Μετά τη πτώση της Χούντας, στην οποία πρωτοστάτησαν οι φοιτητές, επικρατούσε πνεύμα ελευθερίας με συνεχείς πορείες και εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, συχνά με βίαια επεισόδια και συγκρούσεις με τις αστυνομικές δυνάμεις κατά τις οποίες συγκεκριμένοι, από τον αριστερό και αναρχικό χώρο, προέβαιναν σε επανειλημμένες και συνεχείς καταλήψεις πανεπιστημιακών χώρων. Είναι γνωστές οι καταστροφές των κτιρίων και της πανεπιστημιακής περιουσίας με κορυφαία περίπτωση τον εμπρησμό του Πολυτεχνείου.
Η Αστυνομία ήταν ανίκανη να επέμβει λόγω του πανεπιστημιακού ασύλου, που θεσπίσθηκε με το ν. 1268 /1982, αλλά μέχρι τότε ίσχυε εθιμικά, καθόσον οι πρυτανικές αρχές για διαφόρους λόγους δίσταζαν να ζητήσουν τη βοήθεια της για την προστασία και εκκένωση από τους καταληψίες των πανεπιστημιακών χώρων, γεγονός που είχε σοβαρό αντίκτυπο όχι μόνο στη παροχή του εκπαιδευτικού έργου, αλλά ενεθάρρυνε αντιεξουσιαστικές εκδηλώσεις , που τους χρησιμοποιούσαν ως ορμητήριο με τη κάλυψη συγκεκριμένων πολιτικών δυνάμεων.
Οι καταλήψεις, αν και μειωμένες, συνεχίζονται ακόμη, όπως πρόσφατα της Πρυτανείας του ΕΚΠΑ και του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) χωρίς η ολιγάριθμη και άοπλη Πανεπιστημιακή Αστυνομία να μπορέσει να τις εμποδίσει.
Με το ν.4623/2019 καταργήθηκε το ακαδημαϊκό (πανεπιστημιακό) άσυλο και με το ν.4777/2021 ιδρύθηκε η Πανεπιστημιακή Αστυνομία με την οποία επιδιώκεται η ακώλυτη παροχή της ανώτατης εκπαίδευσης, η προστασία της δημόσιας τάξης και ασφάλειας εντός των πανεπιστημιακών χώρων, η διασφάλιση της ακώλυτης άσκησης της ακαδημαϊκής ελευθερίας και η προστασία του προσωπικού και της περιουσίας των ΑΕΙ.
Με απόφαση του ΣτΕ κρίθηκαν συνταγματικές οι διοικητικές αποφάσεις που εκδόθηκαν σε εκτέλεση του παραπάνω νόμου γιατί δεν παραβιάζουν τις αρχές της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της πλήρους αυτοδιοικήσεως των ΑΕΙ.
Έτσι έληξε μεν νομικά η πολυετής σφοδρή αντιπαράθεση από πολιτικές δυνάμεις, φοιτητικές παρατάξεις και αντιεξουσιαστές κατά των προσπαθειών κυβερνήσεων και πανεπιστημιακών αρχών για την ίδρυση της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας, αλλά η επαναφορά του πανεπιστημιακού ασύλου παραμένει ως πολιτικό σύνθημα του αριστερού χώρου.
