείται για τη μεταφορά του ρωσικού πετρελαίου», δήλωσε ο Christian Ingerslev, διευθύνων σύμβουλος της Maersk Tankers A/S. στην Κοπεγχάγη, η οποία διαθέτει στόλο 170 πλοίων – χωρίς κανένα από αυτά να εξυπηρετεί τη Ρωσία.
Σύμφωνα με την ναυλομεσιτική εταιρεία Braemar, για να μπορέσει η Ρωσία να μεταφέρει 4 εκατ. βαρέλια πετρελαίου την ημέρα προς την Άπω Ανατολή, θα πρέπει πολλά από αυτά τα νέα πλοία που εμφανίστηκαν το τελευταίο εξάμηνο, να ενταχθούν στον στόλο των 240 πλοίων ― 102 Aframaxes, 58 Suezmaxes και 80 πολύ μεγάλα πλοία αργού - που μετέφεραν μέχρι πέρυσι, αργό πετρέλαιο από το Ιράν και τη Βενεζουέλα.
«Υπήρξε μια απότομη άνοδος στις εμπορικές συναλλαγές δεξαμενόπλοιων μετά τον πόλεμο, από άγνωστες οντότητες που εδρεύουν σε χώρες όπως το Ντουμπάι, το Χονγκ Κονγκ, η Σιγκαπούρη και η Κύπρος», δήλωσε ο Anoop Singh, επικεφαλής της Braemar.
Όπως υποστηρίζει, πολλά από αυτά τα πλοία είναι παλιά και σίγουρα προορίζονται να ενταχθούν στον σκιώδη στόλο της ρωσικής εταιρείας Sovcomflot PJSC, που διαθέτει ήδη μερικά δεξαμενόπλοια.
Οι ναυλομέσιτες υποστηρίζουν επίσης, ότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υπάρξει έξαρση και στις μεταφορές από πλοίο σε πλοίο, δηλαδή φορτία, που μεταφέρονται από ένα δεξαμενόπλοιο σε άλλο εν πλω. Σε αυτή την περίπτωση τα πλοία σταματούν το ένα δίπλα στο άλλο, συνδέοντας έναν σωλήνα απ όπου μεταφέρεται το φορτίο.
Οι μεταφορές αυτές, μπορεί να διαρκέσουν έως και δύο ημέρες και απαιτούνται καλές συνθήκες στην θάλασσα. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις, όπου η μεταφορά φορτίου γίνεται σταδιακά από ένα δεξαμενόπλοιο σε μια πλωτή αποθήκη/δεξαμενή, και μετά σε ένα άλλο τάνκερ.
Όλα αυτά γίνονται λόγω των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στις εξαγωγές από ρωσικά λιμάνια, αλλά και στην ανάγκη μείωσης του κόστους μεταφοράς μικρών φορτίων τα οποία περνούν σε μεγαλύτερα δεξαμενόπλοια όταν πρόκειται για ταξίδια μεγάλων αποστάσεων.
Μυστικά λιμάνια
Κι ενώ πριν από τον πόλεμο τα πλοία με ρωσικό πετρέλαιο, έπλεαν κατευθείαν σε ευρωπαϊκά λιμάνια με πολλά από αυτά στη Βαλτική, τώρα στρέφονται στην Ασία, καθώς Κίνα και Ινδία, έχουν γίνει πλέον οι κορυφαίοι προορισμοί.
Μόλις ξεκινήσουν οι κυρώσεις στις 5 Δεκεμβρίου, οι ευρωπαϊκές θάλασσες θα είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα είναι εκτός ορίων για αυτές τις λεγόμενες μεταφορές STS και τα λιμάνια της Βαλτικής θα μείνουν εκτός.
Οι μεταφορές θα γίνονται με γιγάντια υπερδεξαμενόπλοια, από προστατευμένα λιμάνια, που δεν υπόκεινται στις κυρώσεις ή τους περιορισμούς κατά του Κρεμλίνου.
Πιθανές τέτοιες τοποθεσίες θεωρούνται το Γιβραλτάρ, η Θέουτα στην Ισπανία αλλά και οι Πορτογαλικές Αζόρες.
Διαφορετικά, οι μεταφορές από πλοίο σε πλοίο θα γίνονται στη μέση του Ατλαντικού Ωκεανού, όπου τα ύδατα βρίσκονται εκτός θαλάσσιων δικαιοδοσιών που ελέγχονται από ευρωπαϊκά έθνη.