Η αγορά πετρελαίου φαίνεται να προετοιμάζεται για μια διαταραχή εβδομάδων στη ναυτιλία εξαιτίας των συνεχιζόμενων επιθέσεων από τους αντάρτες Χούθι της Υεμένης σε εμπορικά πλοία στη νότια Ερυθρά Θάλασσα ως απάντηση στον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα.
Ναυλώσεις δεξαμενόπλοιων για τη μεταφορά αργού και καυσίμων αποκαλύπτουν ότι ένας αυξανόμενος αριθμός πλοίων επιστρατεύται για διαδρομές που θα αποφύγουν την επικίνδυνη ζώνη, σύμφωνα με πλοιοκτήτες, μεσίτες και εμπόρους τους οποίους επικαλείται το πρακτορείο Bloomberg.
Οι αεροπορικές επιδρομές από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο στην Υεμένη στις 12 Ιανουαρίου ενίσχυσαν την αίσθηση του χάους για τα πλοία στην περιοχή, ειδικά αφού οι δυτικές ναυτικές δυνάμεις προειδοποίησαν στη συνέχεια τα σκάφη να μείνουν μακριά από την περιοχή. Με τους Χούθι να απειλούν ότι αντεπιτεθούν στους εμπορικούς στόλους και των δύο χωρών, πολλοί ιδιοκτήτες επέλεξαν να μείνουν μακριά από μια διαδρομή από την οποία συνήθως περνάει περίπου το 12% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου.
«Όλο και περισσότεροι ιδιοκτήτες αποφεύγουν την περιοχή», λέει ο διευθύνων σύμβουλος της Euronav, Αλεξάντερ Σιβαρί, της οποίας ο στόλος μπορεί να μεταφέρει περισσότερα από 50 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου. «Αυτό που έμοιαζε με κάτι που θα μπορούσε να λυθεί μέσα σε εβδομάδες, τώρα θα μπορούσε πράγματι να έχει συνέπειες για πολλούς μήνες», εκτιμά.
Αντίθετα, προσλαμβάνονται δεξαμενόπλοια για τη μεταφορά φορτίων καυσίμων για να ταξιδέψουν στην Ασία αντί για την Ευρώπη, προκαλώντας άνοδο στα κέρδη. Ταυτόχρονα, αρκετές ιρακινές αποστολές αργού έχουν ανατεθεί σε δεξαμενόπλοια που θα κάνουν μια παράκαμψη χιλιάδων χιλιομέτρων γύρω από την Αφρική.
Γενικά, παρατηρείται αύξηση των ταξιδιών προς την Ασία για τη μεταφορά διυλισμένων καυσίμων. Αυτό βοήθησε να αυξηθούν τα κέρδη στα λεγόμενα σχετικά μεγάλα δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν πετρελαϊκά προϊόντα από 35.000 δολάρια την ημέρα σε 60.000 δολάρια.
Κάποιοι φορτώνουν από κοινού μικρότερα φορτία σε μεγαλύτερα πλοία για να κάνουν το ταξίδι πιο οικονομικό. Αν και οι ροές αργού από τον Περσικό Κόλπο προς την Ευρώπη είναι λιγότερο συνηθισμένες από αυτές προς την Ασία, οι αποστολές ωστόσο αποκαλύπτουν τη στάση των ιδιοκτητών αναφορικά με τη διέλευση από την Ερυθρά Θάλασσα.
Η μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων, στις οποίες αρχικά είχαν επικεντρωθεί πολλές επιθέσεις των Χούθι, είχαν ήδη εκτραπεί σε μεγάλο βαθμό πριν από τις αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου. Το παράδειγμά τους ακολούθησαν αυξανόμενοι αριθμοί δεξαμενόπλοιων και πλοίων μεταφοράς χύδην εμπορευμάτων.
Ορισμένες τιμές των δεξαμενόπλοιων αργού πετρελαίου έχουν αυξηθεί τις τελευταίες εβδομάδες. Οι τιμές στα πλοία Aframax που μεταφέρουν περίπου 700.000 βαρέλια υπερδιπλασιάστηκαν και έφτασαν σχεδόν τα 80.000 δολάρια την ημέρα από τα μέσα Δεκεμβρίου.
Υψηλότερες τιμές ενέργειας
Οι τιμές του πετρελαίου έχουν ήδη αυξηθεί ως αποτέλεσμα της έντασης, με το Brent να αγγίζει το ψυχολογικά σημαντικό όριο των 80 δολαρίων (73,12 ευρώ). Η Ερυθρά Θάλασσα αντιπροσωπεύει το 12% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου πετρελαίου και το 8% του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), σημειώνει το Euronews.