Στη συνέχεια άρχισε η υλοποίηση του σχεδίου ίδρυσης της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας με δημοσίευση της διακήρυξης για τη πρόσληψη των μελών της. Οι όροι που ετέθησαν για τους υποψήφιους ήταν να μη φέρουν σε εμφανές σημείο τατουάζ (δεν δόθηκε εξήγηση γιατί τέθηκε ο όρος), και εκ των προβλεπόμενων 1500 θέσεων, προσελήφθησαν μόνο 600 μέλη, τα οποία εκπαιδεύτηκαν από την Αστυνομία. Από αυτά κάποια τοποθετήθηκαν σε υπηρεσίες των Πανεπιστημίων σε μη αστυνομικά καθήκοντα, ελάχιστα σε αστυνομικά καθήκοντα για την πραγματοποίηση πεζών περιπολιών σε τέσσερις ανοικτούς πανεπιστημιακούς χώρους (ΑΠΘ, ΕΚΠΑ, ΕΜΠ, ΟΠΑ) και τα περισσότερα, που βαπτίστηκαν ειδικοί φρουροί τοποθετήθηκαν σε αστυνομικά τμήματα, όπου εκτελούν υπηρεσία κανονικού αστυνομικού, γεγονός που δίνει την αφορμή για τη κυκλοφορία φημών, ότι η Πανεπιστημιακή Αστυνομία ιδρύθηκε πλασματικά για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και ότι καλύπτει κενά αστυνομικών, που απασχολούνται στη φύλαξη ευπαθών στόχων.
Νομίζω, ότι εάν η Πανεπιστημιακή Αστυνομία ήταν πλήρως στελεχωμένη με την προβλεπόμενη σύνθεση χωρίς τις αποσπάσεις μελών της σε άλλες υπηρεσίες θα λειτουργούσε κανονικά και τουλάχιστον η επίθεση από αντιεξουσιαστές κατά της Προέδρου της Φιλοσοφικής Σχολής θα είχε αποτραπεί, για δε τις άλλες καταλήψεις στο ΑΠΘ, ΟΙΚΠΑ, ΕΚΠΑ η Πανεπιστημιακή Αστυνομία θα είχε ειδοποιήσει έγκαιρα τις τακτικές αστυνομικές δυνάμεις για την αποτροπή τους. Ο κ. Πρωθυπουργός εκτός της φραστικής καταδίκης των επιθέσεων θα πρέπει να ελέγξει τους λόγους για το έλλειμμα προστασίας που παρέχει η Πανεπιστημιακή Αστυνομία.
Αποτελεί υποχρέωση της Πολιτείας και όχι των φοιτητών και μελών ΔΕΠ η εξασφάλιση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας στους πανεπιστημιακούς χώρους και αυτό επιτυγχάνεται μόνο με την παροχή πλήρους και ολοκληρωμένης προστασίας πραγματικής και όχι φραστικής, που αρχίζει με την απαγόρευση εισόδου στους μη έχοντες δικαίωμα, την άμεση σύλληψη των δραστών αδικημάτων, την παραπομπή στη δικαιοσύνη και την άμεση εκδίκαση των υποθέσεων, που απαιτεί νομοθετικές πρωτοβουλίες, οι οποίες είναι γνωστές αλλά δεν υλοποιούνται για λόγους πολιτικού κόστους..
Ο χρόνος θα δείξει αν θα υπάρχει πολιτική βούληση για να καταστεί η Πανεπιστημιακή Αστυνομία πιο αποτελεσματική με την πλήρη στελέχωση της χωρίς να επιτρέπονται οι αποσπάσεις από αυτή για άλλη υπηρεσία και την παράλληλη χορήγηση προσθέτων εξουσιών και μέσων, γιατί όπως είναι τώρα δεν μπορεί να αντιταχθεί σε μαζικές εισβολές σε πανεπιστημιακούς χώρους, ούτε στο οργανωμένο έγκλημα, ούτε στο εμπόριο ναρκωτικών, που ενεργούν μη φοιτητές με την κάλυψη του πανεπιστημιακού ασύλου, αλλιώς θα αποβεί μια βοηθητική υπηρεσία των ΑΕΙ για όλες τις δουλειές.
Φοβάμαι, ότι αν συνεχισθεί η παραμέληση της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας και δεν είναι εμφανής η παρουσία της και η δράση της, τότε, κατά παράφραση του παλιού θεατρικού έργου του Γιώργου Διαλεγμένου, που έχει παρουσιαστεί πολλές φορές, θα λέμε «Χάσαμε τη θεία (όπου θεία βάλτε Πανεπιστημιακή Αστυνομία) ΣΤΟΠ».
***
Λέανδρος Τ. Ρακιντζής
Αρεοπαγίτης ε.τ.