Υπάρχει στα μενού εστιατορίων από το Λονδίνο ως τη Νέα Υόρκη, είναι το αγαπημένο τυρί για σαλάτες και μπάρμπεκιου και κατακτά όλο και μεγαλύτερο μερίδιο στην διεθνή γαστρονομία. Αυτό ακριβώς είναι και το πρόβλημα: η ζήτηση για χαλούμι είναι τόσο μεγάλη, που οι Κύπριοι παραγωγοί δεν μπορούν να ανταποκριθούν και τα αιγοπρόβατα δεν επαρκούν.
Την περασμένη εβδομάδα, η κυπριακή κυβέρνηση υπέγραψε ένα πρωτόκολλο που επιτρέπει την εξαγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων στην Κίνα, μετά την αυξανόμενη ζήτηση του κυπριακού τυριού από Κινέζους πολίτες μεσαίας τάξης. Οι παραγωγοί χαλουμιού, αντί να χαρούν με την προοπτική μιας νέας ανερχόμενης αγοράς, ανησύχησαν.
«Ανταποκρινόμαστε με δυσκολία στη ζήτηση από Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Σουηδία, Δανία και Αυστραλία», λέει ο Αλέξης Παντζιάρος στον Guardian, μιλώντας από το γαλακτοκομείο του, λίγο έξω από τη Λάρνακα. «Αν μάθουν και οι Κινέζοι το χαλούμι, θα είναι αδύνατο να ανταποκριθούμε».
Δεν είναι ο μόνος που έχει αυτή την άποψη.
Καθώς η Αυστραλία ετοιμάζεται να φιλοξενήσει το πρώτο παγκόσμιο φεστιβάλ χαλουμιού στη Μελβούρνη το επόμενο Σαββατοκύριακο και το μαστιχωτό τυρί καταλαμβάνει όλο και περισσότερα ράφια ευρωπαϊκών σούπερ μάρκετ, γνώστες της γαλακτοβιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένων διανομέων και πωλητών, αναρωτιούνται εάν η θεαματική επιτυχία του χαλουμιού έχει ήδη πάει πολύ μακριά.
Θεωρητικά, το χαλούμι παρασκευάζεται από ένα τέλειο μείγμα πρόβειου, κατσικίσιου και αγελαδινού γάλακτος. Στην πραγματικότητα, οι παραγωγοί έχουν αναγκαστεί να αυξήσουν το ποσοστό αγελαδινού γάλακτος από 50% σε 80%, λόγω του περιορισμένου πληθυσμού αιγοπροβάτων.
«Δεν υπάρχει αρκετό γάλα», λέει ανήσυχος ο κύριος Παντζιάρος, παραδεχόμενος ταυτόχρονα ότι αναγκάστηκε να εισάγει πρόβατα από την Ιταλία και την Δανία. «Το καλοκαίρι, όταν οι θερμοκρασίες φτάνουν στους 42 βαθμούς Κελσίου, τα ζώα παράγουν πολύ λίγο γάλα. Είναι πολύ δύσκολο να προκύψουν εγκυμοσύνες. Με τις ζέστες, δεν θέλουν καν να φάνε» αναφέρει προβληματισμένος. Και δεν αναφέρεται τυχαία στο καλοκαίρι. Τότε ήταν που παρουσιάστηκε έλλειψη χαλουμιού στα βρετανικά σούπερ μάρκετ, προκαλώντας καταιγίδα σχολίων στα social media.
Η Βρετανία παραμένει ο δεύτερος μεγαλύτερος καταναλωτής χαλουμιού μετά την Κύπρο, καθώς πέρα από τους κρεατοφάγους που το θεωρούν απαραίτητο συνοδευτικό στα μπάρμπεκιου, είναι και το αγαπημένο τυρί των χορτοφάγων., του οποίου η ευκολία στη μπάρμπεκιου έχει καταστήσει την αγαπημένη του χορτοφάγους αλλά και κρεατοφάγους.
Όταν η βρετανική αλυσίδα καταστημάτων Waitrose, λάνσαρε στην αγορά ένα βιολογικό χαλούμι το 2017, οι πωλήσεις του τυριού αυξήθηκαν κατά 24% το 2017.
Αν και αρχικά το χαλούμι προοριζόταν ως συνοδευτικό σαλάτας, έχει καταλήξει να είναι παντρεμένο αρμονικά ακόμα και με μπέργκερ, τηγανητές λιχουδιές και σάντουιτς, λόγω της ικανότητάς του να παραμένει άθικτο ακόμα και σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Γι΄αυτό και αλυσίδες fast food όπως τα McDonald’s, Nando’s και Burger King το έχουν προσθέσει στα -βρετανικά, τουλάχιστον- μενού τους.
Ο Στέλιος Αγγελοδήμος, ο οποίος είχε την ιδέα να για το φεστιβάλ χαλουμιού στη Μελβούρνη, προβλέπει ότι σύντομα κάθε εστιατόριο θα έχει χαλούμι στο μενού. «Όταν πρόκειται για τυρί, το χαλούμι είναι σταρ», δήλωσε ο ηγέτης της κυπριακής κοινότητας στην ελληνική εφημερίδα της Μελβούρνης, Νέος Κόσμος. «Είναι ένα υπέροχο τυρί, τόσο νόστιμο, και το μοναδικό που μπορείτε να ψήσετε, χωρίς να καεί ή να λιώσει. Αυτό το καθιστά ξεχωριστό» λέει ενθουσιασμένος.
Όπως είναι επόμενο, οι μιμητές που μυρίστηκαν κέρδος δεν άργησαν να φανούν. Στη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, γαλακτοπαραγωγοί προσπάθησαν να παράγουν τη δική τους εκδοχή του τυριού χρησιμοποιώντας μόνο αγελαδινό γάλα. Τέτοιες παραβιάσεις ανάγκασαν την κυπριακή κυβέρνηση - η οποία προσπαθεί και πάλι να καταχωρήσει το χαλούμι ως προϊόν ΠΟΠ (προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης) στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή - να προσλάβει μια εταιρία διεθνών παρατηρητών.
«Το χαλούμι είναι ένα πολύ σημαντικό εθνικό προϊόν για το νησί μας, ιστορικά, πολιτισμικά και οικονομικά», δήλωσε στον Observer η Νέλλι Κουλία, διευθύντρια στο κυπριακό υπουργείο Εμπορίου. «Μπορεί να παραχθεί μόνο στην Κύπρο από εξουσιοδοτημένους παραγωγούς. Κάθε φορά που ενημερωνόμαστε για κάποια παραβίαση σχετικά με την παραγωγή χαλουμιού από άλλη χώρα, αναλαμβάνουμε άμεση δράση σε συνεργασία με τη Νομική Υπηρεσία της Κύπρου».
Πέρσι, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου δήλωσαν ότι θα βοηθήσουν τους Κύπριους κτηνοτρόφους να αυξήσουν την παραγωγή αιγοειδών και αιγοπροβάτων για το χαλούμι. «Όλα δείχνουν ότι αυτή η σεζόν θα ξεκινήσει καλά», δήλωσε άλλος ένας γαλακτοπαραγωγός, ο Γιώργος Πέτρου.«Όταν έρχεται ο χειμώνας, τα ζώα μας παράγουν πολύ περισσότερο γάλα. Θέλουμε να κάνουμε τους λάτρεις του χολουμιού παντού ευτυχισμένους».
Με πληροφορίες από Guardian, Observer, Νέος Κόσμος