Η ποσότητα αργού πετρελαίου που διέρχεται από τη Διώρυγα του Σουέζ έχει αυξηθεί κατά 60% από το 2020 σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, καθώς η Ευρώπη έχει καταγράψει αύξηση της ζήτησης από τα χαμηλά επίπεδα της πανδημίας. Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι η Ευρώπη εισάγει πετρέλαιο από παραγωγούς της Μέσης Ανατολής μέσω της Διώρυγας του Σουέζ, από τότε που η ΕΕ επέβαλε κυρώσεις στη Ρωσία λόγω της σύγκρουσης στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με τον αναλυτή δεδομένων εμπορευμάτων Vortexa, η παράκαμψη που προκύπτει λόγω των εντάσεων στην Ερυθρά Θάλασσα θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση κατά 58% έως 129% στο χρονικό διάστημα που συνήθως χρειάζονται τα πετρελαιοφόρα για να ταξιδέψουν στις κύριες διαδρομές του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας προς την Ευρώπη και από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη.
Το timing δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερο, καθώς ο χειμώνας αρχίζει να «δαγκώνει» στην Ευρώπη, ενώ μια πιθανή διακοπή του ενεργειακού εφοδιασμού θα μπορούσε να επηρεάσει άμεσα τα νοικοκυριά.
Διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδας
Πάνω από το 15% της παγκόσμιας ναυτιλιακής κίνησης διέρχεται από την Ερυθρά Θάλασσα, καθιστώντας την έναν από τους σημαντικότερους στρατηγικούς πλωτούς δρόμους στον κόσμο. Περίπου 123,5 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι αγαθών διήλθαν μέσω της Ερυθράς Θάλασσας και περισσότερα από 22.000 πλοία πέρασαν από εκεί το 2022.
Ωστόσο, οι παγκόσμιες ναυτιλιακές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τώρα τη μεγαλύτερη διαδρομή, αποφεύγοντας την Ερυθρά Θάλασσα και περνώντας από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την άνοδο των εξόδων αποστολής, καθώς το κόστος ανά εμπορευματοκιβώτιο έχει αυξηθεί κατά 5.000-8.000 δολάρια - δύο έως πέντε φορές περισσότερο από την κανονική τιμή για αυτήν την περίοδο του έτους. Επιπλέον, η παράκαμψη σημαίνει περίπου επιπλέον 10 ημέρες ή 3.500 ναυτικά μίλια από την συνηθισμένη απόσταση, κάτι που έχει αυξήσει τα ασφάλιστρα. Σύμφωνα με τη Xeneta, έχει σημειωθεί αύξηση 124% στους ναύλους (σ.σ. η τιμή στην οποία ένα συγκεκριμένο φορτίο παραδίδεται από το ένα σημείο στο άλλο) μεταξύ Απω Ανατολής και Βόρειας Ευρώπης.
Ως αποτέλεσμα, όλα τα αγαθά και τα εμπορεύματα που ταξιδεύουν με εμπορευματοκιβώτια όχι μόνο θα φτάσουν στον προορισμό τους αργά, αλλά η τιμή θα αντικατοπτρίζει πλέον αυτό το αυξημένο κόστος. Αυτό σημαίνει υψηλότερες τιμές στα ράφια, οι οποίες, με τη σειρά τους, θα οδηγήσουν σε συνολική αύξηση του πληθωρισμού.
Σύμφωνα με την Allianz Trade, οι διαταραχές αυτές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση του πληθωρισμού κατά 0,7% για την Ευρώπη, γεγονός που θα μπορούσε να καθυστερήσει περαιτέρω την ανάκαμψη από μια σοβαρή οικονομική επιβράδυνση. Αυτό θα μπορούσε επίσης να αναγκάσει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να διατηρήσει τα επιτόκια υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ώστε οι μέχρι τώρα προσπάθειές της για την καταπολέμηση του πληθωρισμού να μην χάσουν τη δυναμική τους. Η ΕΚΤ έχει αυξήσει τα επιτόκια 10 φορές σε διαδοχικές αυξήσεις.
Τα υψηλότερα επιτόκια μπορούν να ασκήσουν πιέσεις στις επιχειρήσεις και επίσης να αποθαρρύνουν την περαιτέρω οικονομική δραστηριότητα - κάτι που έχει ήδη καταγραφεί καθ′ όλη τη διάρκεια του 2023, όπως δείχνει ο δείκτης PMI της Ευρωζώνης που βρίσκεται στο 43,8, υποδηλώνοντας πτώση της παραγωγής για οκτώ συνεχείς μήνες.
Οι προοπτικές για τον ευρωπαϊκό πληθωρισμό έχουν βελτιωθεί πρόσφατα, αλλά υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος. Η αύξηση των τιμών της ενέργειας και οι διακοπές της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι πιθανό να προσθέσουν ακόμη μεγαλύτερο πονοκέφαλο στις τρέχουσες οικονομικές ανησυχίες για τις ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό σημαίνει ότι οι εντάσεις στην Ερυθρά Θάλασσα μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες για την Ευρώπη ειδικότερα και τον κόσμο γενικότερα.
(με πληροφορίες από Bloomber, Euronews)